In Ophoven leven politieke tegenpolen als koorddansers met elkaar

Posted on December 8, 2023 by admin

‘Handen omhoog voor GroenLinks-PvdA!”, zegt een man in sportbroek. Hij steekt zijn hand op. „En nu handen omhoog voor de PVV!” Iedereen kijkt hem aan, niemand beweegt. Het is dinsdagochtend half elf in gemeenschapshuis de Landjwaer, in de Sittardse wijk Ophoven. Een groep van vijftien veertigplussers heeft net gedaan wat ze al zeven jaar eens per week doen: een uurtje bewegen en daarna koffie. Er staan pindarotsen en bonbons op tafel, ze hebben net voor een jarige gezongen. Ze hebben een appgroep en helpen elkaar – zieken krijgen altijd een bloemetje. Over één ding hebben ze het nooit: politiek. Ja, voor de verkiezingen had iemand gezegd dat hij zou emigreren als de PVV zou winnen. Ze lachen, hij zit er nog.

De wijk kleurde ooit CDA-groen, net als heel Sittard of ja, het hele zuiden. Was het pad langs de katholieke kerk verzakt, dan zei de lokale CDA’er: stem op mij en ik regel het. Hij werd verkozen en al even vanzelfsprekend werd het pad strak getrokken. Maar de kerk die ooit het hart van de wijk vormde, is opgekocht door een vermogende particulier uit Brabant. Het staat inmiddels al zo’n twintig jaar leeg, het glas in meerdere ramen is gebroken en slechts een enkele buurtbewoner stemt nog CDA.

Van de deelnemers aan de gym gaat vrijwel niemand nog naar een kerk. Vanwege de schandalen en het misbruik zijn velen eruit gestapt, zegt een vrouw. Anderen knikken instemmend.

Het buurtgebouw, pal naast de kerk, is het centrale punt van de buurt. Bewoners vieren er Kerst en carnaval, en maken er samen muziek. En ze stemmen er. Dat leidde op 22 november tot een uitkomst die op weinig andere plekken in Nederland in déze omvang werd geteld: zowel de PVV als GroenLinks-PvdA werd er groot. De tegenpolen behaalden beide ongeveer een kwart van de stemmen.

In veel Nederlandse buurten domineert vaak een van die partijen. In de Sittardse wijk Sanderbout, aan de andere kant van de doorgaande weg, in de oude mijnwerkersbuurt, stemde bijna 60 procent op de partij van Geert Wilders. Frans Timmermans kwam er niet aan te pas. De politieke uitersten leven er langs elkaar, in Ophoven leven ze naast elkaar.

Wat merken bewoners van die politieke tegenstelling? Hoe leven ze samen in Ophoven? En wat bindt hen nog? NRC trok door de buurt en sprak uitgebreid met tientallen bewoners.

Tweedeling

„Bonbons”, roept een vrouw aan de koffietafel. Iedereen moet lachen. Dan, serieuzer: natuurlijk hebben ze gezien dat een kwart van hun buren PVV stemde. Maar zíj kennen eigenlijk niemand met die voorkeur. Of die het durft te zeggen, voegt een vrouw toe. Een ander had zelf op het stembureau gezeten. 836 mensen zag ze langskomen. Allemaal vriendelijke, nette mensen. Na afloop schrok ze van de uitslag: waren dát dan PVV’ers?

„Ik heb PVV gestemd”, zegt de sportdocent plots zachtjes. Haar vader had het gevraagd. Hij woont in het buitenland, zegt ze. Zelf zou ze voor NSC gegaan zijn. Pieter Omtzigt vindt ze heel goed.

Ze mogen dan geen PVV’ers kennen, ze snappen hun keuze wel. Die mensen missen perspectief, zegt een man. Precies wat ze bij Wilders vinden. Je betaalt je blauw aan zorgkosten, zegt een vrouw, asielzoekers krijgen het gratis. Je kunt je kinderen amper nog eten geven, voegt ze toe. Natúúrlijk word je dan boos.

Nee, zij zelf zijn dat niet. Zij hebben het goed. Ze waren ambtenaren op ministeries, er is een manager bij de douane, eentje werkte bij een bank, een ander was docent. Maar, zeggen sommigen: het mag ook wel wat minder met de migratie. Ze beginnen over huisvesting en kinderen die amper iets betaalbaars kunnen vinden, terwijl die asielzoekers… Nou ja, je weet het wel.

„Het gaat wel om medemenselijkheid”, zegt een man, een olijke zestiger met ringbaardje. „Die mensen zijn hier niet voor niets. Ze zijn gevlucht, die moet je helpen.”

Helemaal mee eens, zegt een vrouw. „Maar zou jij naar Zuid-Afrika vluchten? Waarom zitten ze híer?”

De man: „Na de Tweede Wereldoorlog vertrokken veel Nederlanders óók naar verre landen.”

De vrouw: „Maar die werkten!”

Het was zo’n gezellig clubje, zegt een andere man ineens half-sarcastisch, maar nu valt het uit elkaar. „Het is precies zoals de tweedeling in Nederland.”

Partij voor de gewone man

In de straat achter Landjwaer komen al die verschillende werelden samen. Een pand waar een paar jaar geleden een cocaïnefabriek werd opgerold staat op vijftig meter van een vrijstaande villa die ruim zes ton waard is. Iets verderop, in een vrijstaand koophuis met een laadpaal voor de deur en een vleugel in de woonkamer, woont een Timmermans-stemmer – pal tegenover de krappe arbeiderswoning van oud-textielarbeider Jan Brok. De linkse stemmer heeft zijn eigen succesvolle adviesbedrijf in de circulaire economie, Brok (70) komt sinds zijn pensioen nauwelijks buiten. „Eigenlijk zit ik hier hele dagen alleen thuis.” Met een blikje bier, achter zijn laptop. Online spreekt hij tenminste nog wat mensen. Zijn stem ging naar Wilders „omdat hij zo vaak op tv was”. Hij wijst naar zijn laptopscherm, waar het radicaal-rechtse nieuwsprogramma Ongehoord Nederland op te zien is.

Of neem twee buren, iets verderop in de straat. De een is koper en links, de ander is huurder en PVV’er. „Dat mag je gerust weten.” Hij is conciërge op een middelbare school en ziet hoe asielzoekers vanuit een azc met de taxi worden voorgereden. „Dan denk ik: dat kost toch allemaal geld?”

Er hingen hier trouwens ook best veel omgekeerde vlaggen in de straat, zegt hij. Daar bijvoorbeeld, aan de overkant.

Lees ook
Zo stemde uw buurt

Bij dat huis, met zonnepanelen op het dak, staat de voordeur ondanks de vrieskou op een kier. De bel is kapot. Vroeger stemde Sigrid (66), huisvrouw, SP, PvdA of op de Partij voor de Dieren. Dus als je haar vier jaar geleden had verteld dat ze Forum zou stemmen, dan had ze je „voor gek verklaard”. Toch deed ze het. Zó boos is ze over de coronapandemie. Nog steeds. „Niemand heeft zijn excuses aangeboden. Ze doen alsof het nooit is gebeurd.”

De breuklijnen in de buurt werden voor veel bewoners al jaren geleden duidelijk. Mede door het overlijden van oude bewoners en de komst van mensen die zijn gesteld op hun privacy verdween langzaam de samenhang uit de buurt. Oud-docent Geert Teerlings uit de Landweringstraat zette de buurtapp op. „Voor de veiligheid, niet voor een weggelopen kat.” Stond er opeens een waarschuwing in de app: een donkere man gesignaleerd bij een voordeur, verderop in de straat. Een reactie in de app bleef niet lang uit: „Dat klopt. Ik woon hier”, appte de man. Teerlings: „Dat was heel pijnlijk.”

Veel buurtbewoners benadrukken met plezier in Ophoven te wonen en tonen onderling begrip, hoewel dat voornamelijk vanuit linkse stemmers richting PVV’ers lijkt te zijn. „Ik ben het niet met ze eens, maar ik begrijp wel waarom ze op Wilders stemmen.” Andersom lijkt dat begrip veel kleiner. Een man, wijzend naar een vrijstaande woning waar vroeger in verkiezingstijd altijd een PvdA-poster achter het raam hing: „Waarom zou je PvdA stemmen als je zó’n huis hebt?”

De nieuwe werkelijkheid in Ophoven: veel welgestelden stemmen er progressief, de mensen die moeten knokken om rond te komen kiezen voor Wilders. Marco Bosman (53) zat in Venlo met Geert Wilders op dezelfde katholieke basisschool. „Hij werd geplaagd met zijn donkere haar en wat Indische uiterlijk”, zegt Bosman. „Ze riepen ‘vieze buitenlander’ naar hem.” Wilders liet het volgens hem altijd begaan. Lachend: „Toen nog wel.”

Bosman zag als voormalig kermisreiziger iets van de wereld („Ik heb in Berlijn en Praag gestaan”) maar zit nu thuis. Afgekeurd na een dubbele hernia. Afkomstig uit een rood nest twijfelde hij ook dit keer geen moment over zijn stem: „Wilders”. De belangrijkste reden: diens belofte om de eigen bijdrage in de zorg af te schaffen. Als „Geert” dat straks regelt, is de PVV voor hem de nieuwe PvdA, zegt hij. „De partij voor de gewone man.”

Hij trekt zijn blauwe pet recht tegen de kou. Met haat tegen buitenlanders heeft hij niks, zegt hij uit zichzelf. Twee dagen in de week geeft hij als vrijwilliger Nederlandse les aan asielzoekers en vluchtelingen in het nabijgelegen Geleen. Is dat niet in strijd met de migratiestop die Wilders bepleit? „Nee, want het zijn er nu wel genoeg hè?”

Zo uiteenlopend als de politieke voorkeuren zijn, zo divers zijn de woningen in de wijk. Rijtjes sociale huurwoningen staan kops op een laan met hoge bomen, vrijstaande huizen en grote twee-onder-een-kap-woningen. Ergens staat een Tesla op de oprit. Moet van haar werk, vertelt de accountmanager (32) bij een bekende multinational die niet met haar naam in de krant wil. Zelf zou ze „nóóit” een elektrische auto gekocht hebben. Zij en haar man, ook accountmanager, hebben PVV gestemd. „Voor het tegengeluid. Het mag allemaal wel wat provocerender.” In 2019 stemde ze FVD – die partij werd toen de grootste in de wijk. In maart stemde ze BBB – toen de grootste in Ophoven.

De buren, die ze vooral op de oprit spreekt, zijn uit ander hout gesneden. Vriendelijk hoor, haast ze zich te zeggen. „Maar héél links.” Na een korte stilte: „Als wij zeggen dat het mooi weer is, zeggen zij: dat komt door klimaatverandering!”

Onder het andere deel van hetzelfde dak bevestigt de buurjongen (24): ze hebben inderdaad állemaal GroenLinks-PvdA gestemd. Dat de buren „aan de PVV-kant” zitten, weet hij. „Ik keur mensen daar niet op af.”

Normale Nederlander

Op sommige plekken in de buurt is de lijn tussen begrip en ergernis daarentegen flinterdun. De Syrische vader Khalil, een van de weinige migranten in de buurt, verschijnt in de deuropening geflankeerd door zijn zoon en dochter, die vertalen in het Engels. Het gezin woont hier een jaar. Ze vinden hun buren aardig. Ja, ze hebben gehoord van Wilders’ populariteit, vertelt Khalils dochter, maar voelen zich er niet door bedreigd. „Mijn vader denkt dat mensen om andere redenen op Wilders hebben gestemd. Niet vanwege de komst van vluchtelingen zoals wij.”

Daar denkt de overbuurman anders over. De 37-jarige Rik, naar eigen zeggen bekend als de langste man van Sittard, steunt de PVV juist om de komst van asielzoekers tegen te gaan. Hij is arbeidsongeschikt geraakt door een nierziekte en vult zijn tijd nu voornamelijk met schaken. Zijn Syrische overburen heeft hij nooit gesproken maar hij stoort zich wel aan hen, vertelt hij. Ze hebben zichzelf nooit voorgesteld. Als hij op straat ‘hoi’ zegt, zeggen ze niks terug. „Dat is toch asociaal? Een normale Nederlander zou ‘Hé, hoi’ terug zeggen.”

Wien Verjans, net als veel andere bewoners geboren in de wijk, heeft er al 37 jaar zijn eigen autogarage. Niet uit een liefde voor auto’s („Daar heb ik niks mee”) maar voor de praatjes met zijn klanten. „Ik ben meer sociaal werker dan automonteur.” Maar de laatste tijd zijn de gesprekken niet zo gezellig meer.

Gezeten achter zijn balie met daarop glazen potten vol paaseitjes vertelt hij hoe hij onlangs verzeild raakte in een felle discussie met klanten. „Ze begonnen te roepen dat Poetin een held is en Oekraïne de bron van alle ellende. Ik kreeg er kippenvel van.” De discussie liep zo uit de hand dat Verjans „een stapje achteruit moest doen”, anders zou er een klap zijn gevallen. „Ik wist niet wat ik meemaakte”, zegt de monteur. „Ik heb vroeger nog met die jongens gevoetbald. Wat is er met ze gebeurd?”

Het antwoord weet hij niet. „Het was hier bourgondisch. Ik heb met mijn klanten feestgevierd.” Daar is niets van over, zegt hij bedrukt. „Mensen hebben geen betrokkenheid meer. Niet met hun werk, niet met de buurman.” Terwijl zijn vrouw koffie serveert vanuit de aanpalende keuken, zegt hij: „Zolang ik leef, blijf ik met iedereen praten. Dat zouden Timmermans en Wilders ook moeten doen.”

Een mening die Ton Bouwman ook is toegedaan. Hij was uitvoerder in de wegenbouw en deed jaren ontwikkelingswerk met zijn vrouw Marijke in Tanzania en Zambia. Terug in hun Limburg streken ze in Ophoven neer. En ze deden wat ze altijd doen: mensen samenbrengen. In de zomer een lange tafel vol met eten en buurtgenoten. Na corona is het er nog niet van gekomen.

Bouwman waakt over de sociale cohesie in wat hij beschouwt als zijn buurt, als was het vanzelfsprekend. Hij loopt naar een kast en haalt er een notitieboekje uit. Op een lege pagina heeft hij met twee verticale strepen de straat getekend en aan weerszijden met rechthoekjes de verschillende huizen ingetekend, voorzien van alle voornamen. „Hoe groet je iemand wiens naam je niet kent?”

Leeslijst

Huidige Roemeense premier Ciolacu leidt in eerste ronde presidentsverkiezingen

admin
November 24, 2024
0

De Roemeense premier Marcel Ciolacu, leider van de sociaaldemocratische partij Partidul Social Democrat (PSD), loopt in de exitpolls van de eerste ronde van de presidentsverkiezingen van zondag voorop. Dat melden Roemeense media. Hij lijkt een kwart van de stemmen te gaan krijgen. Op 8 december volgt een tweede ronde, waaraan de twee kandidaten met de meeste stemmen meedoen. Als Ciolacu de verkiezingen wint en president wordt, moet hij zijn premierschap opgeven.

Ciolacu wordt gevolgd door de centrumrechtse Elena Lasconi, leider van de liberale partij Uniunea Salvați România (USR), met 18 procent van de stemmen in de exitpolls. De hoge score voor Lasconi werd niet voorzien in de peilingen. Volgens eerdere peilingen zou het niet Lasconi, maar George Simion zijn, die het op 8 december tegen de premier zou opnemen, maar de exitpolls staat hij momenteel op 14 tot 15 procent van de stemmen.

Simion is leider van de extreemrechtse partij Alianța pentru Unirea Românilor (AUR), een partij die kort voor de laatste parlementsverkiezingen van 2020 werd opgericht. AUR won een verrassende 9 procent van de stemmen. In de peilingen voor de parlementsverkiezingen van 1 december, die gelijk lopen met de presidentsverkiezingen, staat AUR nu op 21 procent van de stemmen. Daarmee zou Simions partij de op een na grootste worden, na PSD van Ciolacu.

Taalvernieuwer Breyten Breytenbach laat een rijk poëtisch oeuvre na

admin
November 24, 2024
0

‘En jij, slagter?’ was de simpele vraag die de Zuid-Afrikaanse dichter, schrijver en kunstenaar Breyten Breytenbach in 1972 stelde in een gedicht waarin hij zich richtte tot de Zuid-Afrikaanse apartheidspremier John Vorster. Waarna hij de vraag stelde hoe het was een ‘slagter’ te zijn: „jij die belast bent met de veiligheid van de staat / waaraan denk jij als de nacht haar skelet begint te tonen / en de eerste schreeuw uit de gevangene / wordt geperst […] wordt je hart in je keel ook stijf / wanneer je de gebluste ledematen aanraakt / met dezelfde hand die over de geheimen van je vrouw streelt?”

Breytenbach werd met dit gedicht niet alleen wereldberoemd, hij moest er ook zijn excuses voor aanbieden toen hij in 1975 werd opgepakt tijdens een bezoek aan Zuid-Afrika wegens ‘banden met terrorisme’. In zijn woonplaats Parijs overleed zaterdag een van de belangrijkste Afrikaanstalige auteurs; iemand die van zijn gedichten, proza, essays, manifesten en beeldende kunst een geheel wilde maken.

Op de dag dat Breytenbach geboren werd – 16 september 1939, in een Zuid-Afrikaans dorp aan de West-Kaap – begon al meteen het „gedonder”, vertelt hij in zijn autobiografische roman Een seizoen in het paradijs. „Ik was vanaf het eerste moment geknipt voor grote daden.”

Los van de verbeeldingsvrijheid in deze weergave van zijn geboorte trad in 1964 inderdaad de dichter Breytenbach de literaire wereld binnen als iemand die geknipt bleek voor „grote daden”. Hij kwam in dat jaar met zowel de bundel Die Ysterkoei moet sweet als met Katastrofes (prozagedichten), waarin hij bij wijze van inleiding op zijn werk schreef: „Ik hoop zodoende een waterdichte zaak tegen het leven op te bouwen.” Meteen was duidelijk dat hij met zijn taalgebruik de vernieuwing bracht waar enkele andere Zuid-Afrikaanse dichters ook naar zochten. Breytenbach werd een van de Sestigers, een literaire stroming in de Zuid-Afrikaanse literatuur waarin apartheid als thema onvermijdelijk was. Hij kreeg dan ook te maken met een verbod op zijn werk.

Extremistische lijkrede

Begin jaren zestig verhuisde hij naar Parijs, waar hij trouwde met de Vietnamese Yolande Ngo Thi Hoang Lien. Met Okhela, een groep witte antiapartheidsactivisten, streed hij tegen het apartheidsregime. In eigen land bleef hij een veelbesproken auteur en apartheidsbestrijder. Het was in die tijd ongebruikelijk dat iemand uit de ‘eigen Afrikaner’ gemeenschap zo duidelijk inging tegen de ideeën van de Zuid-Afrikaanse samenleving, zoals de Sestigers deden. In 1973, toen Breytenbach even terugkeerde naar zijn geboorteland – zijn vrouw had daarvoor dispensatie gekregen – typeerde hij zijn positie tijdens een bekende toespraak (in zijn eigen woorden, een „extremistische lijkrede”) als volgt: „Volgens een recente uitspraak van een volksleider – ik doel hier op een witvolksleider, niet op een volkvolksleider – behoor ik klaarblijkelijk ook tot de ‘agenten van een geestelijke en morele bezoedeling die als een pest in het donker werkt en die de Westelijke wereld reeds op zijn knieën heeft gebracht, één van die slappe slungels met de haren van Simson maar niet met zijn kracht’.”

Breyten Breytenbach in zijn studio in Parijs, 1989

Dat bleek te kloppen. Toen hij twee jaar later opnieuw terugkeerde, werd hij met veel vertoon bij een ‘terrorismeproces’ veroordeeld tot negen jaar gevangenisstraf. Internationaal ontstond er niet alleen meer aandacht voor zijn werk, er werden ook verschillende comités opgericht, die zijn vrijlating bepleitten. Na zeven jaar kwam hij vrij, waarna de toenmalige Franse president Mitterand hem tot Frans staatsburger verklaarde.

Wat die jaren van gevangenschap betekenden, is terug te lezen in De ware bekentenissen van een witte terrorist (1984). Hierin vertelde hij niet alleen over de wrede wereld tussen die muren, maar schreef hij ook over zijn manieren om te overleven. Hij merkt dat zijn lichaam slapper en lustelozer wordt, maar ondertussen doet hij zijn best geestelijk sterk te blijven. „Vergeet nooit deze eenvoudige waarheid: als je de menselijkheid van de persoon tegenover je ontkent, tast je gegarandeerd je eigen menselijkheid aan”, drukt hij zichzelf en de lezer op het hart.

Ook in zijn gedichten in de bundel De ongedanste dans worden de gruwelen van het gevangeniswezen, waarin je teruggebracht wordt tot niets, gekoppeld aan innerlijke reizen en herinneringen: „je bent aangepast en bent niks dan een nummer, / een dossier -wordt gerehabiliteerd: leer / wat de bak je leert:/ om gevangene te zijn.”

Testament van een rebel

De ervaringen hebben een blijvende invloed op zijn werk, al zou het de rijkdom van zijn werk tekort doen door alles daarop terug te voeren. Maar er kwam in het werk een splitsing in twee Breytenbachs, behalve de mens Breytenbach was er de ‘Breyten Woorddwaas’ zoals hij zijn literair alter ego in een van zijn gedenkschriften noemde.

Zijn poëzie getuigde van verrotting en aftakeling, en die thematiek kenmerkte vaak ook zijn beeldende werk. Want Breytenbach was behalve schrijver/ dichter ook schilder. Hij is een dubbeltalent dat de werkelijkheid aan de verbeelding wilde blootstellen en andersom.

Die wisselwerking is vanaf het begin ook in zijn beeldende werk te zien: kamers hebben er één hoek, ramen hebben luistervinken of achter tafels zitten inquisiteurs. De vele vogels, honden en insecten in zijn vaak surreële werk getuigen niet van bewondering voor de natuur, maar verbeelden een onheil in een grotesk universum. Er zit geen moraal in, maar beelden uit het leven worden er in vergroot, en daarom vaak grotesk.

De illusie iets te kunnen veranderen met zijn werk verdween steeds meer naar de achtergrond. Wat zowel zijn poëzie, romans, gedenkschriften, zijn essays en zijn beeldende kunst verbindt, is de pijn die eruit spreekt. De openingsregels uit zijn gedicht ‘Testament van een rebel’ zijn ondanks het eeuwige zoeken en de vrees niets te kunnen veranderen, blijvend: ‘geef mij een pen / opdat ik kan zingen / dat leven niet voor niets is’.

‘Het Nederlands tennis staat weer op de kaart’, zeggen de fans ondanks verloren finale

admin
November 24, 2024
0

In stadion Palacio José María Carpena in Malaga is de sfeer zondagmiddag gelijk uitbundig. De finale van de Davis Cup tussen Nederland en Italië gaat beginnen en de Italianen, in groten getale aanwezig, hebben trommels en trompetten mee. Ze grijpen elke gelegenheid aan van zich te laten horen. Telkens tussen de games in, als de spelers kort kunnen uitrusten, maken ze er een dansfeest van.

Hoewel de Nederlandse tennisfans zwaar in de minderheid zijn, laten ze zich niet intimideren. „Holland, Holland”, roepen ze in koor. Telkens wanneer Van de Zandschulp een game binnensleept, zijn ze te horen. „Botic, Botic”, klinkt het. Maar de rest van de wedstrijd blijf het redelijk stil in het Oranje-vak.

Het Nederlands team heeft de ‘pech’ dat Botic van der Zandschulp eerder deze week Rafael Nadal versloeg, waarmee een einde kwam aan diens imposante carrière. Daardoor juichen ook de aanwezige Spanjaarden voor Italië. „Por Rafa”, gilt een oude man met een Spaanse sjaal in z’n hand.

Te goed

De Nederlandse steun mag niet baten. Van de Zandschulp verliest van een geweldig spelende Matteo Berrettini (4-6 en 2-6) en loopt zichtbaar gefrustreerd al zwaaiend met zijn armen richting de bank. Nederland staat na de eerste wedstrijd in de finale, die beslist wordt met een best-of-three, gelijk met 0-1 achter.

„Berrettini was gewoon te goed”, zegt de Amstelveense Attila Czudar. Hij is samen met een vriend en diens vader Andy van Rijn speciaal naar Malaga gekomen voor de wedstrijd. Van Rijn heeft een tennisschool waar Czudar één keer per week lesgeeft. „Het was niet écht een wedstrijd. De vorige wedstrijden was Botic beter”, zegt Czudar. „Teleurstellend. Ik had meer verwacht van Botic, vooral omdat hij zoveel kansen heeft gehad”, voegt Andy van Rijn toe. „Berrettini was afgrijselijk scherp en Botic gaf veel uit handen.”

Ze vrezen dan al het ergste. In de tweede wedstrijd moet de Nederlandse Tallon Griekspoor tegen Jannik Sinner, de nummer 1 van de wereld, en de Nederlandse fans zijn het eens over hoe die pot gaat aflopen. „Ik ben altijd hoopvol, maar dit wordt een hele lastige”, zegt Van Rijn, gekleed in een oranje vest. „Sinner wint alles dit jaar, dus het wordt spannend”, besluit Czudar.

Als er vanaf de tribunes weer muziek klinkt, valt het Van Rijn nog maar eens op: „Veel Italianen hier hé? Wij moesten vechten voor kaarten, maar het zit hier stampvol met Italianen en dat hoor je meteen. Het is intens. Wel een goed sfeertje hoor.”

De Nederlandse fans herpakken zich wanneer Griekspoor in de eerste set lang bij Sinner in de buurt blijft en er zelfs een tiebreak uitsleept. „Tallon, kom op jongen!”, roept een van hen. Maar na het kansloze verlies van de tiebreak is Sinner in de tweede set duidelijk de betere. Tijdens een pauze tussen de games slaat Griekspoor zichzelf op het bankje langs de baan letterlijk voor z’n hoofd. Sinner laat nog wel drie matchpoints onbenut, maar bij de vierde is het raak; 7-6 en 6-2, Italië wint de Davis Cup – voor het tweede jaar op rij. De Italiaanse fans zijn in extase.

Bekroning voor generatie

Ondanks het verlies is het behalen van de finale een bekroning voor een generatie Nederlandse tennissers die elkaar door de jaren heen naar een hoger niveau heeft getild. Waar mogelijk trainen Van de Zandschulp, Griekspoor, Wesley Koolhof en Jesper de Jong – en in het verleden ook spelers als Tim van Rijthoven, Gijs Brouwer, Robin Haase, Matwé Middelkoop en Jean-Julien Rojer – samen op tennisclub De Kegel, het nationaal tenniscentrum in Amstelveen dat in 2019 openging.

Van het huidige team beleefde Van de Zandschulp als eerste zijn doorbraak, met het behalen van de kwartfinale van de US Open in 2021. Niet lang erna werd Koolhof de beste dubbelspeler op de wereldranglijst. En daarna volgde Griekspoor in 2023 met toernooioverwinningen in het Indiase Pune en in Rosmalen. Zelf spraken de spelers graag van het vliegwieleffect waarmee ze elkaar beter maakten.

Onder leiding van captain Paul Haarhuis, de grote motivator van het team, zijn de Nederlandse tennissers een hechte groep geworden, die elkaar ook naast de baan opzoeken om bijvoorbeeld samen te eten of een potje te toepen. Van een echte kopman is geen sprake; iedereen heeft zijn eigen rol. Van de Zandschulp is de ingetogen analist, Griekspoor is stoïcijns op de baan maar een gangmaker daarnaast, Koolhof de dubbelspecialist die altijd in is voor een praatje en een geintje. Op sociale media duiken ze samen in grappige filmpjes op. En de teamgeest heeft effect: sinds 2022 werd telkens de kwartfinale van de Davis Cup gehaald; al was dat de twee vorige edities ook steeds het eindstation.

Dit jaar hadden de spelers met elkaar afgesproken dat ze zich in Malaga niet weer zouden laten uitschakelen in de kwartfinale. Tegen het favoriete Spanje, dat zich had opgemaakt voor een week durende afscheidstournee van Nadal, lieten ze zien dat een goed team kan winnen van individueel betere spelers. Carlos Alcaraz, de nummer 3 van de wereld, kon niet voorkomen dat zijn land werd uitgeschakeld. Dat was met name te danken aan een geweldige dubbelpartij van Koolhof, die met Van de Zandschulp in de beslissende dubbel de wedstijd van zijn leven speelde en aantoonde dat dubbeltennis een specialisme is.

Elfduizend toeschouwers

De halve finale tegen Duitsland was vrijdag op papier gelijkwaardiger, zonder grote namen aan beide kanten. Zowel Van de Zandschulp als Griekspoor wisten op het juiste moment hun beste spel naar boven te halen, waardoor de strijd al voor de dubbelpartij aan bod kwam gewonnen was.

Zo baande het Nederlandse team zich een weg naar zondag, de finale, in een met elfduizend toeschouwers afgeladen tennisstadion José María Carpena in Malaga. Maar de laatste horde bleek er een te hoog; de Davis Cup, die op de baan stond te schitteren, gaat niet mee naar huis. Net als vorig jaar is hij voor Italië.

De Nederlandse fans druipen af richting uitgang. Aan de bar in de fanzone wordt bier gedronken. „De Italianen waren gewoon beter”, klinkt het. „We zijn wél tweede hé”, zegt Attila Czudar trots. Tennisschoolhouder Van Rijn sluit zich bij die woorden aan: „Dit is voor het Nederlands tennis gewoon goed. We staan weer op de kaart. Het was hoe dan ook een historische finale voor Nederland.”

Met medewerking van Sam de Voogt