Treinen door Europa

Per trein door Europa reizen is nog steeds iets voor de doorzetter. Plannen van een route en boeken zijn een hindernisbaan. En eenmaal op pad zijn vertraging en gemiste aansluitingen meer regel dan uitzondering. „Treinen door Europa: de beste reclame voor vliegen”, kopte NRC in november bij een speciale bijlage.

Misschien zijn het groeistuipen. Ooit kon het wel. De Trans Europ Express (TEE) vervoerde decennialang efficiënt (eersteklas-)reizigers tussen grote steden op het Europese vasteland. De Oriënt-Express verbond vanaf 1883 via verschillende routes Parijs (en later Londen) tot 1977 met Istanbul en daarna nog een tijd met Boekarest, Boedapest en Wenen. En tot rond de eeuwwisseling kon je per slaaptrein vanuit Amsterdam gewoon naar Praag, Warschau, Minsk en Moskou. Allemaal verkommerd door concurrentie van bus en vliegtuig.

Nou ja, niet allemaal. Wie het geld kan missen (rond de 4.000 euro p.p.) kan over een deel van de Oriënt-Express-route en in historische rijtuigen in groot comfort en de facto privé van Parijs naar Verona of Venetië reizen. En anders dan in Nederland rijden in Frankrijk, Spanje en Italië de hogesnelheidstreinen al jaren nagenoeg probleemloos. Er zijn zelfs dagen dat de Eurostar via de Kanaaltunnel geen vertraging heeft.

Toch wil een frictie-arm en betaalbaar pan-Europees spoorwegnet voor gewone reizigers maar niet echt van de grond komen. Vraag genoeg, met al die gewetensbezwaren over het klimaat en de hang naar slow travel en het verlangen om uitgerust aan te komen in het centrum van een Europese hoofdstad – zeg maar het tegendeel van Ryanair in de veeklasse. Maar spoorwegen en materieel zijn vaak oud, van land tot land niet echt op elkaar aangesloten, en de oude staatsmonopolisten smoren de nieuwe ‘easyJets van het spoor’, heet het.

Maar ze blijven het proberen! Sinds een paar jaar groeit het aantal Europese nachttreinverbindingen weer. Jongste loot aan de stam: een tweede nachttrein van Brussel via Amsterdam naar Berlijn. Het kon sinds mei al voor het eerst met European Sleeper, een Nederlands-Belgische spoorwegcombinatie. Sinds december pakt NightJet, onderdeel van de Oostenrijkse spoorwegmaatschappij ÖBB, hetzelfde traject erbij. Dat was nadat het eerder onder meer de nachttrein Amsterdam-Wenen, gestopt in 2010, in ere had hersteld. Twee jaar later dan voorzien. De vertraging kwam dit keer door corona. European Sleeper laat zich niet kennen; vanaf maart 2024 kun je na Berlijn doorrijden tot Praag.