Premier Sanchez in de problemen doordat Catalanen tegen zijn amnestiewet stemmen

De positie van de Spaanse premier Pedro Sánchez wankelt. Dinsdagmiddag werd in het Congres gestemd over de omstreden amnestiewet, de wet die hij Catalaanse onafhankelijkheidspartijen heeft beloofd in ruil voor steun om aan te kunnen blijven als premier.

Maar 179 van de 350 parlementsleden stemden tegen de amnestiewet. Ook Junts, de partij van Puigdemont, stemde tegen, nadat twee rechters maandag hadden besloten hun strafrechtelijke onderzoeken naar de oud-regiopresident voort te zetten.

In aanloop naar de stemming namen rechters maandag twee besluiten die invloed hadden op de uitkomst. Zo verlengde rechter Joaquín Aguirre, die onderzoek doet naar Russische inmenging in het Catalaanse onafhankelijkheidsproces, zijn onderzoek met nog eens zes maanden. Dat maakte de rechter maandagmiddag bekend nadat hij een anonieme brief had ontvangen met daarin een nieuwsartikel waarin de Rus wordt geïdentificeerd die de Catalaanse separatisten een door velen ongeloofwaardig geacht voorstel van vijfhonderd miljard euro en een leger zou hebben gedaan als ze zich zouden afscheiden van Madrid.

Dit verhaal kwam in 2022 aan het licht na onderzoek door de Spaanse krant El Periódico. De publicatie ging over de voormalige Russische diplomaat Nikolau Sadovnikov, die in Barcelona samen met Puigdemont werd gespot aan de vooravond van de onafhankelijkheidstemming in het Catalaans parlement in 2017. Sadovnikov zou namens de Russische regering Puigdemont geld en militaire hulp hebben aangeboden. Als Catalonië dan onafhankelijk zou zijn geworden, wilde Rusland in ruil dat de regio een cryptoparadijs zou worden. Ook mocht Catalonië geen kritiek meer leveren op Moskou.

Tot nu toe kon Spaanse justitie de Rus niet identificeren, maar met de informatie die in de anonieme brief staat, heeft rechter Aguirre nieuwe aanknopingspunten.

Onderzoek naar protestgroep

Daar bleef het maandag niet bij. Enkele uren na het besluit van rechter Aguirre verlengde een rechter van het Nationale Hof, Manuel García-Castellón, het onderzoek in de Tsunami Democrátic-zaak, waar Puigdemont en de prominente politica Marta Rovira de hoofdrol spelen.

Aanleiding voor de zaak is een rapport van de Guarda Civil (militaire politie) die onderzoek deed naar Tsunami Democràtic, een Catalaanse protestgroep die pleit voor zelfbeschikking. Via verschillende sociale media-kanalen riepen zij de afgelopen jaren Catalanen op om te demonstreren. Zo wisten ze in oktober 2022 het vliegveld in Barcelona te blokkeren, waardoor het vliegverkeer lange tijd stil lag.

In dat rapport stond onder meer dat Tsunami Democràtic bewust „de constitutionele orde wil ondermijnen” en „een crisis in Spanje wil creëren”. Uit stukken blijkt dat Puigdemont de oprichting van Tsunami Democràtic heeft goedgekeurd en op de hoogte was van alle acties die zij organiseerden. García-Castellon opende het onderzoek in november vorig jaar, terwijl er onderhandelingen aan de gang waren tussen de socialistische partij van Sánchez en Junts van Puigdemont.

Sanchez vermoedt boos opzet

„Dit is geen toeval”, zei premier Sánchez in een reactie op het besluit van de twee rechters. Op het partijkantoor van de socialistische partij PSOE geloven ze zelfs dat deze acties een poging zijn om de meerderheid in het parlement te breken en de regering van Sánchez na twee maanden al te laten vallen. „Er is sprake van rechterlijke inmenging”, verklaarden bronnen tegen El País. Volgens de socialisten zit de Partido Popular daar achter.

Door de besluiten van de rechters raakte de partij van Puigdemont in paniek. Junts eiste meteen van de PSOE dat er op het laatste moment wijzigingen zouden worden aangebracht in de wet, die zouden moeten voorkomen dat separatisten veroordeeld kunnen worden voor terrorisme door hun betrokkenheid bij de onafhankelijkheidsreferendum in 2017. Maar de partij van Sánchez wilde niet meer eisen van de Catalanen inwilligen.

De uitslag van de stemming is geen definitieve klap voor Sánchez en de amnestiewet. Het wetsvoorstel moet opnieuw worden behandeld door de justitiecommissie, die mogelijk veranderingen gaat doorvoeren. Daarna moet het wetsvoorstel weer langs het Congres voor een nieuwe stemming.