De fiscale opsporingsdienst FIOD heeft het corruptieonderzoek naar Duitse hartapparatuur uitgebreid. De dienst heeft meer verdachten op het oog en onderzoekt een langere periode waarin steekpenningen zouden zijn betaald.
Naast vijf voormalige cardiologen van het Zwolse ziekenhuis Isala zijn ook twee medewerkers van Biotronik Nederland – de Nederlandse dochteronderneming van de Duitse pacemakerfabrikant – als verdachte aangemerkt. Op verzoek van de FIOD is in 2022 een inval gedaan in het Berlijnse hoofdkantoor van Biotronik.
Het Openbaar Ministerie (OM) bevestigt de inval in Berlijn, maar wil verder niets zeggen.
Het OM doet al vanaf najaar 2020 onderzoek naar mogelijke omkoping rond pacemakers en implanteerbare defibrillatoren (ICD’s). Aanleiding was een aantal verdachte betalingen van Biotronik uit 2014 en 2015. Het spoor leidde naar Isala in Zwolle. Tegen die achtergrond liet het OM in juni 2022 beslag leggen op huizen van vijf medisch specialisten. Drie van hen waren elektrofysiologen die vaak pacemakers en ICD’s implanteerden. De cardiologen worden ervan verdacht samen 3,2 miljoen euro aan oneerlijk verkregen voordeel te hebben binnengehaald. Hun is de toegang tot het Zwolse ziekenhuis ontzegd.
Lees ook
Strafrechtelijk onderzoek naar cardiologen: namen ze miljoenen in steekpenningen aan van een Duitse pacemakerfabrikant?
Ongeoorloofde voordelen
Het jaarverslag van Biotronik Nederland over 2022, pas een paar weken geleden gedeponeerd, geeft details over de handelwijze van de verkoper van medische hulpmiddelen. De accountant benoemt in het verslag een specifiek risico, namelijk dat het bedrijf ongeoorloofde „financiële voordelen beloofde of aanbood” aan medewerkers in de gezondheidszorg of gerelateerde bedrijven, om „beslissingen te beïnvloeden rond het aanschaffen van medische hulpmiddelen”.
Na de invallen en onzekerheid over de cijfers van Biotronik is forensisch specialisten van Grant Thornton gevraagd de boekhouding vanaf 2016 extra door te lichten. Die hebben diverse zwakheden gevonden die het frauderisico bij Biotronik vergroten.
Isala was landelijk kampioen in implantatie van pacemakers en ICD’s. Van de 28 centra die in Nederland defibrillators mogen implanteren, deed Isala er het meest, zo bleek vorig jaar uit cijfers van de Nederlandse Hartregistratie, die in opdracht van ziekenhuizen aantallen bijhoudt. Isala implanteerde er bijna zesduizend per jaar, circa 10 procent van het totaal. Hoeveel implantaties Isala uitvoert nu de verdachte elektrofysiologen er niet meer werken, is niet bekend.
Voor het Zorginstituut waren de grote variaties in aantallen implantaties tussen ziekenhuizen reden strenger naar richtlijnen en praktijk te kijken. Vorig jaar concludeerde de toezichthouder dat Nederlandse cardiologen te vaak hartapparaten plaatsen in patiënten zonder dat de overlevingskansen daardoor verbeteren. Patiënten lopen onnodig risico door die operaties.
Boetes en waarschuwingen
De vrees bestaat dat financiële motieven een rol spelen. Binnen de beroepsgroep bestaat al jaren discussie over de normen wanneer een apparaat te plaatsen. Al in 2010 waarschuwde een cardioloog in NRC voor „bijna ongelimiteerd” preventief implanteren van ICD’s, waarbij financiële motieven een rol kunnen spelen.
Deze maand deelde de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd boetes en waarschuwingen uit aan leveranciers van medische hulpmiddelen en medewerkers in de gezondheidszorg – er staat niet bij of dat artsen betrof. De toezichthouder bezocht negen leveranciers van medische hulpmiddelen voor onder meer cardiologie en tandheelkunde en een aantal ziekenhuizen. Uit de inspecties bleek dat afspraken rond betalingen van leveranciers aan artsen niet goed werden vastgelegd. Soms ontbrak registratie van het aantal uren werk dat zou zijn verricht, of was helemaal geen contract aanwezig.
Biotronik reageert niet op verzoeken tot contact.
