Repareren, wordt het genoemd in de top van Ajax. Repareren wat er het afgelopen halfjaar mis is gegaan, niet in de laatste plaats onder directeur voetbalzaken Sven Mislintat, president-commissaris Pier Eringa en coach Maurice Steijn. Waar Ajax dit voorjaar een herstart maakte met nieuwe mensen in sleutelposities, onder wie deze drie, zijn zij er niet meer. Vertrokken onder grote bestuurlijke en sportieve druk, met de slechtste competitiestart van de club ooit.
Zondag wacht PSV-uit, in normale jaren een topwedstrijd. Nu: koploper tegen de nummer zeventien. Het kan zomaar dat Ajax aan het eind van het weekend achttiende staat – met de nuance dat het nog een inhaalduel te gaan heeft en een restantje tegen RKC Waalwijk. FC Volendam is nu laatste en kan bij een zege thuis op Excelsior over Ajax heen.
Een nieuwe Ajax-week vol onrust en nederlagen rommelt naar het einde. Na het vertrek van Steijn maandag, bleek in de dagen erna hoe het was scheefgegroeid tussen hem, zijn technische staf en de spelersgroep. Direct na de 4-3 nederlaag bij FC Utrecht zondag, was de insteek van de clubleiding om Steijn nog het vertrouwen te geven. Maar maandagochtend wilde de coach zelf stoppen, vertelde zijn assistent en nu tijdelijk opvolger Hedwiges Maduro woensdag voor de camera van Vandaag Inside. Dat wordt bevestigd door een betrokken bestuurder.
Diegene zegt dat als de directie de coach had gevraagd aan te blijven, Maduro en aanvaller Steven Berghuis dan van Steijn moesten vertrekken. Dat is net een andere lezing dan een artikel van woensdag in De Telegraaf, waarin stond dat Steijn wél doorwilde mits die twee zouden opstappen.
Lees ook
Maurice Steijn won de strijd met Sven Mislintat, maar verloor de oorlog bij Ajax
Steijn wantrouwde Maduro na uitlatingen van een sportpsychologe op NPO Radio 1 over „heel zwak leiderschap” in de technische staf van Ajax. Deze psychologe kent Maduro van Almere City, waar hij assistent-trainer was. Zij vertelde dat ze met hem over de manier van leidinggeven bij Ajax had gesproken. Maduro was onder Steijn „aan bepaalde grenzen gebonden”, zei ze op de radio. Die teksten vond Steijn niet fijn, vertelde Maduro deze week. Hij zegt afstand te hebben genomen van haar woorden.
Waarom Berghuis in de ogen van Steijn een „stoorzender” was, zoals De Telegraaf schrijft, is minder duidelijk. Zijn slechte invalbeurt tegen FC Utrecht, de creatieve aanvaller toonde volgens analisten weinig inzet, heeft de relatie niet geholpen. Eerder liet reserve-aanvoerder Berghuis voor de camera de kans liggen om het voor zijn coach op te nemen. In de interlandbreak, half oktober, was Berghuis juist nog een van de spelers met wie Steijn sprak voor een tactisch voetbalplan.
De eis om afscheid te nemen van Berghuis en Maduro, is voor de clubleiding nooit een serieuze optie geweest. En dus was de uitkomst dat Steijn vertrok. Steijn heeft „zelf” aangegeven „twijfels te hebben of hij nog de juiste man op de juiste plaats is”, stelde tijdelijk algemeen directeur Jan van Halst in het persbericht. „Samen hebben we vervolgens de conclusie getrokken dat het beter is om uit elkaar te gaan.”
Steijn kwam steeds verder alleen te staan, vertellen betrokkenen. Er was weinig steun meer voor hem binnen de spelersgroep, mede omdat er veel twijfel bestond over de speelwijze. Verdedigend vielen er grote ruimtes en in de opbouw was geen lijn te ontdekken.
Tekenend is hoe middenvelder Benjamin Tahirovic, eerder door Steijn bekritiseerd, woensdag bij ESPN spreekt over het vertrek van zijn coach. „Ik heb het idee dat de verandering echt nodig was. Ik voelde gisteren bij de training dat er meer positiviteit in de groep zat. We hadden meer energie, er werd meer gelachen.” Hij zei dat interim-coach Maduro voor een „vonk” zorgt. „Dat hadden we echt nodig.”
Die vonk is niet te zien in het Europa League-duel tegen Brighton & Hove Albion, donderdagavond. Interim-trainer Maduro – de vierde coach in minder dan een jaar – probeerde vooraf een optimistischere toon aan te slaan, een „andere vibe”, noemt hij het. Hij heeft „heel veel vertrouwen” in de spelers, gelooft in hun „kwaliteit” en denkt dat ze „veel beter” kunnen spelen. „Ik kijk vooral naar het positieve, naar de toekomst.”
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data107222851-07b659.jpg|https://images.nrc.nl/ms_fwinSusPuqhzO4aykgYtEgO8=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data107222851-07b659.jpg|https://images.nrc.nl/ENgIap_1XdlaXqHfvqbwFIDAhz4=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data107222851-07b659.jpg)
Hij legt, ten opzichte van Steijn, „andere accenten” in de speelwijze. Ajax speelt veel compacter, met kortere onderlinge afstanden, waardoor er achterin minder grote ruimtes vallen. Maar Ajax bezwijkt onder de druk van Brighton, verliest met 2-0, de zesde nederlaag in de laatste negen wedstrijden. In balbezit is Ajax niet anders dan in de afgelopen maanden: armzalig.
Uitgekleed
„We proberen het op de achtergrond te repareren. Er komen nieuwe mensen aan, ze zijn al bezig op de achtergrond”, zei Maduro woensdag hoopvol voor het duel met Brighton. „Dus we moeten ook niet onze ogen sluiten voor de veranderingen die er gaan komen.”
‘Op de achtergrond’ is een formulering met reden. Veel nieuwe namen gaan rond. Ajax is in de top uitgekleed, wacht op versterking. Nieuwe trainer, nieuwe algemeen directeur, nieuwe technisch directeur, nieuwe hoofd jeugdopleiding, nieuwe commissarissen. De boel oplappen, met oude namen bouwen aan een vernieuwd Ajax, middenin een existentiële crisis.
Er is niet veel tijd. Al biedt het schrale perspectief ergens ook enige ruimte – wie verwacht dit seizoen nog iets van Ajax? Op korte termijn wordt oud-speler John van ’t Schip (59) hoogstwaarschijnlijk gepresenteerd als coach voor de rest van dit seizoen. De bedoeling is dat Van ’t Schip – wiens vrouw eerder deze maand overleed na een lang ziekbed – komende donderdag al op de bank zit bij de inhaalwedstrijd tegen FC Volendam, zegt een betrokkene. Wat zijn start kan helpen, is dat Ajax op papier een gunstig programma heeft in november en december.
Maar hoe komt dit Ajax op termijn weer in beweging? Hoe wordt het weer een winnende organisatie? Dat vergt geduld, kundige trainers, een capabele technisch directeur, een uitgebalanceerde selectie, goede samenwerking – zaken die veelal ontbraken, de laatste anderhalf jaar. Financiële middelen waren er in overschot. Dat is ook iets wat een probleem wordt als straks mogelijk voor het tweede jaar op rij de lucratieve Champions League wordt misgelopen.
Technische lijn versterken
‘Structureel aanhaken bij de Europese top’, is nog altijd een van de pijlers in de Ajax-visie. ‘Ajax heeft de ambitie wereldwijd de meest iconische en succesvolle voetbalclub te zijn als het gaat om het inspireren en ontwikkelen van talent’, staat er ook. Maar hoe run je de club nu het stormt? Bij Feyenoord hebben ze daar vanuit de vele donkere periodes ervaring mee. De statutaire directie van Ajax – nu gevormd door Menno Geelen, Maurits Hendriks en Susan Lenderink – is „niet gewend om met dit soort resultaten om te gaan”, zegt een ingewijde.
Alex Kroes – bedrijfseconoom, oud-zaakwaarnemer, oud-eigenaar van Go Ahead Eagles en lid van de vereniging AFC Ajax – moet de club weer de weg wijzen als algemeen directeur, is de hoop bij velen. Hij kan pas op 15 maart 2024 beginnen, vanwege een non-concurrentiebeding bij zijn vorige werkgever AZ. Pogingen hem eerder te laten starten, lijken op niets uit te lopen. In de winter heeft hij bovendien een maandenlange wereldreis gepland.
Hoewel hij contractueel op de achtergrond moet blijven, is duidelijk dat Kroes zich informeel al laat gelden. Zo lekte via De Telegraaf uit dat hij na zijn indiensttreding een reorganisatie wil doorvoeren, het zou gaan om een reductie van 10 procent op een totaal van 449 fte. Het gaat om zowel kantoorpersoneel als contractspelers.
In afwachting van zijn komst, wordt in de top gekeken hoe de technische lijn – technisch directeur, hoofd opleiding, hoofdtrainer – op termijn kan worden versterkt. „Dat gaat in eerste instantie vooral om de structuur, welke profielen we willen hebben”, zegt een bron. Vanuit zijn woning in de Algarve houdt Louis van Gaal (72), als adviseur voetbaltechnische zaken, zich hiermee bezig. Samen met vertrouweling Danny Blind (62) die terugkeert als voetbaltechnische commissaris, al kan zijn formele benoeming nog maanden op zich laten wachten.
De hand van Van Gaal wordt al zichtbaar: hij heeft Marijn Beuker, oud-directeur sportontwikkeling bij AZ en nu technisch directeur bij het Schotse Queen’s Park FC, naar voren geschoven. Hij is in beeld voor een nieuw te creëren functie als directeur voetbal, naast de technisch directeur die gaat over transfers. Beuker gaat zich volgens de NOS richten op de herstructurering van de Ajax-opleiding. Het is een signaal dat de positie van Maurits Hendriks – sinds een jaar chief sports officer, eveneens een nieuwe directiefunctie – onder druk staat.
Begin oktober zochten Van Gaal en Michael van Praag hun stoeltje op de eretribune op bij de thuiswedstrijd tegen AZ. Ajax vertrouwt op bekende namen, nu de druk oploopt. Bij de aandeelhoudersvergadering van 17 november wordt Van Praag benoemd als president-commissaris, net als commissaris Leo van Wijk – beiden hebben een lange historie als clubbestuurder. Met Van Wijk (77), Van Praag (76) en Van Gaal (72) „is het volk meteen rustig”, zegt een betrokkene. „Zo werkt dat bij Ajax.”
