Militaire coupplegers in Sahel willen eigen blok vormen – met hulp van Rusland

Posted on December 12, 2023 by admin

Het las als een wat getergd zinnetje. „Dit toont de betrokkenheid van de Europese Unie bij landen die met ons willen werken.” Alleen het woordje ‘nog’ leek te ontbreken in de aankondiging van EU-topdiplomaat Josep Borrell van een nieuw Europees ‘defensie-initiatief’ met vier West-Afrikaanse landen. Een week eerder werd diezelfde Borrell nog overrompeld met het nieuws dat elders juist iedere samenwerking met de EU werd verbroken.

Europa gaat met enkele tientallen miljoenen euro’s Ghana, Ivoorkust, Togo en Benin helpen zich te wapenen tegen jihadistische groeperingen die vanuit de Sahel steeds zuidelijker afdalen. Met militaire trainingen, wapens en ander materieel. Het is een nieuw verbond nu de relaties in diezelfde Sahel vertroebeld raken door een blok dat zich steeds scherper aftekent: een van landen met mannen in camouflage aan de macht die hun eigen ideeën hebben over partnerschappen.

Lees ook
Niger breekt met het Europese geld en legaliseert vervoer van migranten

Zo zette generaal Abdourahmane Tiani, Nigers leider sinds een coup in juli, vorige week een streep door tien jaar samenwerking met Europa op het gebied van veiligheid en migratie. Een wet om de smokkelaars van migranten de cel in te gooien ging in de prullenbak, en de trainingen van lokale grenswachten en politie die sinds 2012 werden georganiseerd, zijn per direct gestopt. Een nieuwe missie, gericht op het versterken van het Nigerse leger, moest nog beginnen.

Europese sancties

De besluiten lijken een reactie op de Europese sancties, van kracht sinds de staatsgreep. Dat er meer meespeelt, blijkt uit de verklaring die in Niger bij de migratiewet werd gegeven. Die zou zijn aangenomen „onder invloed van bepaalde buitenlandse mogendheden”. Wie daarmee wordt bedoeld, laat zich raden: vanaf dag één maakten de militairen van oud-kolonisator Frankrijk, met wie de door hen afgezette president goede banden had, hun zondebok. In hun ogen hebben de Fransen niets aan de veiligheid in de Sahel verbeterd.

Tiani zette om die reden meer strepen. Met zijn collega Ibrahim Traoré, de sterke man in Burkina Faso sinds zijn staatsgreep vorig jaar, stapte Niger ook uit de G5 Sahel; een militaire alliantie onder leiding van Frankrijk van oorspronkelijk vijf landen – Mali, Mauritanië, Niger, Burkina Faso en Tsjaad – om samen op te treden tegen oprukkende jihadisten. Eerder ging Mali, waar sinds 2021 kolonel Assimi Goïta de scepter zwaait, hen al voor.

Lees ook
Het ‘weg met Frankrijk!’ galmt door heel West-Afrika

De samenwerking had „gefaald”, schreven Niger en Burkina Faso in hun verklaring. Zonder Frankrijks naam te noemen verwezen ze daarin naar het „dictaat van een macht die onder het mom van een partnerschap hen als kinderen behandelt en de soevereiniteit van hun volk ontkent.”

‘Alliantie van Sahel-staten’

Zo trekken de drie landen na hun opeenvolgende staatsgrepen steeds dichter naar elkaar toe – en weg van hun buren – in wat zij de ‘Alliantie van Sahel-staten’ doopten. Was die alliantie eerst vooral bedoeld als een militair pact na een dreigende interventie van het West-Afrikaanse verbond ECOWAS in Niger afgelopen zomer, inmiddels dromen hun ministers hardop van een confederatie waarin de verfoeide (want koloniale) CFA francs wordt vervangen door een eigen munt.

Daar horen nieuwe partners bij. Dezelfde maandag dat Tiani vorige week Nigers samenwerking met de EU beëindigde, ontving hij een delegatie van de Russische onderminister van Defensie kolonel-generaal Joenoes-bek Jevkoerov. Een militaire overeenkomst werd getekend. Wat daarin staat, is niet bekend. Vóór Niamey maakte Jevkoerovs delegatie twee andere stops: één in Bamako en één in Ouagadougou, met ook daar beloftes van (nog meer) wapens, vliegtuigen en mankracht.

In Mali vechten de huurlingen van de Wagner-groep inmiddels al ruim een jaar mee met het leger, nadat Franse troepen de deur werd gewezen. Ook de geruchten over de aanwezigheid van Russen in Burkina Faso klinken steeds luider. Zo meldde het Franse tijdschrift Jeune Afrique begin november dat een twintigtal Russische soldaten in Ouagadougou was aangekomen, volgens zijn bronnen om Traoré te beschermen tegen een eventuele coup-binnen-de-coup.

Lees ook
Ecowas zoekt naar juiste toon tegenover militairen in Niger

Samenwerking met Rusland

Mali lijkt de drijvende kracht in de contacten met Rusland. „De samenwerking met de Russen daar wordt gezien als een succes”, zegt Fahiraman Rodrigue Koné, analist bij het Institute for Security Studies, vanuit Bamako. Zo slaagden het Malinese leger onlangs met hulp van Wagner-huurlingen erin de strategische stad Kidal in te nemen, die jarenlang was bestuurd door separatistische Toeareg-rebellen. Een „tastbaar” resultaat, volgens Koné, naast de ronkende communiqués die het leger steevast deelt.

Het nieuwe blok plaatst andere West-Afrikaanse landen voor een uitdaging, zegt hij. „Door hun centrale ligging zijn ze alle drie essentieel voor de stabiliteit van de regio, te meer doordat zij nu het zwaarst door jihadisten worden geraakt.” Hun onvermogen de jihadisten te stoppen, laat zich voelen aan de grenzen van Ghana en Benin.

Het idee van een G5-Sahel was afkomstig uit Frankrijk. De fout daarvan, stelt Koné, was dat in dat verbond een paar landen werden geïsoleerd van de rest van de regio. „Die fout dreigt nu te worden herhaald.”

Leeslijst

OM eist opnieuw dertig jaar cel en tbs met dwangverpleging tegen schutter zorgboerderij

admin
November 26, 2024
0

Tegen John S., die de schietpartij aanrichtte op de zorgboerderij Tro Tardi in Alblasserdam in 2022, heeft het Openbaar Ministerie in hoger beroep dertig jaar cel en tbs met dwangverpleging geëist. John S. (40) werd vorig jaar veroordeeld tot levenslang, nadat het OM dertig jaar cel en tbs met dwangverpleging had geëist. Het OM én S. gingen toen in hoger beroep.

De man uit Oud-Alblas kreeg vorig jaar levenslang voor twee moorden op de boerderij én voor twee pogingen tot moord. Daarnaast kreeg hij die straf voor het vermoorden van een schoenmaker in Vlissingen, twee dagen voor de schietpartij op de boerderij.

De rechtbank concludeerde toen dat John S. „slechts licht verminderd toerekeningsvatbaar was”, waardoor een gevangenisstraf van dertig jaar of lager onvoldoende recht zou doen aan de aard en ernst van de gepleegde feiten. „De zorgboerderij veranderde in twee minuten in een hel”, zo beschreef de officier van justitie het eerder.

John S. schoot op 6 mei 2022 op Tro Tardi in het Zuid-Hollandse Alblasserdam een 34-jarige medewerkster en een 16-jarig meisje dood. Bij de schietpartij raakten ook een jongen van twaalf en een twintigjarige vrouw zwaargewond.

Combinatie

Gezien deskundigen van het Pieter Baan Centrum het gevaar voor herhaling groot achten en omdat S. gedeeltelijk verminderd toerekeningsvatbaar is, vindt het OM naast een lange celstraf ook de tbs-behandeling noodzakelijk. Over die combinatie zei de officier van justitie: „Genezing is in geval van verdachte, of hij nu of over 28 jaar een tbs-behandeling krijgt, niet mogelijk.” S. lijdt volgens deskundigen aan een ernstige persoonlijkheidsstoornis.

John S. kampt, zo gaf hijzelf te kennen in de rechtbank, nog steeds met duistere fantasieën, waarbij hij onder meer fantaseert zichzelf of anderen om te brengen. Hij hoopt op een straf waarbij hij meteen een tbs-behandeling krijgt om die fantasieën onder controle te krijgen.

Verdachte wilde op de zorgboerderij dood en verderf zaaien. Zijn slachtoffers waren volstrekt willekeurig

Officier van justitie
over John S.

Volgens het OM hebben problemen op het werk, met de hulpverlening en een afwijzing door een jonge vrouw bij John S. gezorgd voor jarenlange woede en wraakgevoelens, die hij zou hebben omgezet in een moordplan. „Verdachte wilde op de zorgboerderij dood en verderf zaaien”, zei de officier. „Zijn slachtoffers waren volstrekt willekeurig.” S. heeft nauwelijks iets gezegd over het motief. „Terwijl de slachtoffers daar wel recht op hebben en belang bij hebben”, zei de officier.

Uit cijfers van de Raad voor Rechtspraak, die in handen zijn van televisieprogramma EenVandaag, blijkt dat rechters steeds vaker ‘combinatiestraffen’ opleggen: een tbs-maatregel in combinatie met een gevangenisstraf. Dit soort straffen verdubbelden in tien jaar tijd: van 120 in 2012 naar 260 in 2023.

Hulp

Deskundigen hebben kritiek op die straffen, omdat een tbs-behandeling dan zo lang op zich laat wachten. Terwijl ‘zieke’ veroordeelden juist baat hebben bij snelle behandeling. Zo gaven deskundigen van het Pieter Baan Centrum aan dat John S. professionele hulp nodig heeft en dat daar niet mee gewacht kan worden tot hij de straf heeft uitgezeten. Anders is de kans aanzienlijk dat het de komende dertig jaar weer misgaat, aldus de experts.

S. had voor de schietpartij geen strafblad. Wel was hij bekend bij diverse hulp- en zorginstellingen. In het verleden was hij zelf cliënt van de zorgboerderij. Daar moest hij vertrekken vanwege een relatie met een destijds zeventienjarig meisje met een verstandelijke beperking. S. was op dat moment 33 jaar.

Op een cruciaal moment in de oorlog rukken de Russen steeds sneller op in Oekraïne

admin
November 26, 2024
0

Russische troepen veroveren in het oosten van Oekraïne in een steeds hoger tempo terrein op de Oekraïense strijdkrachten. Vooral in het westelijk deel van de regio Donetsk verloopt de Russische opmars relatief snel. Moskou zou de afgelopen week in oppervlakte de grootste veroveringen hebben gedaan sinds 2022, het jaar dat Russische troepen Oekraïne massaal binnenvielen.

De jongste ontwikkelingen aan het Oekraïense front komen op een uiterst belangrijk moment in de oorlog, en lijken koren op de molen voor de Russische president Poetin. Die hoopt, een kleine twee maanden voordat Donald Trump het Amerikaanse presidentschap overneemt, zoveel mogelijk terrein in Oekraïne te veroveren, om zo sterk mogelijk te staan mocht het tot onderhandelingen komen. Trump heeft regelmatig gezegd dat hij de oorlog snel zal beëindigen, al gaf hij nooit details. De grote vraag voor Kyiv is in hoeverre Trump Oekraïne nog wil steunen met wapens en munitie.

Analisten van het onafhankelijke Russische medium Agentstvo berekenden op basis van de meeste actuele oorlogskaarten dat Rusland de afgelopen week 235 vierkante kilometer terrein heeft ingenomen, een ‘record’ voor dit jaar. Dat is iets meer dan de oppervlakte van de gemeente Amsterdam. In november bedraagt de Russische terreinwinst in Oekraïne tot nu toe zo’n zeshonderd vierkante kilometer. Ter vergelijking: in heel 2023 veroverde Rusland 387 vierkante kilometer grondgebied in het buurland. Agentstvo baseert zijn analyse op de dagelijkse frontlijnkaarten van DeepState, een groep die gelieerd is aan de Oekraïense krijgsmacht.

Front verschuift naar westen

De Russische aanvallen langs het brede front in Donetsk maken deel uit van een offensief dat eind vorig jaar begon. Het doel van het Kremlin lijkt om de hele Donbas onder controle te krijgen, die bestaat uit de regio’s Loehansk en Donetsk.

Lange tijd verliep de opmars traag en ten koste van enorme verliezen, maar sinds september winnen de Russen steeds sneller terrein. Dat heeft volgens militaire analisten vooral te maken met een tekort aan manschappen binnen de Oekraïense strijdkrachten. Vrijwel op alle fronten zijn de Russen numeriek in de meerderheid.

Dat wordt vooral in de Donbas uitgebuit, waar de Russen al sinds 2014 oorlogvoeren. Met name ten westen van het industriestadje Avdiivka, dat de Russen in februari van dit jaar veroverden, schuift de frontlijn steeds sneller westwaarts, richting de logistiek belangrijke plaats Pokrovsk.

Eind september viel het Oekraïense bolwerk Voehledar na drie jaar strijd in Russische handen, ten zuiden van Pokrovsk. Pokrovsk wordt nog altijd verdedigd door het Oekraïense leger, maar de frontlijn komt steeds dichterbij. Russische troepen zouden inmiddels ook het belangrijke stadje Koerachove (ooit achttienduizend inwoners) hebben bereikt en deels ingenomen, zo’n twintig kilometer ten noorden van Voehledar. Volgens president Volodymyr Zelensky is de situatie voor de Oekraïense strijdkrachten bij Koerachove „het moeilijkst”.

Druk op Zaporizja

Maandag zei de Oekraïense president Volodymyr Zelensky dat hij een „bestaande dreiging” ziet voor nieuwe Russische aanvallen in de regio Zaporizja, ten westen van Donetsk. Sinds vorige maand voeren de Russen ook daar een nieuw offensief uit, in de richting van Orichiv. Ten zuiden van dat frontstadje (veertienduizend inwoners voor de Russische inval) lag in 2023 het zwaartepunt van het Oekraïense zomeroffensief, maar het terrein dat Oekraïne daarbij heroverde is deels opnieuw bezet door Rusland.

Volgens de analisten van ISW betekenen de recente Russische veroveringen in de regio Donetsk „niet automatisch” dat het Oekraïense front op instorten staat. De Russische opmars „kan operationeel significant worden” als de Russische legerleiding de recente successen weet uit te buiten, maar dat is volgens ISW „geen gegeven”.

Ook op veel andere plaatsen langs de ruim duizend kilometer lange frontlijn zijn de Oekraïense strijdkrachten in de verdediging gedrongen. De meeste internationale aandacht gaat uit naar de Russische regio Koersk, hemelsbreed zo’n vierhonderd kilometer van de frontlijn in Donetsk. Daar viel het Oekraïense leger in augustus verrassend Rusland binnen, maar zou Moskou inmiddels zo’n 40 procent hebben heroverd van het gebied dat Oekraïne aanvankelijk in handen had, zei een hoge Oekraïense militaire bron zondag tegen persbureau Reuters.

Kettingreactie om Koersk

In Koersk krijgt Moskou sinds enkele weken hulp van zeker tienduizend Noord-Koreaanse soldaten. De inzet van de Noord-Koreanen bracht de afgelopen weken een kettingreactie op gang. De Amerikaanse president Joe Biden besloot na maanden wikken en wegen Oekraïne toestemming te geven om Amerikaanse Atacms-raketten in te zetten tegen doelwitten in Rusland.

Een Amerikaanse Atacms-raket afgevuurd bij een oefening in New Mexico.

De formele bevestiging daarvan kwam maandag van veiligheidswoordvoerder John Kirby van het Witte Huis. Oekraïne mag de Atacms „in en rond de regio Koersk” inzetten, aldus Kirby. Inmiddels hebben Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk toestemming gegeven om de door hun geleverde kruisraketten ook in Rusland in te zetten.

In een reactie op het Atacms-besluit vuurde Rusland vorige week voor het eerst een meervoudige strategische raket af op Oekraïne. Die raket, die kan worden voorzien van kernkoppen, maar die bij de aanval op Dnipro geen noemenswaardige lading droeg, leek vooral een waarschuwing van Poetin aan het Westen tegen escalatie van de oorlog.

Stakingen spoor voorlopig van de baan

admin
November 26, 2024
0

Nieuwe stakingen op het spoor zijn voorlopig van de baan. ProRail en FNV hervatten de onderhandelingen over een nieuwe cao. Dat hebben beide partijen dinsdag bekendgemaakt. Spoorbeheerder ProRail zegt blij te zijn dat reizigers, vervoerders en verladers geen last meer hebben van de stakingen.

De treinverkeersleiders van ProRail legden de afgelopen twee weken het werk neer. Tussen 6.00 en 9.00 uur reden daardoor gedurende zes ochtenden geen treinen in verschillende regio’s.

„In de afgelopen weken hebben wij het standpunt over ons eindbod duidelijk gedeeld, ook desgevraagd via verschillende media. Nu is het tijd om samen met FNV opnieuw het gesprek aan te gaan. Dit zijn verkennende gesprekken waarin we gezamenlijk naar oplossingen zoeken”, aldus ProRail.

Ook FNV-onderhandelaar Carl Kraijenoord zegt dat hij blij is voor de reizigers, het goederenvervoer ,,en natuurlijk onze leden dat er weer gepraat wordt en dat we vooralsnog niet op hoeven te schalen”. Vorige week donderdag stelde Kraijenoord nog dat de onderhandelingen over een nieuwe cao ,,muurvast” zaten.

In oktober bereikten ProRail (5.400 medewerkers) en de drie betrokken vakbonden een principeakkoord over een cao voor één jaar, per 1 juli 2024. CNV en VHS Railprofessionals stemden in, de FNV-leden niet. FNV is verreweg de grootste en meest invloedrijke bond bij ProRail; hij heeft er zo’n duizend leden, CNV ruim 250 en VHS 50.

FNV eist gemiddeld 13 procent meer loon, waar ProRail eerder een eindbod deed 6 tot 8 procent. De bonden die daarmee akkoord waren, moeten waarschijnlijk weer bij het overleg aanschuiven als ProRail en FNV nader tot elkaar komen.

Liveblog

FNV en ProRail hervatten cao-gesprekvoorlopig geen acties op spoor