N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Dit is geen ork uit Lord of the Rings, geen monster uit een sciencefictionhorrorfilm. Nee, deze kop behoort toe aan een doodgewone reuzenmier van het geslacht Camponotus.
De Litouwse natuurfotograaf Eugenijus Kavaliauskas portretteerde de mier voor de jaarlijkse Photomicrography Competition van de website Nikon’s Small World, bedoeld voor alle fotografen ‘met een passie voor microscopen’. De close-up (gemaakt door een optische microscoop met 5× vergroting) werd beloond met de eretitel image of distinction.
Het geslacht van de reuzenmieren omvat meer dan duizend soorten – welke Camponotus dit precies is, vermeldt de fotograaf er niet bij. Reuzenmieren onderscheiden zich – niet geheel verrassend – van andere mieren door hun relatief grote formaat, en kunnen tot wel 10 millimeter groot worden. Ter vergelijk: werksters van de gewone wegmier (Lasius niger) worden zo’n 5 millimeter groot.
In Nederland komen twee soorten reuzenmieren voor: de gewone reuzenmier (Camponotus ligniperda) en de zwarte reuzenmier (Camponotus vagus). Die eerste soort is ondanks zijn naam verre van gewoon, en bereikt volgens de website Nature Today in het oosten van Nederland zelfs de uiterste westgrens van zijn hele verspreidingsgebied. De mieren lijken wat op rode bosmieren, maar zijn groter en trager. Ze komen voor op zonnige plekken in het bos.
Ook de zwarte reuzenmier, die vaak in omgevallen boomstammen nestelt, is verre van algemeen in Nederland. Elders in Europa komen de mieren veel vaker voor. In Litouwen leven beide Camponotus-soorten, én nog twee andere: Camponotus fallax en Camponotus herculeanus. Vermoedelijk behoort de afgebeelde mier dus tot één van die vier soorten.
Overigens líjkt het op bovenstaande foto alsof de antennes uit de oogholtes tevoorschijn komen, en dat de ‘ork’ je aankijkt met kleine gekleurde oogjes. Maar dat is slechts schijn: de echte ogen, samengesteld uit allemaal kleine facetoogjes, zijn veel groter. Eén zo’n oog is rechtsboven in de foto te zien, als zwarte ronde bult.
Behalve de foto van Kavaliauskas zijn er andere fantasierijke close-ups die prijzen hebben gewonnen bij Nikon’s Photomicrography Competition. Hieronder een paar voorbeelden.