Hoe je praat zegt niet meer waar je staat

Het voordeel van freelancen is dat je je eigen tijd kunt indelen, het nadeel van freelancen is dat je je eigen tijd kunt indelen. Voor mij is dat extra ingewikkeld in de weken van Roland Garros en Wimbledon: de grand slams die in Europa worden gespeeld en dus overdag op televisie zijn. Het is elk jaar een afleiding, maar dit jaar heeft tennis een haast magische aantrekkingskracht op me. Misschien komt dat omdat het publieke debat dat ik geacht word te volgen zo lelijk, oneerlijk en laf wordt gevoerd. Er klopt niets van. Tennis is dan het ultieme escapisme.

Aan tennis klopt juist alles. Zo is de sport esthetisch superieur. Welke andere sport is nou zo consistent en tegelijkertijd zo gevarieerd? Je herkent de lijnen van een tennisbaan onmiddellijk, maar vorige week stuiterde de ballen nog hoog op rood gemalen baksteen, terwijl ze deze week laag doorglijden op groen kort gemaaid gras. De sport beweegt elk jaar op dezelfde manier mee met de seizoenen, waardoor de grote veranderingen volstrekt vertrouwd aanvoelen. Alles is steeds op dezelfde manier anders.

En dan de meedogenloze puntentelling die lafheid afstraft en moed beloont. Je kunt meer scoren dan je tegenstander en toch verliezen, omdat het ene punt nou eenmaal belangrijker is dan het andere. Het is nooit genoeg om uit de startblokken te vliegen. Heel fel aanvallen, de tegenstander overrompelen en daarna lafjes verdedigen heeft geen zin. Het systeem van punten, games en sets – allemaal mini-wedstrijdjes op zichzelf– dwingt je de tegenstander altijd serieus te blijven nemen. Totdat het laatste punt is gespeeld, bestaat de kans dat hij toch een manier vindt om je alsnog te verslaan.

Zelf speel ik al dertig jaar wedstrijden en hoewel ik maar weinig talent heb en veel vaker verlies dan win, voelt het bevrijdend. Geconfronteerd worden met je eigen onvermogen is niet prettig, maar op een tennisbaan kan ik er goed mee leven.

Verliezen voelt zelden onrechtvaardig, omdat tennis juridisch gezien perfectie benadert. De spelregels zijn zo duidelijk, dat er tot op hoog amateurniveau zonder scheidsrechters wordt gespeeld. Bij voetbal is dat bijvoorbeeld anders; laat drie analisten een tackle zien en de kans is groot dat je, zelfs nadat de beelden oneindig vaak zijn herhaald, drie verschillende oordelen krijgt.

Er gaat dan veel energie verloren aan geruzie. Op tennisbanen is er ook genoeg woede en frustratie, maar weinig ruzie. Het spel is zo onverbiddelijk eerlijk dat falende tennissers alleen maar boos kunnen worden op zichzelf.

Op de andere televisiezenders gaf iedereen elkaar de schuld, partijen zijn nu alweer bezig met de volgende zetelverdeling, er is constant gedoe over regels en je kunt doen alsof dat allemaal ‘nog nooit is vertoond’, maar alles blijft al jaren op een andere manier hetzelfde. En dus dwaalde ik veel vaker dan dat ik me had voorgenomen af naar Eurosport, waar Loïs Boisson, de mij totaal onbekende nummer 361 van de wereld, stond te stunten tegen de als derde geplaatste Jessica Pegula. Je kunt honderd keer Arjan Noorlander heten, maar no way dat ik dan naar jouw duiding ga zitten luisteren.

Afgelopen zondag ging ik dan ook goed zitten voor de mannenfinale van Roland Garros. Ik kon natuurlijk ook zien dat het niet zomaar een wedstrijd was, maar het is moeilijk om er meteen kwalificaties op te plakken. Het was geweldig, maar ik heb zoveel geweldige wedstrijden gezien. Ik had iemand anders nodig om mijn gevoel bij de wedstrijd onder woorden te brengen.

Gelukkig is er dan The Tennis Podcast, waarin drie keurig articulerende Britten ons vertellen hóé goed die wedstrijd nou precies was. Tenniscommentator David Law zei dat hij zich zeer bewust was van het fenomeen ‘recency bias’ – de neiging om recente gebeurtenissen belangrijker te maken dan zaken uit een verder verleden – maar toch dacht hij „dat we misschien wel getuige zijn geweest van de beste wedstrijd aller tijden”.

Ongebruikelijk grote woorden die, na twee weken lang uren per dag werkontwijkend tennis kijken, voelden als rechtvaardiging – of op z’n minst als een excuus waar ik vrede mee kon hebben.

Delen

Mail de redactie

Of hij een Palestijn was. Issa Amro knikte, met de gelatenheid van iemand die die vraag meermaals per dag moet beantwoorden. De soldaat die hem ditmaal had gesteld oogde jong, puberaal; veel te jong en puberaal om te worden uitgerust met geweren en autoriteit. Als kijker wilde dat beeld niet wennen, ook al had je het op driekwart van The Settlers al veelvuldig gezien. Louis Theroux en zijn team werden in de documentaire over Israëlische religieus-nationalistische kolonisten om de haverklap staande gehouden door zwaarbewapende tieners. Dan moesten de Britten hun paspoorten laten zien en vertellen wat ze in Israël kwamen doen. Of in gebieden die niet Israëlisch zijn, maar door de soldaten voor het gemak wel alvast zo werden beschouwd. Alsof het toch maar een kwestie van tijd was.

Na de legitimatiecheck in Hebron taaiden de soldaten vaak weer af. Maar nu was Theroux in het gezelschap van Amro, die hier woonde, en voor Amro golden andere regels. Een paspoort zou hem niet helpen. Zodra hij ‘ja’ had geantwoord op de vraag of hij een Palestijn was, wees de soldaat naar een zebrapad een paar meter verderop. „Zie je die lijn? Daar mag je niet overheen.” Theroux mocht wel blijven. Terwijl Amro naar de achtergrond verdween, vroeg de documentairemaker: „Waarom mag hij niet bij ons staan?” „Er zijn beperkingen voor Palestijnen”, zei de soldaat. Zijn antwoorden werden warriger, zijn toon koeler naarmate Theroux bleef doorvragen. Het was beleid. Het mocht niet. Stop met filmen. Zout op.

In Engeland werd deze BBC-documentaire in april uitgezonden, in Nederland gebeurde dat donderdag. In de tussentijd sprak Theroux in The Guardian over de vele reacties die The Settlers – het vervolg op The Ultra Zionists (2011) – losmaakte bij het publiek. Veel kijkers waren geschokt over wat ze hadden gezien: de voortdurende dreiging van geweld, het onbeschaamde landjepik, de felheid van de settlers in kwestie. Over die reacties zei Theroux: „Als je geschokt was door mijn film over Israëlische kolonisten op de Westelijke Jordaanoever, heb je niet goed opgelet.”

Niet tegenop te redeneren

Geen van de dingen die hij heeft vastgelegd is nieuw, zegt Theroux, al is de expansiedrift van deze beweging flink opgeschroefd sinds de Hamas-aanvallen op 7 oktober 2023. Dat gegeven was voor hem de aanleiding om een vervolg te maken, op een onkarakteristiek sobere manier. De lichte ondertoon uit eerder werk als Weird Weekends heeft hier volledig plaatsgemaakt voor de ernst die past bij het onderwerp. Waar hij zich in het verleden nog wel eens wilde opstellen als welwillende kneus om mensen openhartige uitspraken te ontlokken, was dat hier ook niet nodig: de geïnterviewde kolonisten droegen graag hun extremistische visie uit, waar niet tegenop te redeneren viel.

Zo had je Ari uit Texas, die meende in Israël de gehele westerse samenleving te verdedigen. „En niet alleen de westerse wereld – iedereen die ook maar enige vrijheid in z’n leven wil.” „Toch zijn er miljoenen mensen, overal in de regio – Arabieren, moslims – die niet vrij leven”, zei Theroux. Ari’s stem werd luider. „Ik heb niet zo veel medelijden voor een samenleving die een onlesbare, genocidale, theologische bloeddorst heeft.” Als je Palestijnen zo wegzet, zei Theroux, „kun je daar bijna een spiegelbeeld van creëren: ‘Als zij dat ons willen aandoen, moeten wij hén dat aandoen’.” Maar Ari was onwrikbaar. Dit was geen man die in spiegels keek.

Net zo machteloos kon je je voelen door de gesprekken met Daniella Weiss, die al vijftig jaar een voortrekkersrol heeft in het stichten van illegale nederzettingen in Palestijnse gebieden, en in het vervolgens laten erkennen van die nederzettingen door de Israëlische overheid. Bij de huidige regering heeft ze een flinke vinger in de pap. Ze keek geamuseerd toe hoe Theroux haar uitlegde dat het verplaatsen van burgerpopulaties naar bezet gebied een oorlogsmisdaad is en lachte toen hij was uitgesproken. Een vrouw van bijna tachtig, giechelend, met haar leesbril in haar hand. Ze zei: „Het is een licht vergrijp.”

Met die „lichte vergrijpen” was Issa Amro, die in de schaduw van al het wapenvertoon al jaren pleit voor geweldloos verzet, heel goed bekend. Ze maakten de situatie in Hebron onleefbaar voor de Palestijnse bevolking. Dat was geen nieuwe ontwikkeling, maar wel eentje die steeds sneller verergerde. „Wist je dat dit ging gebeuren?”, vroeg Theroux hem nadat Amro door de soldaat was weggestuurd. „Nee”, zei Amro. Hij was eraan gewend dat hij op veel plekken niet mocht komen, maar deze lijn was nieuw. Opgeschoven. „Ze hebben het verboden gebied uitgebreid.” Zo slinkt de bewegingsruimte elke dag een beetje, tot er uiteindelijk niets overblijft.

Delen

Mail de redactie