Ruim de helft van de verkiezingsprogramma’s voldoet niet volledig aan minimumnormen van de rechtsstaat. De Orde van Advocaten ontbrak ook dit verkiezingsjaar niet met de APK voor partijmanifesten, bediend door vakjuristen. En het zag er wéér niet uit. Dit jaar staan er ‘rode vlaggen’ bij tien van de achttien onderzochte programma’s. In 2021 bij zeven van de veertien. In 2017 bij vijf van de dertien.
Dat is enerzijds niet excuseerbaar en anderzijds ook geen nieuws. Er zijn best veel politici die de burger niet willen vermoeien met de kleine lettertjes van de mensenrechten, de machtenscheiding of internationale verdragen. Vooral niet als het om ‘de ander’ gaat, die niet deugt, hier ‘geluk zoekt’ of met een taakstraf ‘wegkomt’. Bah! Als er iemand deugt is het de kiezer zélf, nietwaar.
Zo bezien is het rechtsstatelijke conjunctuurbericht in verkiezingstijd ook voorspelbaar. Verkiezingsprogramma’s zíjn vaak wensenlijstjes, opgemetseld uit frustraties, dromen en teleurstellingen. Met een mensbeeld dat vaak niet al te rozig is, zeker niet in de paragrafen veiligheid, recht of migratie. Dat zijn traditioneel ook de angstparagrafen, waar de ‘harde aanpak’ vanzelf uit de pen vloeit. Al het andere is ‘soft’. In dat frame zit het politieke denken over de rechtsstaat al jaren vast. De minister van Justitie als Actieheld die Nederland Veilig Maakt. Scheelt een hoop nadenken.
Zo’n conjunctuurbericht van de Orde waait dan ook snel weer weg. Deze campagne lijkt ook niet te gaan over rechtsstatelijke of juridische thema’s. Tegelijk is er zelden een programma-oogst geweest die zó rijk is aan staatkundige vernieuwingen. Deels is de campagne het gebruikelijke spel van ‘wie met wie’. Aangevuld met ‘wie wordt er PM’, wat de kiezer hooguit vaag kan helpen aanduiden. Rechtsstatelijk onhoudbare verkiezingspunten worden doorgaans in het koude licht van de uitslag tijdig gesmoord, uitgekleed of anderszins onschadelijk gemaakt. Soms meteen, maar vaker nadat ze in de publieke discussie zijn getoetst aan grondrechten of internationale plichten.
Ook de rechtsstaat blijkt dan geborgd in de Europese Unie, voorzien van een EU-Handvest voor grondrechten en bewaakt in Luxemburg en Straatsburg. Overigens is ‘Europa’ het beste en meestal het énige handelingskader waarbinnen die partijmanifesten überhaupt uitgevoerd kunnen worden. Dat is niet iets waar de politiek de Nederlandse kiezer graag mee lastig valt. Migratie, cybercrime, fraude, drugscriminaliteit – het is allemaal ‘Europa’ of nóg groter. Maar dat erkennen betekent óók soevereiniteit delen accepteren en dat is een grotere zonde.
Wat de verkiezingsprogramma’s dit jaar wél doen, en ook meer én beter dan vorige jaren, is trachten de democratische rechtsstaat te versterken. Met NSC op kop is constitutionele toetsing de oplossing voor meer burgerinvloed op nieuwe wetgeving en direct werkende bescherming in de rechtszaal geworden. Maar ook een ‘overheid met een menselijk gezicht’ is nu een thema. De echo van de Toeslagenaffaire en de gaswinning in Groningen is breed hoorbaar. In de media is die draai trouwens ook gemaakt. RTL Nieuws gaf eerder, bedoeld of niet, het startsignaal voor de fraudejacht in de Toeslagenaffaire met de ‘Bulgarenfraude’. Deze week kwam het juist met ‘keihard aangepakte burgers’ die een ‘boetelawine’ te verduren kregen. Scanauto’s die ieder parkeer- of kentekenfoutje afstraffen met een spervuur van digitale naheffingen. Een kleine toeslagenaffaire?, was nu de mediagenieke vraag.
Veel partijen zoeken naar staatkundige innovaties variërend van het correctief referendum, ‘burgerschapsverlof’ in plaats van wachtgeld, afschaffing van de Eerste en stevige uitbreiding van de Tweede Kamer, een vernieuwd kiesstelsel, een ‘mensenrechtentoets’ bij wetgeving, extra grondrechten, een mogelijkheid om ‘rechtsstaat ondermijnende’ partijen te verbieden, het direct kiezen van senatoren, burgemeesters en korpschefs, meer en vaker ‘hardheidsclausules’ in wetten – alles om het vertrouwen in de overheid te herstellen. Daar hoort ook versterking van het toezicht bij, beperking van marktwerking en versteviging van de rechtspraak en rechtshulp. De héle advocatuur zou ‘sociaal’ moeten zijn en de notaris weer ‘volledig’ publiek – dus geen commerciële taken meer. Zo bezien is de programma-oogst dit jaar dus gemengd. Deels het gebruikelijke spierballenvertoon maar deels ook méér staatkundige vernieuwing dan D66 ooit bij elkaar wist te dromen
Folkert Jensma is juridisch redacteur en schrijft om de week op maandag.
Tweehonderd optredens in een jaar: hoe kom je als artiest eigenlijk aan zo’n aantal? Conny Bens van artiestenbureau BENZ Agency, actief in het volksfeestrepertoire, schetst een gemiddeld jaar van een veel optredende artiest. „Het begint met carnaval; dan kun je in een paar dagen tijd tien, vijftien optredens doen. Het is rustig, tót eind april: met Koningsnacht en Koningsdag. En als dan de zon weer opkomt – zoals wij dat altijd zeggen – komen de feestjes, de pleinen, de kermissen, de popfestivals, de zomerweken. Zo kunnen we een mooie route uitstippelen voor onze artiesten met drie, vier, vijf shows op een avond.” Nederland lijkt misschien een klein land, zegt hij, „maar er wordt werkelijk van-al-les georganiseerd.”
Niet alle muziekartiesten houden er zo’n planning op na. Allereerst is daar een praktische component: voor een band met instrumenten die uitgebreid moet opbouwen en soundchecken is het niet mogelijk meerdere shows op een avond te doen. Dat kunnen alleen dj’s of artiesten die optreden met een muziektape.
Bovendien is het artistiek of strategisch niet altijd gewenst om tweehonderd shows per jaar te doen. Zo laat concert- en festivalorganisator Mojo weten dat hun artiesten „om allerlei redenen” niet zo vaak optreden. Manager boekingen Arjo Klingens: „Onze artiesten hoeven niet zo nodig alleen maar te spelen. Zij zitten meer in een ritme van muziek schrijven, een album releasen, een tour. En na zo’n tour moet je bijkomen om weer nieuwe ideeën op te doen voor het volgende schrijfproces.”
Niet in dezelfde regio
Ook zet het fenomeen ‘regio-check’ soms een rem op het aantal optredens. Klingens: „Als een artiest de ene week op een festival in Dordrecht staat, wil de opdrachtgever niet dat hij twee weken later ook de headliner is op een festival in Zwijndrecht. Dus daar moet je soms een show voor laten gaan.”
Een overeenkomst tussen de veel optredende artiesten lijkt dat ze enerzijds naamsbekendheid genoeg hebben om op veel feesten en festival te worden geboekt, maar anderzijds niet à la Guus Meeuwis, Anouk of Armin van Buuren een Ahoy of Ziggo Dome uitverkopen. „Dat klopt, al gaat het niet altijd op”, zegt Conny Bens. „Mart Hoogkamer hoeft geen naam meer te maken, maar treedt toch meer dan tweehonderd keer per jaar op. Het is altijd een combinatie van factoren.”
Ik heb negen witte pakken waarin ik optreed; dat is genoeg om één weekend door te komen
Ook de fee die je voor een artiest betaalt, is een factor in hoe vaak hij of zij optreedt. Online zijn vooral bedragen te vinden voor Nederlandstalige solo-artiesten. Dat loopt uiteen van rond de 4.000 euro (Thomas Berge, John de Bever) met een tussenstop rond de 10.000 euro (Frans Bauer, Marco Schuitmaker), om op te klimmen tot 18.000 euro voor een half uurtje Jan Smit. Al is dat wel een omzetbedrag. Zoals Yves Berendse uitlegt: „Daar moeten nog de kosten vanaf, de afdracht voor de boeker, mijn management, geluidstechnicus en platenlabel. En dan komt de Belastingdienst natuurlijk ook nog langs.” De grotere artiesten treden op voor een bedrag ‘op aanvraag’.
Vooral mannen
Een laatste opvallende overeenkomst is dat de veeloptreders vooral mannen zijn. Zangeres Monique Smit hoorde altijd dat dit een commerciële wens was van de feestorganisatoren die de tent vol willen krijgen. Smit: „Met een man op het podium, komen er vrouwen binnen en dáár komen weer mannen op af. Terwijl een vrouw op het podium vrouwen juist wegjaagt, omdat ze het niet fijn vinden als een andere vrouw aandacht krijgt. Dat is niet mijn mening, hè? Maar zo werd het mij altijd verteld.”
Ondertussen is Smit goed voor 220 optredens per jaar, al zeventien jaar lang. En ze heeft nog nooit gemerkt dat vrouwen de zaal uitlopen. „Ik heb een publiek van 0 tot 100 zeg ik altijd. Mannen, vrouwen, kinderen, families. En iedereen gaat uit z’n dak.”
Vanmorgen tijdens het aankleden van B. besefte ik opnieuw hoezeer dat zorgen voor haar een last, maar toch ook een lust is. Ik schrijf het soms toe aan haar blik, waarmee ze me altijd bemoedigend toelacht terwijl ik met haar in de weer ben. Maar ik vraag me vaak af hoe ze dat doet, dat positief zijn terwijl haar leven bij beetjes uit elkaar brokkelt.
De eerste keren dat ik haar op mijn rug een trap op droeg bijvoorbeeld, bedachten we ons hoe vernederend dat moest zijn voor de ander, totdat we beseften dat het kraken van mijn rug, en het machteloos achterop bungelen van haar lijf toch ook bijzonder aangenaam was. We houden elkaar in balans.
Dat vleien en verstrengelen, haar mond op fluisterafstand van mijn oor, dat laveloos overgeven van haar lijf op dat van mij: goddelijk. Wie daaraan twijfelt moet zijn liefje even een poosje op en neer door de gang dragen, ongeacht de kilo’s: uitputtend, maar oergezellig, en goed voor de lol.
Wat je ervoor nodig hebt is, behalve een rug van staal, een ijzeren gemoed. B. ploft vaak op mij neer voor ik er goed en wel klaar voor ben. Ik pers mijzelf dan omhoog met de kracht van een tweedehands vorkheftruck terwijl mijn lading ligt te schudden van het lachen. Perslucht wakkert de lachspier aan, zo weten we inmiddels.
Als ik haar aankleed, hemd over hoofd, broek over kont, sokken over voeten, en me telkens weer verbaas over het gewicht van haar willoze benen, haar met stomheid geslagen voeten, die me blijven aanstaren en zeggen ‘doe het zelf maar’, en haar bolle buik die me uitdagend toelacht, zet zij, balancerend op de duistere krachten van die werkloze benen, zonder uitzondering iedere ochtend weer haar duim in mijn strot, ter hoogte van mijn adamsappel en slikspier. Die staat daar stevig, want mijn nek ligt voor het grijpen, maar veel kan ik dan niet uitbrengen, omdat ik gevangen zit tussen haar balans en mijn blokkade.
Natuurlijk zou ik haar van me af moeten slaan, happend naar lucht, maar ik doe het niet omdat het van die dragelijke pijn is die me een lol doet. Net als de trap op mijn achterste van mijn jeugdliefde bij overlopertje spelen op het schoolplein, in de derde van de lagere. Staan we weer oog in oog, B. en ik, wanneer zij aangekleed en al neerzijgt in haar rolstoel, en ik haar restjes kleding gladstrijk, dan werpt ze me die bekende blik toe.
Niet dat ik Moeder Theresa ben hè. Geenszins. Ook niet Pleegzuster Bloedwijn. Mijn zorg heeft ook grenzen. Want er zijn genoeg dagen dat ik er geen zin in heb. Een paar jaar geleden mocht ze het dan uitzoeken (B. zou dan verwijtend zeggen ‘ik wil je hulp ook helemaal niet’) maar tegenwoordig stappen we dan grommelend over elkaars schaduw heen. Zij wat minder soepel dan ik. Ik wat nukkiger dan zij.
Een 58-jarige bokslegende en een 27-jarige youtuber komen op elkaar af. Strakke gezichten, intens oogcontact. Dan stapt de youtuber op de voet van de bokslegende. De bokslegende veert op en geeft de youtuber een klap in zijn gezicht. Iemand springt tussen de mannen in. De youtuber blijft stevig op zijn benen staan. Geen van beiden draagt een shirt.
„Mike Tyson, ik vond het een schattige klap, maatje”, zegt Jake Paul vlak na het incident, ogenschijnlijk gelaten. Hij vervolgt: „Maar morgen sla ik je fucking knock-out.” Dan, met stemverheffing: „Ik sla hem verrot! Hij slaat als een bitch. Nu is het persoonlijk.” Paul grijpt nu met beide handen de microfoon vast en schreeuwt: „Hij moet DOOOOOOD!”
Betere reclame had Netflix zich niet kunnen wensen voor het duel waar boksliefhebbers al maandenlang naar uitkijken. De beelden gingen vrijdag viraal — vrijwel iedereen vindt er wel iets van. In de nacht van vrijdag op zaterdag (02.00 uur Nederlandse tijd) begint het gevecht.
Ruim 282 miljoen Netflix-abonnees kunnen het spectaculaire gevecht zonder additionele kosten live volgen. Daarmee is het niet alleen een belangrijk weegmoment voor de puberale internetster die plotseling serieus ging boksen (en die velen liever vandaag dan morgen knock-out zien gaan) en voor de gepensioneerde bokskampioen met zijn kwistige leefstijl – seks, drank en cannabis – die zijn reputatie op het spel zet.
Onontgonnen terrein
Streamingdienst Netflix waagt zich met de live-uitzending namelijk op een relatief onontgonnen terrein met een enorm groeipotentieel. Het bedrijf hoopt dat de grootste live-sportuitzending sinds de oprichting in 1997 zonder technische problemen verloopt.
In een medialandschap waarin lineaire televisie sterk aan populariteit inboet, blijven sportevenementen volle zalen trekken. Technologiebedrijven spelen daarop in: Amazon sloot in 2021 een miljardendeal met de Amerikaanse National Football League (NFL), HBO verwierf de uitzendrechten voor de Olympische Spelen afgelopen zomer.
Met het gevecht tussen Jake Paul en Mike Tyson heeft Netflix alles in huis gehaald om een kijkcijferkanon te produceren. Het Amerikaanse bedrijf verwacht ongeveer 300 miljoen kijkers wereldwijd. Zij kunnen de uitzending volgen in het Engels, Spaans, Braziliaans Portugees, Frans en in het Duits.
Internetster
Het gevecht slaat een brug tussen twee generaties hypermasculiene mannen. Aan de ene kant staat een jongere generatie die opgroeide met de video’s van Jake Paul en zijn eveneens populaire broer Logan Paul, eerst op videoplatform Vine en daarna op YouTube. Daar heeft Jake Paul bijna 21 miljoen abonnees, aan wie hij zijn dure huizen, sportauto’s en Nederlandse vriendin, langebaanschaatser Jutta Leerdam, laat zien.
‘Iron Mike’ verwierf tussen 1985 en 2005 internationale bekendheid als de onverschrokken vechter met zijn dodelijke combinaties. Hij is driemalig wereldkampioen. Vijftig zeges, waarvan 44 knock-outs, met daartegenover slechts zes verliespartijen, leverden hem de koosnaam ‘De gevaarlijkste man op de planeet’ op – een imago dat hij bekrachtigde toen hij in 2003 zijn iconische gezichtstatoeage liet zetten.
Die felbevochten reputatie zet Tyson nu op het spel, maar daar staat naar verluidt wel bijna 19 miljoen dollar tegenover. Paul zegt dat hij vooral eindelijk serieus genomen wil worden als bokser. Zijn fysieke transformatie sinds zijn professionele debuut in 2020 is indrukwekkend. De vraag is of winst tegen een 58-jarige man, die het gevecht in de zomer nog moest uitstellen vanwege maagklachten, hem het gewenste respect oplevert. Hij houdt hoe dan ook 38 miljoen euro over aan het gevecht.
