De 10 beste cabaretvoorstellingen van 2023 volgens NRC

Niet één vrouw stond er in de NRC-jaarlijstjes cabaret van 2022. Dat viel op. Cabaret blijft helaas een door mannen gedomineerd genre. Een passend antwoord kwam van het nieuwe vrouwelijk duo N00b. Dat opende het afgelopen jaar in januari met een daverende show.

Het leverde het debuterende duo de talentenprijs Neerlands Hoop op. In het voorjaar waren Yentl en De Boer, eerder Neerlands Hoop, terug met een ijzersterke show, goed voor een Poelifinario Kleinkunst. Tussendoor leverde oudgediende Lenette van Dongen evengoed een prikkelende voorstelling af.

Het is prettig om te constateren dat het in 2023 anders ging, al is het nog niet genoeg. De verhoudingen blijven scheef.

Een andere interessante ontwikkeling die doorzet, is dat makers uit andere genres de overstap maken naar cabaret. Na de successen van theatermakers Saman Amini, Nina de la Parra en het duo Anniek Pheifer en Jacqueline Blom was het dit jaar onder meer rapper Willie Wartaal die het cabaret verrijkte met zijn gedurfde mix van jeugdtrauma en grappen. Het genre wordt er rijker, breder en origineler van.

10 Joost Spijkers Spijkerpaleis

Veel levens zitten vol tragiek, maar bevatten ook mooie momenten. Bij Joost Spijkers zorgt die ingewikkelde combinatie voor liedjes vol hartstocht en vrolijke chaos. Zijn levenslust werkt besmettelijk.

Lees ook de recensie: Aanstekelijk portret van een man die hartstochtelijk van het leven houdt

9 André Manuel De Zieke geest

In zijn achttiende show verkondigt André Manuel onverslijtbaar zijn misantropische mantra’s: wij, de mensen, weten niet wat we doen, maar hij, de cabaretier, is er om „het eerlijke verhaal” te vertellen over misstanden, hypocrisie en onvermogen. Vrolijkmakende zwartgalligheid.

Lees ook de recensie: Vurige verdediging van Salman Rushdie

8 Lenette van Dongen Dat doet ze anders nooit

Schuilen voor de moderne tijd kan bij Lenette van Dongen, die het verleden en „gewoon doen” verheerlijkt. Strijdbaar vent Van Dongen uit hoe vrijgevochten en op leeftijd ze is. Het is raak entertainment voor een oudere doelgroep.

Lees ook de recensie: Van Dongen laat onbezorgd lachen om moderne fratsen

7 Yentl & De Boer Modderkruipers

Opnieuw doen Yentl & De Boer hun naam eer aan als ’s lands beste cabaretliedjesschrijvende en -zingende duo. Met liefst achttien mooie, grappige, ontroerende en lieve liedjes is Modderkruipers een even schaamteloos als zalig cabaretconcert.

Lees ook de recensie: Ontroerend en walgelijk schaamteloos

6 Kommil Foo Grind

Kippenvel als de twee Vlaamse broers het leven van hun vader bezingen. Met hun lichtvoetige verteltrant en hun fijnbesnaarde spel op gitaar en piano brengen ze een poëtische, komische ode aan de liefde en hun ouders. Steengoed.

Lees ook de recensie: Ontroerend eerbetoon aan hun ouders

5 Diederik van Vleuten Bouwjaar ’61

Van Vleuten verweeft behendig wereld- en familiegeschiedenis, waardoor beiden aan kracht winnen. Bouwjaar ’61 gaat over de Apollo-11 maanmissie en over Van Vleutens vader. Allebei vertelt hij ze de hemel in.

Lees ook de recensie: Van Vleuten weeft wereld- en familiegeschiedenis vakkundig aan elkaar

4 Peter van Rooijen Liefde, dood & Taart

Uitbundigheid is een effectieve dekmantel om lastige kwesties achter te verschuilen. Uiteindelijk houdt zo’n schild natuurlijk nooit stand, zo maakt Van Rooijen op indrukkwekkende wijze duidelijk. Een sterke voorstelling vol goede liedjes.

Lees ook de recensie: Een wonderlijke mengeling van geluk en ongemak

3 Kasper van der Laan Warm

In het knotsgekke Warm etaleert Kasper van der Laan zijn naturelle absurdisme en zijn talent om aan vertrouwde handelingen en begrippen een onverwachte draai te geven. Zijn absurdisme drijft op het vermogen om de wereld als nieuw te zien. Dat levert een tegendraadse logica op, die onbedaarlijk grappig is.

Lees ook de recensie: Kasper van der Laan doet de wereld kantelen

2 Willie Wartaal Moederdag

Willie Wartaal is ongebreideld grappig door zijn bravoure. Maar de gevierde rapper laat zich in de verhalen over zijn verslaafde moeder die hem aan zijn lot overliet ook van een erg kwetsbare kant zien. Dat hij die pijnlijke en ontroerende verhalen soepel mengt met stevige ironie zegt veel over de kracht waarmee hij op het podium staat.

Lees ook: Interview met Willie Wartaal over zijn verslaafde moeder: ‘Ik heb me als kind geschaamd voor dit verhaal’

1 N00b N00b speelt N00b

Prachtig als nieuwe makers met een knal hun entree maken: twintigers Isabelle Kafando en Laura Bakker, samen n00b, zijn trefzekere acteurs die virtuoos en in moordend tempo een groot aantal hilarische sketches met malle types opvoeren.

Of de aanleiding nu grensoverschrijdend gedrag op kantoor of een transactie via Marktplaats is: het resultaat kan n00b niet rauw of absurd genoeg zijn.

Lees ook: Interview met N00b: Iedereen is een loser