Veel beschermde natuurgebieden in Nederland zijn er zo slecht aan toe, dat de overheid „onverwijld” maatregelen moet nemen. Cruciaal zijn daarbij het verminderen van de stikstofbelasting op de natuur en het verbeteren van de waterhuishouding. Dat schrijft de Ecologische Autoriteit in een advies dat vrijdag is aangeboden aan demissionair minister Christianne van der Wal (Natuur en Stikstof, VVD). De Ecologische Autoriteit werd anderhalf jaar geleden ingesteld door Van der Wal om de ecologische onderbouwing van overheidsbesluiten te beoordelen.
„De overheid moet en kan nu noodmaatregelen nemen om de eigen natuurdoelen nog te halen”, schrijft het adviesorgaan. Met veel van de belangrijkste natuurgebieden, de Natura 2000-gebieden, gaat het slechter dan toen ze jaren geleden als beschermingswaardig werden aangemeld bij de Europese Unie. Verdere verslechtering wordt niet uitgesloten. „Deze situatie is in strijd met nationale en Europese wetgeving.”
Maatregelen zijn „urgent” én moeten zich niet beperken tot de grenzen van de verwaarloosde natuurgebieden zelf. Ook de omgeving moet daarbij nadrukkelijk worden betrokken, menen de deskundigen van het adviesorgaan. „Essentieel is een goed begrip van het natuurgebied binnen de hele landschappelijke context. Dan pas komen de benodigde maatregelen voor duurzaam natuurherstel in en rond de gebieden goed in beeld.” Ook de recreatie zou hier en daar aan banden moeten worden gelegd.
De effecten van het surplus aan stikstof en de verdroging van natuurgronden zijn voor iedereen zichtbaar, aldus het advies. „Bedreigde en waardevolle dier- en plantensoorten verdwijnen, terwijl meer algemene (soms uitheemse, minder gewenste) soorten sterk in aantal toenemen. In sommige gevallen zijn alleen nog algemene soorten over, maar zelfs die nemen in aantallen af.” Dat laatste is met name zo in droge bossen, duingebieden, heidegebieden, hoogvenen, vennen en schrale graslanden.
Onvolledig
Volgens de Ecologische Autoriteit kan „effectief herstel” van de natuurgebieden in bijna 90 procent van de gevallen alléén tot stand komen door maatregelen te nemen buiten het gebied zelf. „Denk hierbij aan het maken van verbindingen met andere natuur, het vergroten van het leefgebied voor soorten, het verminderen van vermesting in de omgeving om de waterkwaliteit te verbeteren of het wijzingen van een waterpeil, om de beschikbaarheid van water in het gebied te kunnen verbeteren.”
Het adviesorgaan heeft voor dit advies 70 van de 130 analyses beoordeeld die alle provincies van hun natuurgebieden hebben gemaakt. Deze zogenoemde natuurdoelanalyses zijn „waardevol” maar in een aantal gevallen onvolledig, constateert de Autoriteit. Zo beschrijven ze niet altijd de ontwikkelingen buiten de beschermde natuurgebieden die de verslechtering van de natuur daarbinnen veroorzaken.
Lees ook
Dit is het kwetsbaarste stukje Nederland
