„Nog altijd wordt de porno-industrie gedomineerd door mannen: mannelijke regisseurs, met een male gaze. Ja, er zijn ook vrouwelijke regisseurs, maar veel van hen reproduceren nog vooral wat ze hebben gezien in mainstream porno. De opbouw van mainstream pornofilms is altijd hetzelfde: de vrouw verleidt de man, haar seksualiteit is gericht op hem, maar het is niet háár verhaal. Het is een reproductie van stereotypes. Met mijn films wil ik bijdragen aan een seks-positieve cultuur, waarin seks samengaat met geluk, gezondheid, bevrediging en empowerment. Ik wil tonen hoe consent eruitziet. En vooral wil ik vrouwen laten zien die van seks genieten.
De eerste keer dat ik porno zag, was op een slaapfeestje bij een vriendinnetje, we waren een jaar of twaalf. Zij had een videoband van haar vader gevonden. We waren we allemaal een beetje zenuwachtig. Toen we keken veranderde die opwinding in teleurstelling. Het voelde lelijk. Letterlijk niet mooi, maar ook walgelijk. Toen ik iets ouder was, zag ik ook films die ik wel sexy vond. Ken je L’Amant van Jean-Jacques Annaud? Over een meisje dat haar eerste liefde ontmoet. Die film was controversieel, omdat het meisje behoorlijk jong was, maar ik herinner me het immense gevoel van erotische opwinding dat ik ervan kreeg. Het is fascinerend dat een lichaam opgewonden kan raken door het zien van andere mensen die seks hebben. Die krácht.
In ons gezin was seks iets schaamtevols, iets waar we niet over praatten. Mijn moeder kreeg mijn oudere zus – zij is een stuk ouder dan ik – toen ze negentien was. En mijn oma, de moeder van mijn vader, werd zwanger toen ze achttien was. Te vroeg zwanger raken was thuis de grote angst. Maar mijn eigen ervaringen met seks zijn heel positief. Ik had het geluk dat ik goede seksuele voorlichting heb gehad op school – Zweden is het eerste land waarin seksuele voorlichting op school verplicht werd. Een tiener moet leren over de emotionele kant van seks, over de vlinders die je in je buik kan voelen. En ook heel belangrijk: dat het niet alleen bestaat uit penetratie. Je mag rustig aan doen, strelen en kussen.
In de zomer van 2000 belandde ik in Barcelona in een klein barretje. Daar zag ik zag een man met een rood overhemd, ik had een rode jurk aan. Ik ging naar hem toe en zei: we dragen dezelfde kleur! Dat was Pablo. Sindsdien zijn we bij elkaar. Ik studeerde toen politicologie in Zweden, maar ik woonde in Spanje omdat ik de taal wilde leren. Ik had altijd in mijn hoofd dat ik bij een internationale organisatie zou gaan werken, maar tijdens een baantje op een filmset – ik had geld nodig – ontdekte ik dat ik eigenlijk het liefst films wilde maken. Toen ben ik in Barcelona naar de filmschool gegaan. Qua onderwerp was ik het meest geïnteresseerd in vrouwelijke seksualiteit. Langzaam groeide het idee dat ik een pornofilm wilde maken, vanuit mijn perspectief. Soms moet je gewoon iets durven. In 2004 kwam ik met The Good Girl, een korte film – een knipoog naar het pornocliché van de pizzabezorger die aanbelt en seks heeft met de vrouw die de pizza bestelde.
Ik moest flinke barrières overwinnen. Ik viel op, als vrouwelijke regisseur. Waarom kon ik niet gewoon actrice zijn, zoals andere vrouwen? Maar ik wil helemaal niet voor de camera staan. Ik lijk misschien extravert, maar dat ben ik niet. Ik ben meer voyeur dan exhibitionist. Ik ben voor van alles uitgemaakt, van feminazi door chauvinistische mannen tot nepfeminist door vrouwen die vinden dat porno niet mag bestaan. Ik heb echt moeten leren met die kritiek om te gaan. Ik ben een pleaser, ik vind het moeilijk als mensen niet tevreden zijn. Moeder worden helpt om je grenzen te bepalen, om te begrijpen dat kritiek eigenlijk ook gewoon maar een mening is. Ik wilde voor mijn kinderen hun vriend zijn, maar dat kan natuurlijk niet. Ouder worden helpt trouwens ook bij het stellen van grenzen, net als succes.
Met mijn kinderen – ze zijn dertien en zestien – heb ik altijd open over seks gepraat. Mijn films hebben ze niet gezien, ze zijn nog minderjarig. Maar ze weten wat ik doe, en dat er verschillende soorten porno bestaan. Veel van wat jongeren tegenwoordig over seks weten, hebben ze geleerd van porno, meestal mainstream porno. Ze gebruiken het om hun eigen seksualiteit vorm te geven en te begrijpen. Wat ik maak is entertainment, geen educatie. Maar mensen leren van wat ze zien, ze raken erdoor geprogrammeerd. Die verantwoordelijkheid voel ik als regisseur.
Mijn films zijn op internationale filmfestivals vertoond, ik heb TEDx Talks gedaan en ik stond een paar jaar geleden in het BBC-lijstje van meest invloedrijke vrouwen. Ik vind het ook fantastisch dat mijn films te zien zijn geweest in culturele plekken als het Eye Filmmuseum in Amsterdam en de Phenomena in Barcelona, daardoor bestaan we ook in de ‘echte’ wereld, niet alleen online. Maar dit soort dingen gaan niet rond in onze familie-app. Mijn zus is fitness-influencer, als zij in een magazine staat, stuurt mijn moeder wel foto’s rond. Zij wordt nog steeds nerveus als het over seks gaat. Als je in verschillende werelden leeft en toch contact wil houden, moet je je richten op wat je wel deelt. Dus we hebben het over de kinderen.
Foto’s: Foto Piet Oosterbeek
Op mijn laptop heb ik een map die ‘inspiratie’ heet, daarin stop ik alles in wat ik interessant vind. Het kan een meubelstuk zijn, een locatie, of een stemming. Esthetiek windt mij op, helpt me in een bepaalde wereld te raken. Het gaat niet alleen om de schoonheid van de acteurs, het is een combinatie met het decor, de locatie. De meeste porno is niet esthetisch, maar wordt opgenomen met een hele eenvoudige camera met als doel penetratie in beeld te brengen. Ik kan vaak niet eens echt zien hoe de mensen eruitzien. Ik wil hun gezichten zien, hun uitdrukkingen, misschien bepaalde spieren, of een arm of een rug.
Ik ben een feminist. Ik kan analyseren, deconstrueren, bekritiseren. Maar als ik mijn ogen sluit en in mijn fantasie verdwijn, komen er soms verhaallijnen boven die niet het meest feministische perspectief hebben. Kun je feminist zijn en onderdanig tegelijk? Kan je, als een vrouw, in een gangbang willen zijn? Het antwoord daarop is ja. Ik hoef mijn impulsen niet te censureren. Ik sta op het punt een film over een gangbang te maken, ik wil onderzoeken of dat kan vanuit een feministisch perspectief.
Ik zit soms te veel in mijn hoofd. Dan moet ik naar buiten. Ik ben nog altijd een behoorlijk Zweedse vrouw. Zet me in de natuur, en ik ben gelukkig. Dan voel ik me geaard. Ik ben gek op wandelen. Ik woon in de buurt van Barcelona op een heuvel, aan de rand van een natuurgebied. Daar laat ik mijn honden uit. De natuur brengt perspectief. Als mensen hebben we onszelf tot het belangrijkste gemaakt, maar we zijn maar bezoekers op deze wereld.
Voor mijn eigen plezier kijk ik ook porno. De porno die veel mensen online kijken maakt me boos en ongemakkelijk, en in onafhankelijke pornofilms ken ik de meeste mensen die erin spelen, dat voelt raar. Maar aan oudere films kan ik soms plezier beleven zoals een gewone consument. Het is belangrijk om je eigen seksualiteit niet uit het oog te verliezen. Zelfbevrediging is daarbij heel belangrijk. Óók als je een relatie hebt. Het brengt je in verbinding met jezelf. En tegen vrouwen zou ik willen zeggen: wees niet bang om een klein vibrerend element toe te voegen in het seksleven met je partner. Mannen kunnen bang zijn voor competitie, maar in dit geval is het hoe meer zielen hoe meer vreugd.”