De Verenigde Staten en hun bondgenoten hebben een stevige klap uitgedeeld aan de Houthi’s met hun aanvallen op een aantal vliegvelden en raketbases van de groep, maar verslagen zijn de taaie Jemenitische strijders nog allerminst. De Houthi’s zelf, die zich solidair hebben verklaard met Hamas en de Palestijnen in hun strijd tegen Israël, kondigden dit weekeinde „een krachtig en doelmatig antwoord” aan. Grote nieuwe aanvallen van hun kant op passerende schepen langs de Jemenitische kust zijn tot dusverre echter uitgebleven.
Amerikaanse functionarissen, die zaterdag door The New York Times werden geciteerd, schatten dat zo’n 20 tot 30 procent van de raketcapaciteit van de Houthi’s was verwoest bij de aanvallen van vrijdagochtend en een nabrander een etmaal later. De schade viel mogelijk mee voor de Houthi’s omdat veel van hun lanceerinstallaties makkelijk zijn te verplaatsen en de aanvallen – na diverse Amerikaanse waarschuwingen de laatste weken – niet als een grote verrassing kwamen. Jemenitische media meldden zondag dat het land opnieuw, voor de derde dag op rij, is aangevallen, maar over de schade is nog niets bekend.
:format(jpeg):fill(f8f8f8,true)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/data110232657-4c6a13.png|https://images.nrc.nl/WwS3rq7OF1_chjnrijSQ5tp_b7A=/1920x/filters:no_upscale():format(jpeg):fill(f8f8f8,true)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/data110232657-4c6a13.png|https://images.nrc.nl/1i124WK5oMJfevylHNz5p1XhjeM=/5760x/filters:no_upscale():format(jpeg):fill(f8f8f8,true)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/data110232657-4c6a13.png)
Niet uit op bredere oorlog
Na hun aanvallen van vrijdagochtend op tientallen doelen namen de Amerikanen zaterdagochtend nog een radarinstallatie onder vuur van de Houthi’s bij de havenstad Hodeidah. Anders dan bij de aanvallen van vrijdag, waarbij vijf doden vielen, raakte hierbij niemand gewond. Witte Huis-woordvoerder John Kirby verklaarde dat de aanvallen vooral bedoeld waren om het vermogen van de Houthi’s aan te tasten om raketten op te slaan, te lanceren en tijdens de vlucht te besturen. Washington is echter niet uit op een bredere oorlog met Jemen, onderstreepte hij.
Lees ook
Zelfs de vijanden van de Houthi’s gaan de VS nu niet helpen
Bij recente parades vertoonden de Houthi’s dit arsenaal ook deels.
De Houthi’s, die na het uitbreken van de Gaza-oorlog in oktober tientallen aanvallen op passerende koopvaardijschepen uitvoerden, lanceerden vrijdag en zaterdag een paar raketten, die echter geen doel troffen. Een landde op zo’n 500 meter van een olietanker in het zeewater. Als gevolg van de onrust in de Rode Zee hebben veel schepen die tussen Azië en Europa varen hun koers verlegd via Kaap de Goede Hoop, waardoor de scheepvaart langs Jemen met ruim de helft is verminderd.
Niet bang voor Amerika
De Houthi’s lijken heel bewust te hebben aangestuurd op een confrontatie met de VS, Israël en hun bondgenoten. En ze lijken niet van plan zich nu verder koest te houden. „Wij, het Jemenitische volk, horen niet tot degenen die bang zijn voor Amerika”, verklaarde Houthi-leider Abdul-Malik al-Houthi vrijdag uitdagend in een toespraak via de televisie. „Wij voelen ons op ons gemak bij een directe confrontatie met de Amerikanen.” De Houthi’s, een militante etnische groep die een variant van de sjiitische islam aanhangt, heeft al bijna tien jaar het belangrijkste deel van Jemen in handen. Dit omvat zo’n twee derde deel van de bevolking.
Veel hebben de Houthi’s ook niet te verliezen. Om het welzijn van het eigen land en zijn bewoners hebben ze zich nooit erg bekommerd. Jemen is deels al verwoest door de jarenlange oorlog tussen een coalitie onder leiding van Saoedi-Arabië en het Houthi-bewind. Daarom is er voor zijn vijanden afgezien van hun raket-installaties niet zo heel veel waardevols kapot te maken. Omgekeerd is trouwens ook niet duidelijk hoe de Houthi’s de Amerikanen serieus zouden kunnen treffen. De Amerikaanse marineschepen in de Rode Zee zijn heel goed in staat de Houthi-raketten tijdig onschadelijk te maken als ze onder vuur zouden komen.
Kwetsbaarder zouden Saoedi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten zijn voor eventuele nieuwe Houthi-aanvallen. Beide landen koesteren slechte herinneringen aan de raketaanvallen die de Houthi’s lanceerden nadat ze met hen in oorlog waren geraakt. Vooral Saoedi-Arabië hoopt nieuwe confrontaties met de Houthi’s te vermijden en ziet liever een voortzetting van de wapenstilstand die sinds een kleine twee jaar van kracht is. Daarom hebben de Saoediërs zich ook niet aangesloten bij de jongste acties van de VS tegen de Houthi’s.
Flinke opsteker
De aanvallen vormen uit propagandistisch oogpunt hoe dan ook een flinke opsteker voor de Houthi’s. Vrijdag stroomden honderdduizenden Jemenieten in de hoofdstad Sanaa uit om hun steun voor de Houthi’s te betuigen. Onder hen ook velen die voor de Gaza-oorlog op 7 oktober uitbrak nog ontevreden over het Houthi-bewind waren geweest.
De Houthi’s weten dat de Gaza-oorlog veel emoties losmaakt, niet alleen in Jemen maar ook elders in de Arabische wereld, en daar spelen ze op in. Het persbureau Reuters tekende uit de mond van een gepensioneerde ambtenaar in Sanaa op dat het „een religieuze en morele plicht” is om de Palestijnen te steunen. „Onze opstelling is onwrikbaar en we zullen achter onze Palestijnse broeders en Gaza staan tot de overwinning en tot het hele Palestijnse land, niet alleen Gaza, is bevrijd”.
Dat de Houthi’s zo weinig oog hebben voor de noden van de eigen burgers – en zich vrijelijk bedienen van de hulpgoederen die buitenlandse donoren voor de Jemenieten sturen – lijkt een groot deel van de Jemenieten plotseling vergeten. Het Britse weekblad The Economist wees er intussen op dat de Houthi’s de zuidwestelijke stad Taiz al maanden belegeren en daarbij de aanvoer van voedsel en medicijnen belemmeren. Precies wat de Houthi’s Israël ten aanzien van de Gazastrook verwijten.
De Houthi’s hebben de laatste jaren steeds meer hulp ontvangen van Iran. Teheran beschouwt de Houthi’s als een nuttige bondgenoot. Hoewel onduidelijk is hoe afhankelijk de Houthi’s zijn van Iran, liet de Amerikaanse president Biden weten dat de VS een „privé-boodschap” aan Iran hadden doen toekomen over de aanvallen op de Houthi’s. Bijzonderheden gaf hij niet, maar aangenomen wordt dat de Amerikanen de Iraniërs voor harde consequenties hebben gewaarschuwd als ze de Houthi’s blijven steunen. De Amerikanen verdenken de Iraniërs er ook van inlichtingen over scheepvaartbewegingen met de Houthi’s te hebben gedeeld die van pas kwamen bij hun aanvallen op buitenlandse schepen in de Rode Zee.
Het Iraanse ministerie van Buitenlandse Zaken veroordeelde de aanvallen op de Houthi’s krachtig. Woordvoerder Nasser Kanaani merkte op dat ze „onveiligheid en instabiliteit” in de regio aanwakkeren. Maar zelfs als Iran de Houthi’s zou willen intomen, is ongewis of ze daarin zouden slagen. „De Houthi’s zijn onvoorspelbaar”, constateerde Jemen-kenner Thomas Juneau van de universiteit van Ottawa tegenover Foreign Policy. „Ze onttrekken zich aan alle gevestigde regels van het spel.”
Lees ook
Met de aanval op de Houthi’s wordt het Westen mogelijk in een langdurig conflict gezogen
