De stad van de toekomst is cultureel superdivers

Posted on November 23, 2023 by admin

„We moeten ons realiseren dat er geen toekomst is voor culturele instellingen die niet in jongeren, diversiteit en inclusie investeren”, waarschuwt demissionair staatssecretaris Gunay Uslu (Cultuur en Media) tijdens haar openingsspeech van de driedaagse Cultural Currency Conference in het Keilepand, een culturele broedplaats in Rotterdam. De conferentie is bedoeld om de toekomst van de ‘superdiverse’ stad te bespreken. ‘Superdivers’: meer dan de helft van de Rotterdammers heeft een migratieachtergrond, en dat zal in de toekomst voor meer steden gelden, zoals Amsterdam, Marseille of Londen. Jongeren die opgroeien in dit soort steden, spelen een centrale rol in de toekomst ervan.

Deze jongeren delen een bepaald wereldbeeld dat ‘the culture’ wordt genoemd, een nieuwe naam voor migranten-, of diasporische stadscultuur. Dat stellen de organisatoren van de conferentie; de Nederlandse Unesco Commissie (die onder andere cultuurbeleidsadvies geeft aan de Nederlandse overheid en medeorganisator is van de conferentie), architectenbureau MVRDV, de Boekmanstichting (Amsterdams kenniscentrum voor kunst, cultuur en beleid) en het Rotterdamse kennis- en onderzoekscentrum The Niteshop. ‘The culture’ is een stroming om rekening mee te houden.

Wat is ‘the culture’?

Volgens het adviesrapport On(ver)vangbaar: de innovatieve kracht van the culture, dat de Nederlandse Unesco Commissie vrijdag overhandigde aan demissionair staatssecretaris Uslu, is ‘the culture’ nauw verbonden aan hiphop, de muziekstroming die dit jaar vijftig jaar bestaat.

En hiphop is weer meer dan alleen muziek. Hiphop is een culturele attitude, die zich uit in onder andere dansvormen als breakdance, streetwearmode, beeldende kunsten als graffiti, literaire vormen als spoken word en sporten als skateboarding. Dit geheel is kortgezegd ‘the culture’. Een ecosysteem dat zowel in het heel klein opereert (op de pleintjes van migrantenwijken) als op het allerhoogste culturele niveau. Zo komt de muziek van bijvoorbeeld supersterren als Jay-Z en Beyoncé voort uit ‘the culture’, en stelde modemerk Louis Vuitton in 2018 wijlen modeontwerper Virgil Abloh aan als creatief directeur van de herenafdeling. Kenmerkend voor de manier waarop mensen uit ‘the culture’ cultuur maken is autodidactiek – buiten de gebaande, institutionele paden van subsidies en fondsen.

The culture wordt op de conferentie via gesprekken en toespraken, maar ook op beeldende wijze aan de man gebracht. Aan de witte muren van het Keilepand hangen indringende foto’s in het kader van de doorlopende expositie Money Trees Are A Perfect Place for Shade; beelden van eethuizen, belhuizen, pleintjes en wasserettes. In het midden van de zaal staat het frame van een scooter met de kappen en spatborden aan niet zichtbare touwen erboven gehangen. Het logo van Louis Vuitton is er onhandig op gespoten. Tussen de gesprekken door zoemt het geluid van de tondeuse van Kapper Graaf die hier vandaag hier zijn klanten knipt. Het Keilepand weerspiegelt drie dagen lang de leefwereld van jonge stedelingen.

Gebrek aan erkenning

Steeds blijkt op de conferentie dat the culture al zeer succesvol is, maar dat dit niet wordt (h)erkend door beleidsmakers, subsidieverstrekkers en de traditionele instellingen – „De systeemwereld van heidagen en brainstormsessies”, aldus Malique Mohamud van The Niteshop. Dat er weinig contact is tussen de twee werelden is een groot gemis volgens staatssecretaris Uslu: „Niet alleen omdat makers en gemeenschappen uit the culture prachtige kunstuitingen maken, maar ook omdat deze uitingen hen een taal geeft waarmee ze op de maatschappij reageren, waarmee ze een plek voor zichzelf en elkaar in de maatschappij opeisen.”

Zonder contact met de ‘systeemwereld’ gaat veel potentieel verloren, omdat makers uit the culture over het hoofd worden gezien, zo valt te lezen in het Unesco adviesrapport. Daarom zou de overheid ‘the culture’ moeten erkennen, door in haar te investeren op een „voor haar passende manier.” Wat die manier is zou de overheid zelf actief moeten onderzoeken.

Kathleen Ferrier, voorzitter van de Nederlandse Unesco Commissie, stelt dat erkenning hard nodig is. Juist ook voor beleidsmakers zelf. „The culture is een creatieve manier om naar de wereld te kijken die voor veel mensen in de systeemwereld onbekend is. Men moet zich ervan bewust worden dat je ontzettend veel mist als je hier geen oog voor hebt.” ‘Het systeem’ heeft vooral ‘the culture’ nodig, zo lijkt het.

Gunay Uslu: „Over vijftig jaar is ‘the culture’ er zeker nog, maar of de culturele instellingen er dan ook nog zijn, dat weet ik niet.”

De grote steden zullen over vijftig jaar in ieder geval nog steeds superdivers zijn. Hoe die eruit zullen zien is goeddeels aan ‘the culture’.

De fans moeten Fontaines D.C. verdienen in Afas Live (maar dat geldt net zo goed andersom)

admin
November 17, 2024
0

‘This is out last song…”, zegt Grian Chatten na een uur en 22 minuten tegen concertzaal Afas Live. Het is het achtste tot en met twaalfde woord dat de zanger van de Ierse rockband Fontaines D.C. met het publiek heeft gewisseld. De laatste vier die daarna nog volgen, klinken verbeten: ,,…so fucking earn it!”

We moeten het verdienen dus.

Alleen: dat geldt ook andersom.

Want na Chattens vinnige aansporing aan het eind van de toegift, zaterdag tijdens de eerste van twee, al maanden uitverkochte shows in Amsterdam, denk je toch: prima show verder, maar wie verdient hier eigenlijk wie? Hadden júllie niet beter je best kunnen doen?

Eerst het goede nieuws: Fontaines D.C. – vijf Ierse poëzienerds die elkaar op een music college in Dublin vonden vanwege hun liefde voor gedichten in plaats van passie voor gitaren – beleefde vijf jaar geleden een droomstart met Dogrel, een komeetdebuut vol korte, grimmige doch melodieuze en meezingbare postpunk. Vervolgens weigerde de band te teren op die succesformule.

Die moedige innovatiedrift resulteerde in drie vervolgalbums die steeds anders klonken en waarvan de laatste, het in augustus verschenen Romance, nog nauwelijks iets met postpunk te maken heeft maar meer leek op… tsja, wat eigenlijk? Rock? Goth? Indie? Een vleugje new wave misschien?

De goedwillende klimaatspeeches in ‘Beste Mensen’ zijn even mooi als verdrietig en deprimerend

admin
November 17, 2024
0

Als je nog geen buikpijn had van de klimaatcrisis, dan heb je dat wel na het zien van Beste Mensen van Bureau Vergezicht. De voorstelling biedt een uur lang delen uit klimaatspeeches van de afgelopen vijftig jaar en die hameren er nog eens in hoe groot en wijdverbreid de kennis van de naderende ramp is en hoe weinig de mensheid doet om die ramp af te wenden. Hoe eloquent, wijs, beeldend en afschrikwekkend de woorden van de opgevoerde sprekers ook zijn: de machthebbers, de politici, de burgers komen niet in beweging. Wij luisteren niet.

Hoe van die speeches theater te maken? Dat lukt ook niet, en het lukt ook wel. Regisseur Erik Whien is befaamd om zijn ragfijne acteursregie en zijn spectaculaire vermijden van afleidend spektakel. Deze voorstelling durft hij te laten zijn wat het is: iemand die een uur speecht. Dat is bij vlagen bloedeloos en bij vlagen bulkend van emotie.

Gelukkig heeft hij met Hannah Hoekstra de beschikking over een actrice van de hoogste categorie. Ze etaleert een bijna totale lichaamsbeheersing, opdat de woorden centraal staan. Bijna de gehele tijd weet ze zo goed als onbewogen te spreken, stilstaand achter een microfoon, gestoken in grijs pak, de armen langs het lijf.

Kleine bewegingen vallen des te meer op. Fascinerend om te zien is hoe hoofdzakelijk haar handen bewegen. Soms grijpen ze in haar jaspanden, soms ballen ze zich, soms strekken ze zich tot kromme kippenpoten. Heerlijk, dit handenballet.

Hoekstra’s dictie is glashelder. Bij de eerste spreker, Joop den Uyl, imiteert ze zijn geknepen stemgeluid, zoals daarna het schelle van Margaret Thatcher en het geaffecteerde van Beatrix van Oranje, maar alleen als aanzet. Als snel neemt haar gewone stem het over. Whien laat haar kalm spreken en Hoekstra kan woorden opdelen in lettergrepen alsof ze schuift met blokjes.

Hannah Hoekstra tijdens ‘Beste Mensen’, achter haar verschijnen de namen van sprekers die ze citeert. Foto Sanne Peper

#klimaathoop

Achter Hoekstra verschijnen op een groot scherm de namen van de sprekers. De enige pauze ontstaat als de jaarlijkse klimaatconferenties in een opsomming van decennia voorbij stromen, vergezeld door uitspraken op band van deelnemers. Dit uitstapje is extra ontmoedigend en deprimerend: niet alleen waren er al die vergeefse speeches, er waren ook jaarlijkse bijeenkomsten vol goede, gestrande bedoelingen.

Dat is ook de achilleshiel van Beste Mensen: de gelijkmatige stroom van inwisselbare waarschuwingen en oproepen. Wat blijft er hangen? Bijvoorbeeld dat PvdA-leider Joop den Uyl al in 1970 zegt dat uitstel van actie fataal is: „Dan zal het niet alleen deze samenleving breken, het zal ons als mensheid opbreken.” En dat Jimmy Carter in 1979 duidelijk maakt dat de gemiddelde Amerikaan in zeven dagen evenveel energie gebruikt als de meeste andere mensen op aarde in een heel jaar. Een andere tot de verbeelding sprekende vergelijking komt van astronoom Carl Sagan in 1990. Hij zegt dat Amerika tien biljoen dollar aan de Koude Oorlog spendeerde „om voorbereid te zijn op het ergste”. Waarna hij vraagt: „Waarom is datzelfde argument niet van toepassing op de dreiging van klimaatverandering?”

De voorstelling opent en besluit met teksten van de makers op het beeldscherm. Vooraf is er een wat kokette mailwisseling tussen groep en een boeker, die zich bezorgd afvraagt of Beste Mensen net als hun glorieuze hitvoorstelling De Zaak Shell wel „zwaar, maar ook grappig” wordt. En na afloop is er (bij de première ging dat technisch mis, maar het staat in het script) de mededeling dat de boeker de hashtag #klimaathoop niet mag gebruiken, ook al zijn de makers „hoopvoller dan ooit”. Want: „Al vijftig jaar lang gaan er overal op de wereld wekkers af.” Maar of dat nou zo hoopvol is?

10 jaar Rondé: band toont allure tijdens verjaardagsfeest in Afas Live

admin
November 17, 2024
0

Rondé, een van de populairste Nederlandse bands, bestaat tien jaar en vierde de jaardag met een uitverkocht concert in Afas Live, Amsterdam. Er was confetti, serpentine, samenzang met de gasten en een geprojecteerd fotoalbum op de achterwand met hoogtepunten uit de geschiedenis van de jarige.

Die beelden lieten zien hoe de groep op Lowlands speelt, in Paradiso, in de studio aan het werk is en uitgelaten rondrent op een festivalpodium. Het maakte duidelijk: Rondé heeft veel bereikt in tien jaar. Wat begon als een ‘schoolproject’ op de Herman Brood Academie, waar de muzikanten samen studeerden, is nu een gevestigde naam in de Nederlandse popmuziek. Rondé maakte drie albums, speelt Engelstalige rock, pop en dance, en heeft enkele aansprekende hits, zoals ‘Undecided’ en recent het nummer ‘Love Myself’.

Voor het feestje in Afas waren geen speciale attracties bedacht, het ging hier om de muziek en het samenspel tussen de muzikanten.

Het duurde even voordat de muzikanten warm draaiden. Het optreden was opgedeeld in genres, eerst pop, dan een akoestische set, dan rock en uiteindelijk ‘Club Rondé’, waar wervelende dance klonk.

Fans waren uitgedost voor de verjaardag van Rondé.

Afgezien van de nogal doorsnee klinkende popliedjes, weet Rondé aan de andere genres iets eigens toe te voegen; een melodiewending of een ander karakteristiek: zoals het fluitdeuntje in ‘Undecided’ of de uitdijende soundscape aan het eind van ‘Why Do You Care’.

Zangeres Rikki Borgelt heeft een diepe stem met een kalme ondertoon, hoe opgewonden haar vier muzikanten ook spelen, zij behoudt rust. In Afas was de geluidsmix uit balans, de zang stond harder dan de muziek. Afgezien van enkele elegante danspassen heeft ze geen duidelijke signatuur als voorvrouw, haar presentatie is blij maar bleekjes.

Ondertussen stak het toegewijde publiek papieren hartjes omhoog met de tekst „10 jaar Rondé”. Door een haperende kostuumwissel – van denim naar vuurrood – verscheen Borgelt de eerste helft van ‘Break My Heart’ niet op het podium. Toch bleek dit rocknummer de opmaat naar dynamischer spel, met een geslaagde wisselwerking tussen Borgelts koelbloedige zang en de uitweidende muzikanten.

Het optreden leek de fasen in de ontwikkeling van de band te weerspiegelen. Ze begonnen schuchter maar vonden uiteindelijk een rode draad met scherpere tegenstellingen tussen de muzikale onderdelen. In nummers als ‘Headlights’, waarbij op Borgelts aanwijzing het hele publiek op en neer sprong, en in ‘No Worries’ bleek Rondé de allure toch in huis te hebben.