De eerste 100 dagen van de Gaza-oorlog in beeld

Posted on January 12, 2024 by admin

7 oktober – De wereld wordt opgeschrikt door een onverwachte, grootschalige aanval van Hamas op Israël. De beelden van die zaterdag hebben zich inmiddels in het collectieve geheugen genesteld.

Hamas-militanten die in alle vroegte door de hoge hekken breken die Gaza sinds 1994 omringen.

Paragliders en raketten die door de lucht vliegen.

Een muziekfestival dat verandert in een nachtmerrie.

Terwijl het Israëlische leger probeert een tegenoperatie op touw te zetten, lopen Hamas-militanten Israëlische kibboetsen en steden onder de voet en ontvoeren talloze mensen naar de Gazastrook.

De brute aanval kost honderden mensen het leven. Hele families worden in hun huizen vermoord en ouders worden voor de ogen van hun kinderen doodgeschoten.

De aanval overrompelt het Israëlische leger en de veiligheidsdiensten en op veel plekken duurt het uren voordat burgers geholpen worden. Maar al snel slaat Israël keihard terug. Nog voordat het Israëlische leger het grensgebied volledig heeft terugveroverd wordt duidelijk hoe hardvochtig en nietsontziend de reactie is.

Een Israëlische soldaat loopt door de puinhopen van het Supernova muziekfestival. 361 bezoekers van het festival werden gedood door Hamas.

Verlaten auto’s nabij het terrein van het Supernova-festival. Bezoekers ontvluchtten de aanval te voet.

Een Israëlische vrouw huilt bij het lichaam van haar neef die is gedood tijdens de aanval op de zuidelijke stad Sderot.

Een bebloed stapelbed in de kibboets Nir Oz na de aanval van Hamas op 7 oktober.

9 oktober – Niet alleen bombardeert Israël de Gazastrook onophoudelijk om Hamas te vernietigen, twee dagen na de aanval wordt de Gazastrook volledig afgesloten van de buitenwereld. Geen voedsel, geen medicijnen, geen brandstof, geen drinkwater, niks komt de grens nog over. De 2,2 miljoen inwoners van Gaza zitten als ratten in de val.

De Gazastrook is een van de dichtstbevolkte gebieden ter wereld en de Israëlische bombardementen maken hoge aantallen burgerslachtoffers. De ziekenhuizen in Gaza draaien overuren, terwijl de brandstof en medicijnen langzaam opraken.

Palestijnen rijden feestvierend door de straten van Gaza tijdens de Hamas-aanval op 7 oktober.

Een grote rookwolk rijst op boven Gaza-Stad tijdens een Israëlische luchtaanval op 9 oktober.

Mensen lopen tussen het puin van een vernietigd gebouw in Gaza.

Palestijnen kijken naar een moskee in Khan Younis die is ingestort door Israëlische bombardementen op 8 oktober.

De bliksem slaat in terwijl de hemel ook oplicht door een brandend gebouw in Gaza-Stad op 9 oktober.

17 oktober – Op de tiende dag van de oorlog komt het nieuws dat het Al-Ahli ziekenhuis in Gaza-Stad is gebombardeerd. Al snel ontstaat er grote verwarring over wat er is gebeurd. Van wie kwam de raket? Hoeveel slachtoffers zijn er gevallen? De aanval staat symbool voor de informatieoorlog die zich ontvouwt parallel aan de fysieke oorlog. Op sociale media en in reguliere media worden bij alle berichten vraagtekens geplaatst.

Ziekenhuizen bevinden zich keer op keer in het hart van deze storm. Volgens Israël gebruikt Hamas de ziekenhuizen als toevluchtsoorden en commandocentra, met de patiënten als menselijk schild. Dokters uit Gaza verschijnen in de media om te verklaren dat de ziekenhuizen geen Hamas-bolwerken zijn en dat de Israëlische bombardementen vooral burgers raken.

De aanvallen op de ziekenhuizen en de rest van de bombardementen maken ook internationaal veel los. Veel westerse politici scharen zich in eerste instantie achter de Israëlische premier Netanyahu, maar er gaan ook mensen wereldwijd de straat op om op te roepen tot een staakt-het-vuren.

Een dokter zit buiten na de aanval op het Al-Ahli ziekenhuis in Gaza-Stad op 17 oktober.

Gewonden worden naar het Al-Shifa ziekenhuis gebracht na de dodelijke aanval op het Al-Ahli-ziekenhuis.

De kapel van het Al-Ahli-ziekenhuis na de aanval op 17 oktober.

Pers heeft zich verzameld op de binnenplaats van het Al-Ahli ziekenhuis nadat daar een raket insloeg.

Artillerie met witte fosfor ontploft boven een dichtbevolkt gebied in de Gazastrook op 5 november.

Een nieuwe fase

Enkele weken na de aanval van Hamas is het duidelijk dat de oorlog niet snel voorbij zal zijn. Dagelijks voert Israël zware bombardementen uit boven Gaza, waarbij duizenden mensen omkomen. Ook maakt Israël gebruik van witte fosfor, een zeer omstreden middel dat ernstige brandwonden en ademhalingsproblemen veroorzaakt.

Terwijl mensen in Israël zich zorgen maken om de ruim tweehonderd gijzelaars die nog steeds worden vastgehouden in de Gazastrook, maakt de Israëlische regering zich op voor een nieuwe fase in de oorlog.

Met borden en vlaggen nemen mensen deel aan een pro-Palestijnse demonstratie in Bandung op West-Java, na de aanval op het Al-Ahli ziekenhuis op 17 oktober.

Joodse activisten demonstreren voor een staakt-het-vuren in Washington DC in de Verenigde Staten.

In de Jemenitische hoofdstad Sanaa komen Houthi’s samen voor een pro-Palestijns protest.

Mensen nemen deel aan de ‘Samen voor Gaza’-demonstratie in Utrecht op 19 oktober.

27 oktober – Tanks rijden Noord-Gaza binnen. Na weken speculatie lijkt het grondoffensief van Israël dan echt begonnen.

De troepen omcirkelen Gaza-Stad, waarvan grote delen al verwoest zijn door eerdere bombardementen. De burgers die niet naar het zuiden zijn gevlucht zitten klem.

Ook in de rest van de Gazastrook wordt de situatie steeds schrijnender. Israël laat sinds 21 oktober weer vrachtwagens met hulpgoederen binnen bij de grens met Egypte, maar het is veel te weinig. In Gaza is gebrek aan alles en er dreigt een drinkwatercrisis.

Een Israëlische artillerie-eenheid rijdt naar de grens van de Gazastrook op 3 november.

Israëlische soldaten staan naast een vernietigd gebouw in de Gazastrook op 8 november.

Op 21 oktober laat Israël voor het eerst hulpgoederen door bij de Egyptische grens.

Duizenden Palestijnen in de Gazastrook worden bedreigd met hongersnood en uitdroging. Mensen wachten bij vrachtwagens met hulpgoederen in de hoop een fles water te vangen. Video Reuters

Palestijnen rijden watertanks naar een ontzoutingsinstallatie om schoon drinkwater te halen.

Een belangrijk onderdeel van het grondoffensief is het onklaar maken van de tunnels van Hamas. De strijders maken gebruik van een uitgebreid tunnelnetwerk dat ook wel de ‘metro’ van Gaza wordt genoemd. Israël stuurt elite-eenheden de tunnels in of laat ze vollopen met water in de hoop Hamas zo uit te schakelen.

15 november – De aanvallen op de tunnels zijn niet zonder controverse. Zo valt Israël op 15 november het Al-Shifa-ziekenhuis aan. Het Al-Shifa is het grootste ziekenhuis van Gaza en behalve honderden patiënten schuilen er ook duizenden burgers. Volgens Israël ligt er onder het ziekenhuis een commandocentrum van Hamas.

Naast de aanvallen via het grondoffensief blijft Israël ook luchtbombardementen uitvoeren. Hierbij maakt het leger veelvuldig gebruik van extreem zware bommen van wel 900 kilo, waarbij de kans op burgerdoden veel groter is dan bij lichtere wapens. De schade is enorm. Niet alleen raakt meer dan de helft van de gebouwen in Gaza beschadigd, ook komen er vrijwel iedere dag tientallen Palestijnen om het leven, onder wie veel kinderen.

Een gewonde Palestijnse vrouw met bloed en stof op haar gezicht omhelst een meisje na een aanval op Khan Younis op 15 november.

De ziekenhuizen kunnen de talloze gewonden niet aan.

17 november – De exodus van Noord-Gaza is volledig op gang gekomen. Het overgrote deel van de Gazanen is ontheemd en de burgers die nog in het noorden van de Gazastrook zijn proberen massaal weg te komen.

Satellietbeelden tonen de enorme mensenmassa die staat te wachten bij een doorgang.

Het overgrote deel van de Gazanen is ontheemd en velen proberen hun toevlucht te zoeken in Zuid-Gaza.

Palestijnse families vluchten met hun huisdieren naar het zuiden om de gevechten tussen Israël en Hamas te ontkomen.

24 november – Na lange onderhandelingen in Qatar zijn Israël en Hamas het eens geworden over een staakt-het-vuren in Gaza. Hamas laat vijftig Israëlische gijzelaars vrij in ruil voor honderdvijftig Palestijnen. Om de wapenstilstand te verlengen worden er vier dagen later nog eens twintig Israëliërs geruild voor zestig Palestijnen.

26 november – Terwijl de Gazastrook even op adem komt, verzamelen 50,000 mensen zich in Londen voor de Mars tegen Antisemitisme. Sinds het begin van de Gaza-oorlog is in veel landen het aantal antisemitische incidenten toegenomen.

Een demonstrant houdt een bord omhoog met de tekst ‘Blij om Joods te zijn in Frankrijk’ tijdens een protest tegen antisemitisme in Parijs.

In Londen lopen tienduizenden mensen mee in een demonstratie tegen oplaaiend antisemitisme.

Dronebeelden tonen de enorme verwoesting in Gaza tijdens het staakt-het-vuren. De meerderheid van de gebouwen in Gaza is beschadigd of vernietigd sinds het uitbreken van de oorlog. Video Mohammad Fayq /Anadolu Agency/ Getty Images)

1 december – Het staakt-het-vuren wordt internationaal toegejuicht en zorgt voor een kort moment van rust, maar een week na het begin van de wapenstilstand breken er toch weer gevechten uit.

Het aantal vrachtwagens met hulpgoederen, dat tijdens het staakt-het-vuren was opgelopen, neemt weer af. Al snel vallen overal in Gaza weer bommen en tussen de restanten proberen overlevenden genoeg eten bij elkaar te zoeken voor hun families. Hulporganisaties kunnen de vraag niet aan en waarschuwen voor dreigende honger.

Vanuit de Israëlische stad Sderot is te zien hoe bombardementen Gaza-Stad in puin leggen. De meerderheid van de gebouwen in Gaza is beschadigd of vernietigd sinds het begin van de oorlog.Foto’s Hannibal Hanschke / EPA, Christophe Petit Tesson / EPA

Een video toont de schade na een Israëlische aanval op een woonwijk in Gaza.
Mohammad Fayq /Anadolu Agency/Getty Images

Een Palestijnse vrouw houdt haar kind vast nadat een Israëlisch bombardement haar wijk in Rafah heeft geraakt.

De Gaza-oorlog is ook een buitengewoon dodelijk conflict voor journalisten. Er zijn tientallen Palestijnse journalisten en medewerkers van de media omgekomen. Hoewel Israël blijft ontkennen dat het doelbewust journalisten zou liquideren, wordt die beschuldiging van verschillende kanten geuit. Op meerdere momenten kwamen journalisten om bij doelgerichte aanvallen terwijl zij duidelijk te herkennen waren als pers.

2 januari – Als het nieuwe jaar aanbreekt, kondigt Israël aan dat het zijn troepen uit Gaza deels terug gaat halen. Hamas is grotendeels vernietigd in Noord-Gaza, zegt Israël en het leger maakt zich op voor een nieuwe fase in de oorlog, met minder luchtbombardementen en minder grondtroepen.

Voorlopig blijft Israël echter bombarderen, ook in het overvolle zuiden van de Gazastrook waar honderdduizenden ontheemde Palestijnen heen zijn gevlucht.

Maar bommen zijn niet het enige wat de Gazanen bedreigt. De honger grijpt om zich heen en veel mensen wonen in geïmproviseerde tenten. Door de overbevolking, de waterschaarste en de overbelaste rioolwaterzuiveringsinstallaties breken er ziektes uit.

Een Palestijnse vrouw zit in een geïmproviseerde tent buiten een ziekenhuis in de stad Khan Younis op 31 december.

De zuidelijke stad Rafah is overvol. In de stad van 300.000 inwoners zijn sinds het begin van de oorlog zo’n miljoen mensen aangekomen.

Een satellietbeeld toont de volle tentenkampen in Rafah, vlakbij de Egyptische grens.

De oorlog duurt nu al 100 dagen en blijft slachtoffers maken.

Op 7 oktober zijn er 1.139 mensen in Israël gedood. Ruim 500 soldaten zijn omgekomen tijdens de gevechten.

In de Gazastrook zijn 23.357 Palestijnen omgekomen.

Bijna 60.000 Palestijnen raakten gewond. Zo’n 8.000 Palestijnen liggen nog onder het puin.

Iedere dag loopt de dodenteller verder op.

Palestijnen rouwen om familieleden die zijn omgekomen tijdens een Israëlisch bombardement in de stad Khan Younis op 20 december.

Orin Ganz Zach verloor haar dochter tijdens de aanval op het Supernova muziekfestival. Haar lichaam werd op 15 december gevonden tijdens een operatie van het Israëlische leger in Gaza.

De weduwe van Al-Jazeera journalist Hamza Wael Dahdouh wordt ondersteund door een familielid. Dahdouh werd gedood tijdens een Israëlische luchtaanval op Rafah op 7 januari.

Duizenden Pakistanen gearresteerd bij grote protestmars voor vrijlating oud-premier Khan

admin
November 25, 2024
0

Zeker vierduizend aanhangers van de populaire Pakistaanse oud-premier Imran Khan zijn sinds vrijdag gearresteerd op verschillende plaatsen in Pakistan. Dat melden internationale persbureaus maandag. Zondag is een protestmars richting hoofdstad Islamabad begonnen. Demonstranten eisen de vrijlating van Khan, die in de gevangenis zit na veroordelingen voor corruptie en het lekken van staatsgeheimen.

Aan de protestmars nemen volgens de autoriteiten zo’n tienduizend actievoerders deel. PTI, de partij van Khan, spreekt van veel hogere aantallen. Naar verwachting bereikt de stoet in de loop van maandag het centrum van de stad. Om dat te voorkomen hebben de Pakistaanse autoriteiten Islamabad hermetisch afgesloten. Grote wegen zijn geblokkeerd met zeecontainers en mobiel internet is in sommige delen van de stad afgesloten. Tegen actievoerders die wel de straat op gaan, gebruikt de politie traangas.

Khan en zijn aanhangers beschouwen de veroordeling als een complot van de regering en de top van het leger, dat in Pakistan veel invloed heeft. Pakistan werd decennia geregeerd door militaire dictators. In 2018 werd ‚volksfavoriet’ Khan gekozen, vier jaar later werd hij gedwongen om af te treden.

De voormalige premier, die vroeger professioneel cricket speelde, heeft zijn achterban opgeroepen in Islamabad te blijven totdat aan hun wensen, namelijk het vrijlaten van Khan, wordt voldaan. Enkele kopstukken van de PTI hebben maandag in de gevangenis overlegd met Khan. Zijn vrouw, Bushra Bibi, is een van de leiders van het massale protest.

Onverwachte verkiezingswinst

Ondanks de gevangenschap van Khan namen zijn getrouwen begin dit jaar wel deel aan de verkiezingen in Pakistan. Tamelijk onverwacht behaalden zij goede resultaten. De PTI werd voorafgaand aan de verkiezingen vrijwel lamgelegd door arrestaties. De PTI kon niet als één organisatie campagnevoeren — kandidaten moesten zich dus ‘los’ verkiesbaar stellen. Ondanks de onverwachte uitslag, kreeg Pakistan alsnog een verwachte regering onder leiding van de conservatieve premier Nawaz Sharif.

Sharif is er veel aan gelegen de populariteit van Khan aan banden te leggen. Deze zomer maakte zijn regering het voornemen bekend om de PTI via de rechter te verbieden. De regering beschuldigde de grootste oppositiepartij van het lekken van „geheime documenten” en het „aanzetten tot oproer”.

Aleksandr Loekasjenko, de president van Wit-Rusland, bezoekt maandag Islamabad. De regering verwijt het de achterban van Khan dat hij het buitenlandse bezoek gebruikt om opnieuw aandacht te vragen voor de vrijlating van de populaire oud-premier.

‘Grensbewaking doet niet alleen migranten pijn, maar ook de grensbewakers zelf’, toont deze Nederlandse documentaire

admin
November 25, 2024
0

Ramon Gonzalez is politiechef van het politiekantoor in La Joya. Het plaatsje van zo’n drieduizend zielen ligt in de zuidpunt van Texas, vlak bij de grensrivier met Mexico. Gonzalez en zijn manschappen pakken dagelijks criminelen op die immigranten, soms met tientallen tegelijk, over de Rio Grande smokkelen. De jacht op beide groepen ontaardt geregeld in wilde achtervolgingen, soms met dodelijke afloop. Als Gonzalez terugdenkt aan hoe bij een van die incidenten een jonge vrouw uit Honduras zich schreeuwend aan zijn broekspijp vastklampte voordat ze stierf door de verwondingen als gevolg van het auto-ongeluk, moet hij huilen.

Gonzalez en zijn manschappen werden in 2022 enkele maanden gevolgd voor een documentaire van de Nederlandse regisseur Loretta van der Horst. De film van iets meer dan een uur geeft een zeldzaam inkijkje in ‘de achterkant’ van de grensbewaking en grenscontroles, een thema dat ook in Nederland sterk speelt. Vanaf 9 december worden de controles door de Koninklijke Marechausse aan de grenzen met Duitsland en België geïntensiveerd, tot voor kort taboe gezien het vrij verkeer van personen en goederen in Europa. Hiermee wil de rechtse coalitie onder meer illgale migratie en mensensmokkel beter bestrijden.

De documentaire The Border Crossed Us werd, mede vanwege de unieke interviews, onlangs genomineerd voor een Gouden Kalf, de belangrijkste filmprijs in Nederland. En op enkele Amerikaanse filmfestivals werd de film van Van der Horst ook vertoond.

Als er één gebied is dat de willekeur van getrokken grenzen laat zien, is het Texas wel

Loretta van der Horst
documentairemaker

De documentairemaker, die in Honduras werd geboren als kind van een Nederlandse vader en een Puerto Ricaanse moeder, kreeg niet alleen zicht op de enorme druk die het werk als grensbewaker met zich meebrengt, „Ik was ook nieuwsgierig naar de onvermijdelijke morele dilemma’s bij het controleren van een grens”, vertelt ze in een café in Eindhoven. Voor haar was namelijk één ding duidelijk: grensbewaking leidt hoe dan ook tot geweld, of het nu doden en gewonden bij politie-achtervolgingen zijn, gezinnen die gescheiden worden, of de deportatie van illegale migranten terug naar – vaak – onveilige gebieden.

Behalve morele dilemma’s wilde Van der Horst ook mogelijke frustraties van grensbewakers blootleggen. Zo is mensensmokkel veel lastiger te bestrijden dan drugssmokkel, zegt politiechef Gonzalez bijvoorbeeld. Bij de laatste pak je het product af, vernietig je de partij. Met mensen kun je dat niet doen. „Die deporteren we terug. Zo krijgen smokkelaars en hun kartels steeds nieuwe producten.”

Ook worstelen politie-officieren met de vraag of ze wel tot het hart van bendes en criminele netwerken weten door te dringen. Komen we wel genoeg toe aan de bendeleiders „in hun grote huizen en Mercedessen?”, vraagt Gonzalez’ collega, politie-inspecteur Manuel Casas zich af. En hoe loopt het met migrantengezinnen af, waar ouders en kinderen na arrestaties worden gescheiden, vraagt politieagent Mayra Garza zich af.

Van der Horst concludeert aan het eind van haar project: „Grensbewaking doet niet alleen immigranten pijn, ook grensbewakers zelf. En nu de politieke druk op die laatste groep toeneemt, zullen ze die pijn meer gaan voelen.”

Filmmaker **Loretta van der Horst** : Grensbewaking leidt hoe dan ook tot geweld. Foto: Loretta van der Horst

Willekeur

Texas is niet toevallig gekozen, vertelt Van der Horst. Een groot deel van de een à twee miljoen illegale migranten die tijdens de binnenkort afgelopen Biden-periode de zuidgrens van de Verenigde Staten overstaken, deed dat in deze regio. „Maar Als er één gebied is dat de willekeur van getrokken grenzen laat zien, is het Texas wel”, zegt Van der Horst. Het gebied was achtereenvolgens Spaans, Frans, en Mexicaans grondgebied, in de negentiende eeuw korte tijd onafhankelijk, en vanaf 1845 Amerikaans.

Gonzalez en zijn mannen en vrouwen mogen dan Amerikaanse staatsburgers zijn en met hun mooie uniformen vooropgaan in het beschermen van de Amerikaanse soevereiniteit, maar dat kan niet verhelpen dat migranten en smokkelaars de agenten nog steeds als deels Mexicaans beschouwen. „Vendidos [verraders], is een scheldwoord dat we regelmatig naar ons hoofd geslingerd krijgen”, zegt een politieman in de documentaire. „Een grensbewaker die uit New York komt, heeft daar veel minder last van”, voegt Van der Horst eraan toe.

De film kent drie hoofdpersonen die hun eigen weg vinden in de wereld van de grenscontroles, met alle bijbehorende frustraties en gevoelens van futiliteit. Een simpel evangelie als: ‘Grenzen zijn er nu eenmaal om bewaakt te worden’, volstaat niet, zo blijkt.

De meest bevlogen grensbewaker is de eerdergenoemde inspecteur Manuel Casas. Als een radiopresentator hem vraagt hoe hij zijn werk rijmt met zijn expliciet beleden christelijk geloof, zegt Casas: „Elke wet van mensen krijgt kracht door God. Hij heeft de wetten gemaakt. […] Het woord van God zegt ook dat er dienaren zijn. Deze dienaren dragen het zwaard […] Ze zullen de toorn van God over je brengen. […] Wie zijn die dienaren? Iedereen die werkt voor de overheid, inclusief de politieagenten.”

Prediker

Een bizarre motivatie, zal een gemiddelde Europeaan zeggen, maar voor veel conservatieve Amerikanen klinkt dit heel vertrouwd, vertelt Van der Horst. „In de VS, zeker in het zuiden, is het christelijk geloof veel belangrijker dan in Europa. Politiek en religie zijn daar veel meer met elkaar verweven.”

Bovendien is Casas in zijn vrije tijd prediker. Dus helemaal verbaasd was ze niet over diens christelijke drijfveren. „Al vond ik het best heftig”, zegt Van der Horst. „Inspecteur Casas zei eigenlijk dat alles wat agenten zoals hij doen, in de naam van God is.”

Een van de collega’s van Casas gooit het over een andere, meer humanitaire boeg. Mayra Garza is een alleenstaande moeder met drie jonge kinderen en raakte gewond bij een wilde achtervolging van een suv die vermoedelijk vol migranten zat. „Mayra raakte mij heel erg”, vertelt Van der Horst. „Ze maakte vroeger heel nare dingen mee, zoals mishandeling thuis. Nu wil ze met haar jacht op mensensmokkelaars het goede doen”, aldus de documentairemaker.

„Zo helpt ze mishandelde vrouwen in de buurt, zowel migranten als niet-migranten. Ze probeert ze wegwijs te maken, zodat ze – ondanks alle beperkingen, zeker voor illegalen – toch hulp kunnen krijgen. Het frustreert haar dat ze voor migrantenvrouwen zonder documenten – vaak tijdens hun reis door Midden-Amerika het slachtoffer van verkrachtingen en gruwelijke mishandelingen – weinig tot niets kan doen.”

Tussen goed en kwaad

Garza zoekt tastend haar weg in het mistige gebied tussen goed en kwaad, ziet Van der Horst. „Net zoals veel van haar collega’s zet ze oogkleppen op, door puur op haar taak te focussen: mensensmokkelaars vangen, the bad guys, zoals ze die noemt. Maar even later zegt ze ook dat ze zich goed realiseert dat veel vluchtelingen en migranten juist háár als the bad guy zien. Smokkelaars zijn voor vluchtelingen de good guys, want die willen hen tenminste in veiligheid brengen.”

Ook politiechef Ramon Gonzalez, ofwel the chief, zoals Van der Horst hem noemt, maakte indruk. Als leidinggevende durfde hij het aan groen licht te geven voor een filmproject over een controversieel onderwerp. „Gonzalez weet dat grensbewaking pijn doet en dat wilde hij laten zien”, aldus de regisseur. „Hij geeft ook in zijn eigen korps mensen ruimte voor het uiten van emoties, al moet je niet denken dat iedereen daar ’s avonds huilend naar huis gaat.”

Komen we wel genoeg toe aan de bendeleiders in hun grote huizen en Mercedessen, vraagt inspecteur Casas zich af

De politieman gelooft in zijn werk, vertelt Van der Horst, maar dan moet het wel ergens toe leiden. De leidinggevende in La Joya verbijt zich als collega Garza hem vertelt dat een belangrijke smokkelaar alweer op vrije voeten is gesteld na betaling van een sterk verlaagde borgsom (van 3 miljoen naar 112.000 dollar). Ook vreest Gonzalez voor de toekomst. De massale deportaties van illegale migranten (Trump heeft kiezers beloofd het aantal en tempo van deze deportaties flink op te voeren) „geven de kartels meer inkomstenbronnen”.

Of Gonzalez nog lang op het politiebureau in Zuid-Texas zal blijven, is de vraag. Van der Horst vertelt dat the chief ervan droomt ergens les te gaan geven.

Politievrouw **Mayra Garza** helpt mishandelde migrantenvrouwen

De documentaire The Border Crossed US is te zien via NPO Plus en Pathé Thuis

Marechaussee wil ‘neutraal blijven’

In Nederland is de Koninklijke Marechaussee (Kmar) verantwoordelijk voor de grensbewaking en helpt, samen met de politie, met het zichtbaar maken en ontmanteling van (mensen-)smokkelnetwerken. Sporadisch worden gezinnen uit vrachtwagens en andere voer- en vaartuigen gehaald. NRC vroeg de marechaussee toestemming om gesprekken met medewerkers te voeren over de documentaire The Border Crossed Us en de daarin aangeroerde thema’s. Dit verzoek werd afgewezen.

„De Koninklijke Marechaussee is een organisatie die de wet handhaaft”, aldus een woordvoerder. „Onze taak is om het beleid van de regering uit te voeren. We proberen hierbij zo neutraal mogelijk te blijven en geen persoonlijke meningen te geven over het beleid of maatschappelijke kwesties. Omdat we een neutrale organisatie zijn, gaan we niet in op onderwerpen zoals de ‘zin’ van ons werk, of de frustraties die soms ontstaan door herhaaldelijke activiteiten van mensensmokkelbendes.”

De weelde van drie iconische kunstenaars die in 1504 elkaar de hand konden schudden

admin
November 25, 2024
0

De Britse koning Charles III bezit een wereldvermaarde kunstcollectie, die gedeeltelijk voortkomt uit de verzameling van zijn 17de-eeuwse voorganger en naamgenoot Charles II (1630-1685). In die tijd kende Engeland, anders dan bijvoorbeeld de Nederlandse Republiek of Italië, geen bijzonder grote traditie van lokale kunstproductie. Dus moesten ze het doen met kunstenaars van het Europese vasteland die ze bewonderden. De Royal Collection bulkt zelfs van bladen door Italiaanse renaissancekunstenaars van topkwaliteit. De King’s Gallery in Buckingham Palace toont nu een selectie van zo’n 150 tekeningen van kunstenaars als Fra Angelico, Leonardo da Vinci, Correggio en Carracci.

Raphael, **De Drie Gratiën**, ca.1517–18. (te zien in King’s Gallery)

Giovanni Bellini, Het hoofd van een oude man, c. 1460–7. (te zien in King’s Gallery) en Bernardino Campi, De Maagd en het Kind, ca. 1570–80. (te zien in King’s Gallery)

Foto’s Royal Collection Trust

De expositie – met secties als ‘figuren’, ‘koppen’, ‘studies voor paleisdecoraties’ – laat zien dat tekeningen in de 15de en 16de eeuw meestal niet bedoeld waren als zelfstandige kunstwerken. Vaak zijn figuren, motieven of composities getekend ter voorbereiding van een schilderij of fresco. Illustratief is een studie in rood krijt waarin de befaamde schilder Rafael de figurenrijke compositie van een groot tapijtontwerp voor de bijbelscène van de Sleuteloverdracht van Christus aan de apostel Petrus (ca 1514) uitprobeert in de vorm van een groep mannen die poseren in hun alledaagse kleren.

Bij de ‘studies naar de natuur’ zijn schetsen van landschappen, paarden en poezen, maar ook een opvallende houtskooltekening toegeschreven aan de Venetiaan Titiaan, met een natuurgetrouwe weergave van de exotische struisvogel (ca. 1550). Het lichtblauwe blad is voorzien van een raster dat erop duidt dat het motief bedoeld was om te worden overgezet naar een schilderij, maar dat werk is niet meer bekend.

De presentatie van werk van de ene briljante tekenaar na de andere, geeft daarmee een overvol maar ook adembenemend fraai overzicht van renaissance-tekeningen en hun functies, uit artistieke centra vooral in de noordelijke helft van het huidige Italië. De nadruk die daar destijds werd gelegd op het belang van het maken van tekeningen in het artistieke proces, en de grote aandacht die kunstenaars er daarom ook aan besteedden, verklaren de uitzonderlijke kwaliteit van de tekeningenproductie die deze expositie weerspiegelt.

Verbeten expressie

Van meer studieuze aard is een tweede tentoonstelling in Londen, in de Royal Academy, over Italiaanse renaissance-kunst, met 45 bruiklenen uit collecties in het Verenigd Koninkrijk en elders in Europa. Hier geen overdonderend aantal kunstenaars en tekeningen, maar juist een relatief klein aantal goedgekozen werken, uit een tijdsspanne van slechts enkele jaren, en gemaakt door drie iconische kunstenaars. In 1504 konden ze elkaar in Florence de hand schudden: Leonardo da Vinci (1452-1519) en Michelangelo (1475-1564), beiden uit de omgeving afkomstig, hadden elders gewerkt en waren in de eerste jaren van de 16de eeuw kortstondig terug in Florence. De jonge Rafael (1483-1520) uit Urbino, verbleef in dat jaar in de stad om te leren van de werken van de buitengewone kunstenaars van die tijd.

Foto Royal Academy of Arts, Londen. / Prudence Cuming

Leonardo da Vinci, De Maagd en het Kind met Sint Anna en de jonge Johannes de Doper (‘The Burlington House Cartoon’), ca. 1506-08. Houtskool met wit krijt op papier, gemonteerd op doek, 141,5 x 104,6 cm, te zien in Royal Academy) en Toegeschreven aan Pietro Faccini, Het hoofd van een jongeling, ca.1590.

Foto’s The National Gallery, Foto Royal Collection Trust

Op even ingenieuze als instructieve wijze toont de expositie de artistieke verhoudingen tussen de drie kunstenaars. Zo maakte Rafael schetsen naar een cirkelvormig, tachtig centimeter hoog, marmer-reliëf door Michelangelo, bijgenaamd ‘Taddei tondo’ naar opdrachtgever Taddeo Taddei (1504-1507). Het stelt de Maagd Maria voor met half liggend in haar armen het Christuskind. Hij lijkt weg te duiken voor een vleugelklapperend vogeltje (een distelvink, symbool van Christus’ latere lijdensweg) in de handen van de jonge Johannes de Doper. Rafaels tekening staat in de expositie op een sokkel precies halverwege de afstand tussen Michelangelo’s reliëf en een schilderij van Maria met kind (‘Bridgewater Madonna’, 1507), waarin Rafael een vergelijkbare compositie heeft toegepast.

Raphael, **De Maagd Maria met het Kind en de jonge Johannes de Doper (‘De Esterhazy Madonna’)**, c. 1508. Tempera en olieverf op paneel, 28,5 x 21,5 centimeter, te zien in Royal Academy)

Even doordacht is de plaatsing, pal tegenover Michelangelo’s tondo, van een tweede uitzonderlijk bruikleen: Leonardo da Vinci’s enorme houtskooltekening van de bijna levensgrote Maria zittend op schoot bij haar moeder Anna. Ook hier heeft het Christuskind een liggende pose en ook nu staat Johannes ernaast. Mogelijk, zoals in deze expositie en de bijbehorende catalogus voor het eerst wordt geopperd, was deze tekening bedoeld als ontwerp voor een nooit voltooid altaarstuk voor de grote zaal van het Florentijnse stadsbestuur in het Palazzo della Signoria.

Voor diezelfde zaal maakten Michelangelo en Leonardo tussen 1503 en 1506 ontwerpen voor frescoschilderingen van veldslagen waarin de stadstaat Florence in het verleden verwikkeld was geweest. Ook deze projecten zijn nooit voltooid, maar in een reeks tekeningen laat zich in de expositie prachtig volgen hoe de kunstenaars op papier hun schilderingen voorbereidden: Leonardo in de Slag bij Anghiari met aandacht voor verbeten expressie in de hoofden van mensen en paarden, Michelangelo geconcentreerd op de anatomie van naakte mannen die zich klaarmaken voor de Slag bij Cascina. En in een pentekening (1505), losjes geïnspireerd op Michelangelo’s fresco-ontwerp, maar dan met een zodanig gedraaid perspectief op twee naakte mannen dat het lijkt alsof de tekenaar zelf deel is geworden van het groepje, openbaart zich het compositorische genie van Rafael.

Tentoonstelling Renaissancekunst uit Boijmans in Parijs

Museum Boijmans Van Beuningen in Rotterdam bezit een van de belangrijkste verzamelingen van Italiaanse renaissancetekeningen in Nederland. Een selectie van 122 bladen uit die collectie wordt nu getoond in de Fondation Custodia in Parijs. Naast al vaker beschreven en geëxposeerde bladen uit de periode 1400-1600, van de hand van onder anderen Pisanello, Jacopo Tintoretto, Paolo Veronese, en een bijzondere groep tekeningen door Fra Bartolommeo, worden ook nieuwe vondsten en toeschrijvingen gepresenteerd. Zo is uit recent onderzoek, gefinancierd door de Getty Foundation, gebleken dat een Engel van de Annunciatie (ca. 1514) in rood krijt moet worden toegeschreven aan de Florentijnse schilder Jacopo Pontormo, en een indrukwekkende zwartkrijttekening van de Bijbelse Jozef van Arimathea met het lichaam van de gestorven Christus (1590-1610), aan Aurelio Lomi uit Pisa.

Naissance et Renaissance du dessin italien: Italiaanse renaissancetekeningen uit Museum Boijmans Van Beuningen. T/m 12/1. Fondation Custodia, Parijs. Info: fondationcustodia.fr.

Michelangelo Buonarroti, **Studies van mannelijke hoofden, helmen voor soldaten en gezichtskenmerken**, c.1504. (pen, bruine inkt, en zwart krijt op papier, 20,5 x 25,3 cm, te zien in Royal Academy).

Michelangelo Buonarroti, Mannelijk naakt, c. 1505-06. (Zwart krijt op papier, 40,4 x 22,5 cm, te zien in Royal Academy) en Raphael, naar Michelangelo Buonarroti, David, c. 1505-08. (pen en bruine inkt op papier, 39,6 x 21,9 centimeter, te zien in Royal Academy).

Foto’s Teylers Museum, Haarlem en British Museum