Twee op de drie expats die in Nederland aan de slag gaan, verblijven hier na drie jaar nog steeds. Na zeven jaar is een derde er nog. Dit blijkt uit onlangs gepubliceerd onderzoek van immigratiedienst IND en het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).
Nederland doet er al bijna twintig jaar alles aan om zoveel mogelijk hoogopgeleide migranten aan te trekken. Terwijl oorlogsvluchtelingen voor veel discussie zorgen, is de kennismigrant vooral geliefd. Buitenlandse studiebollen moeten bijdragen aan een „dynamische kenniseconomie”, schrijven het CBS en de IND, die omliggende landen naar de kroon steekt. Maar over hoe het expats in Nederland vergaat en hoelang ze blijven was tot nu toe weinig bekend.
Het CBS en immigratiedienst IND, die de aanvragen van expats inwilligt of afwijst, deden onderzoek naar kennismigranten die in 2014 naar Nederland kwamen (7.760) en een groep die in 2017 kwam (12.190). Het gaat met name om mensen die hier kwamen via een regeling voor hoogopgeleide expats (‘kennismigrantregeling’) en via een regeling voor onderzoekers aan universiteiten. De belangrijkste eis bij deze regeling is dat expats boven de 30 jaar minimaal 5.000 euro bruto verdienen.
Helft expats uit China, India en VS
Ongeveer de helft van de onderzochte expats komen uit India, de VS en China; het merendeel via de ‘kennismigrantregeling’. Deze regeling is in 2004 bedacht en biedt werkgevers de kans om binnen een paar weken personeel van buiten de EU aan zich te binden. Grote bedrijven zoals Philips en ASML worden hiermee goed bediend. Afgelopen jaar kwamen via deze route 26.000 expats naar Nederland, een record.
Na vijf jaar en de afronding van een inburgersingscursus kan een kennismigrant aanspraak maken op permanent verblijf in Nederland. Zo’n tien procent van de groep die in 2014 naar Nederland kwam, vroeg dit aan, volgens het CBS en IND. Ze moest daardoor wel „meestal afstand doen van de huidige nationaliteit”. De partner en (minderjarige) kinderen van een expat kunnen ook meekomen via het expatvisum. Het CBS en IND hebben niet onderzocht hoe vaak dit gebeurde.
Niet verrassend: Amsterdam staat met stip bovenaan als woonplaats bij expats die hier na zeven jaar nog zijn, gevolgd door Amstelveen, Den Haag, Eindhoven, Rotterdam en Utrecht. Van die groep was een groot deel bij aankomst in Nederland 25 jaar of jonger en lieten velen na enige tijd de partner overkomen.
Expats kiezen voor Nederland omdat het er veilig is, bijna iedereen Engels spreekt, er carrièreperspectief is en er grote bekende bedrijven zitten met een goeie reputatie, bleek in 2018 uit onderzoek van onderzoeksbureau Regioplan. Twijfelende expats werden over de streep getrokken, omdat het respectievelijk makkelijk was om een permanent verblijf te regelen en vanwege de salaris- en belastingvoordelen, volgens Regioplan.
Maar het belastingvoordeel wordt mogelijk geschrapt. Twee weken geleden stemde de Tweede Kamer in met het afbouwen van een regeling, die expats de eerste vijf jaar dertig procent belastingvoordeel geeft over hun inkomen als zij meer dan 41.954 euro verdienen. Als de Eerste Kamer ook akkoord gaat, wordt die regeling trapsgewijs afgebouwd. Demissionair minister Micky Adriaansens (Economische Zaken, VVD) vond versobering van de regeling „zorgelijk”, omdat bedrijven dan moeilijker buitenlands personeel zouden kunnen aantrekken.
Het belastingvoordeel is de afgelopen jaren al vaker teruggeschroefd, omdat het Rijk anders inkomsten zou mislopen. Die misgelopen inkomsten stegen tussen 2009 en 2015 van 523 miljoen euro naar ruim 800 miljoen, blijkt uit onderzoeken van de Algemene Rekenkamer en onderzoeksbureau Dialogic, door de toename van het aantal expats. Dat bedrag is intussen nog verder opgelopen omdat het aantal expats sinds 2015 is verdrievoudigd, waarvan het merendeel komt via de kennismigrantregeling.
Die regeling is „fraudegevoelig”, schreef de IND zelf in 2005, omdat werkgevers die migranten werven bijna alleen op papier worden gecontroleerd. En de salariseis die verplicht dat expats van boven de 30 jaar zeker 5.000 euro bruto verdienen is gevoelig voor gesjoemel, aldus de IND: „Een vals contract of een constructie waarbij salaris wordt terugbetaald door de werknemer is eenvoudig te creëren.”
