De maanlanding is gelukt, maar toch was de grafstemming af te lezen van de Japanse vluchtleiding. Vrijdagmiddag rond 16.20 (Nederlandse tijd) landde de maanlander SLIM (Smart Lander for Investigating Moon) in de Mare Nectaris (‘nectarzee’), niet ver van de maan-evenaar. Signalen zijn ontvangen, maar de zonnecellen leveren geen stroom, zei Hitoshi Kuninaka, hoofd van de onderzoeksafdeling van het ruimtevaartagentschap JAXA. Mogelijk is het ruimtevaartuig gekanteld, en liggen ze in de schaduw. De batterij houdt het maar een paar uur vol, dus inmiddels is SLIM dood.
„Het minimum-criterium voor succes was de maanlanding,” zei Kuninaka tijdens een persconferentie, „dus in dat opzicht is het een succes.” Hiermee is Japan daarmee het vijfde land dat op de maan weet te landen, na de VS, de Sovjet Unie, China en afgelopen zomer India. Hoeveel gegevens er nog naar huis gestuurd kunnen worden, blijft afwachten.
Omval-landing
SLIM, ook bekend als ‘moon sniper’, moest flink wat nieuwe technologieën demonstreren. Hoofddoel was om te landen met een precisie van 100 meter, geholpen door een soort gezichtsherkenning-software die de kraters kan herkennen om bij te sturen. Het lijkt er op dat dat gelukt is, zei Kuninaka, al zal ook dat pas na analyse van foto’s helemaal zeker zijn.
Ook de omval-landing is nog niet eerder vertoond: het 2,7 meter hoge en 200 kilogram zware ruimtevaartuig daalde rechtstandig, afremmend met raketmotoren, om op het laatste moment gepland om te vallen. Zo zou hij stabieler staan op de helling van 15 graden. Aan de uiteinden van zijn vijf poten zitten 3D-geprinte aluminium schokdempers, die de klap opvangen door te verkreukelen.
Aan boord waren ook twee zelfstandige maanrobots. LEV-(Lunar Excursion Vehicle)-1 kan springen, heeft camera’s aan boord, en kan zelfstandig met de aarde communiceren, al is nog niet duidelijk of dat ook gelukt is. LEV-2, 250 gram zwaar, heeft een uitklapbare bolvorm ter grootte van een honkbal. De twee helften functioneren als wielen. LEV-2 is mede ontwikkeld door speelgoedfabrikant Takara Tomy, die ook een speelgoedvariant op de markt bracht.
Hoop op herleven
SLIM was op 6 september 2023 gelanceerd, samen met de röntgentelescoop XRISM, en had er een maanreis van 110 dagen opzitten, om brandstof te sparen. De maanrobot had een ‘maan-dag’, veertien aardse dagen, onderzoek moeten doen aan de maan. De verwachting was dat de donkere maannacht met temperaturen van -130 graden het einde voor de boordelektronica zou betekenen. Toch is er hoop dat de zon een volgende maan-dag onder een andere hoek op de zonnepanelen valt en de lander wonderbaarlijk doet herleven.
De maan is, na decennia van rust, onderwerp van een nieuwe golf van robotmissies, waaronder drie succesvolle Chinese Chang’e-landers. In mei wil China zijn Chang’e 6-missie lanceren, om voor het eerst steenmonsters van de achterkant van de maan naar de aarde te halen.
Space is hard
Maar met het karige Japanse succes blijft het cliché ‘Space is hard’ overeind: in april 2023 stortte de Japanse maanlander Hakuto-R neer, in augustus crashte de Russische Loena 25, en eerder deze maand faalde ook de Amerikaanse Peregrine-maanmissie door een brandstoflek.
Ook van Mars is er teleurstellend ruimterobotnieuws: NASA meldt verlies van contact met Ingenuity, de zeer succesvolle Mars-helikopter die 72 vluchten in de ijle Mars-atmosfeer uitvoerde.
