Een giftige hoestdrank doodde hun kinderen, nu willen Gambiaanse ouders gerechtigheid

Posted on October 26, 2023 by admin

Toen Lamin, het zoontje van Ebrima Sagnia, op een dag niet lekker werd, deed de 43-jarige bankmedewerker en vader van vier wat zoveel Gambianen doen. Met het jongetje op zijn arm ging hij naar een nabijgelegen apotheek waar Lamin positief testte op malaria. Het was september 2022, het regenseizoen, en muggen zoemden overal. Ze gingen naar huis met pillen tegen malaria en een siroop tegen de misselijkheid.

Twee dagen later racete Sagnia naar hoofdstad Banjul, met op de achterbank zijn vrouw en over haar schoot het slappe lijfje van Lamin. Lamin, die normaal zo’n stuiterbal was dat hij van de brede bank in hun huiskamer sprong zodra Sagnia binnenkwam. Lamin met dezelfde doordringende bruine ogen als zijn vader. Vanuit zijn achteruitkijkspiegel zag hij hoe die ogen nu dicht bleven. Bij hemzelf liepen de tranen over zijn wangen.

Alsjeblieft God, bad Sagnia. Help me om mijn zoon niet te verliezen.

In Gambia, het kleinste land op het Afrikaanse continent, is het drama dat zich hier vorig jaar afspeelde nog rauw. Die zomer verschenen in enkele weken tijd tientallen ouders op de eerste hulp met baby’tjes van soms nog maar een paar maanden, anderen waren net als Lamin amper drie jaar oud. Ze waren lusteloos, nauwelijks aanspreekbaar, gaven over en hadden diarree. Toen stopten ze met urineren. En niemand begreep waarom.

De dag dat Sagnia Lamin naar binnen droeg, hadden de artsen in het Edward Francis Small Teaching Hospital in Banjul wel een vermoeden. Op de eerste hulp lagen nog vier, vijf patiëntjes met dezelfde symptomen. „Ze vroegen meteen welke medicijnen ik Lamin had gegeven”, vertelt Sagnia. Toen hij thuis het plastic tasje had opgehaald, griste de arts de fles siroop eruit. Op het doosje een lachende bolle baby in een geel konijnenpak.

Sagnia: „‘Deze’, zei hij direct. ‘Al deze kinderen hebben dit middel genomen.’”

Zeker zeventig kinderen stierven vorig jaar in Gambia aan acuut nierfalen, waaronder Sagnia’s zoon Lamin. Een autopsie op twee van de kinderen liet zien dat ook hun alvleesklier, lever, longen en milt waren verwoest. Allen hadden daarvoor een van vier dezelfde medicijnen ingenomen: goedkope hoestdranken en siropen, van een fabrikant uit India, en bedoeld voor kleine kwalen. Verkoudheid, misselijkheid.

Onderzoek van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) zou uitwijzen dat in de middelen hoge hoeveelheden van de giftige stoffen di-ethyleenglycol en ethyleenglycol zaten. Gevaarlijk voor een volwassene. Dodelijk voor kleine kinderen. Er volgde een enorme terugroepactie van zo’n vijftigduizend geïmporteerde flesjes en een wereldwijde waarschuwing van de WHO.

Lees ook
In de ‘apotheek van de wereld’ is de controle gebrekkig

in de rechtszaal in Banjul voor een in Gambia unieke zaak. De nabestaanden klagen het ministerie van Gezondheid, fabrikant Maiden Pharmaceuticals, hun importeur en het Medicijnen Controle Agentschap aan. Dat laatste is verantwoordelijk voor inspecties, licenties en toegang tot de Gambiaanse markt. Op tafel ligt onder meer de eis voor een schadevergoeding van omgerekend zo’n 215.000 euro per kind wegens nalatigheid. Nog acht nabestaanden willen nu ook naar de rechter stappen, laten hun advocaten weten.

Het gaat niet om dat geld, zegt Sagnia, die zich ontpopte als woordvoerder. Het is een middag in oktober, hij zit thuis op de verder lege, zwart met bruine bank. Zijn vrouw, hun jongste dochtertje gebonden op haar rug, luistert vanuit de deuropening mee. „Het systeem, alles moet anders”, zegt hij, elk woord benadrukkend. „Zodat niemand in dit land hoeft mee te maken wat wij hebben meegemaakt. Wat Lamin heeft meegemaakt.”

Na de bevindingen van de WHO gaf president Adama Barrow een taskforce de opdracht te onderzoeken hoe het zover heeft kunnen komen. In juli presenteerde die zijn rapport. Niet alleen wordt daarin gewezen naar de fabrikant, wiens vervuilde geneesmiddelen de kinderen fataal werden, maar ook en met name naar Gambia’s toezichthouder, dat door een gebrek aan geld en mankracht niet in staat bleek zijn eigen regels na te leven.

Enkele maanden eerder kwam een parlementaire commissie tot eenzelfde conclusie. Zij spraken over „fundamentele tekortkomingen in ons hele zorgsysteem”. Zo ontbreekt het Gambia met zijn 2,6 miljoen inwoners aan een lab waarin de kwaliteit van geïmporteerde geneesmiddelen kan worden getest. En door een gebrek aan gediplomeerde apothekers (er zijn er minder dan twintig in heel het land) worden medewerkers van de toezichthouder ook betaald als adviseurs door dezelfde apotheken die ze moeten controleren.

Alarmbellen

Het is even zoeken naar het kantoor van het Medicijnen Controle Agentschap. Op de gevel van het betonnen gebouw met groene kozijnen prijken de logo’s van een tandartsenpraktijk en een beveiligingsbedrijf. Binnen hangt op de muur ook het bordje van de toezichthouder. Eroverheen is met tape een A4’tje geplakt: „NU OP DE TWEEDE VERDIEPING”.

Daar wacht Essah Marenah. Tot enkele maanden geleden was de vriendelijke ambtenaar directeur handhaving, registratie en inspectie, nu zit hij in het kantoor van het hoofd van het Agentschap. Marenahs baas werd na het rapport weggestuurd, net als haar secondant. Sindsdien neemt hij waar. Het is niet makkelijk als de top ineens wegvalt, zegt hij. „Maar we proberen ons werk naar beste vermogen te doen.”

Precies dat punt wil de inspecteur maken. Het drama van vorig jaar was voor iedereen een traumatische ervaring, zegt hij. Ook voor hem en zijn collega’s. Maar veel anders hadden ze volgens Marenah niet kunnen doen. Niet zonder een eigen lab.

Vooropgesteld, stelt hij: degene die hier écht fout zit, is de fabrikant. Die beloofde met certificaten en documenten dat ze zich aan alle regels had gehouden en dat de middelen door een lab waren getest. „Wat wij konden doen, is die documenten bestuderen om te zien of alles oké was.” Dat leek het. Tot de WHO aantoonde dat er weinig van klopte. „Gambia is een ontwikkelingsland”, zegt inspecteur Marenah. „Er zijn beperkingen aan wat wij als land kunnen.”

Toch hadden eerder alarmbellen kunnen afgaan. De fabrikant was namelijk al vaker tegen de lamp gelopen voor zijn ondermaatse middelen. In India én daarbuiten. De eigenaar Naresh Goyal zit inmiddels vast. Niet voor wat er in Gambia gebeurde, maar voor de levering van slechte maagzuurremmers aan Vietnam zo’n tien jaar geleden.

Vorig jaar oktober werd zijn fabriek gesloten, nadat de Indiase autoriteiten hadden vastgesteld dat Goyal de regels rond zijn test- en productiefaciliteiten had overtreden. Tegelijk ontkennen zij dat Maiden Pharmaceuticals iets met het drama in Gambia te maken heeft. In december publiceerde India een eigen onderzoek waarin ze zeiden geen van de giftige chemicaliën in de betreffende hoestdranken en siropen te hebben aangetroffen.

„Wat in Gambia is gebeurd, is helaas geen uitzondering, dit gebeurt door heel Afrika”, zucht Michel Sidibé aan de telefoon vanuit Genève. Sidibé is speciaal gezant van de Afrikaanse Unie voor wat het Afrikaans Medicijn Agentschap moet worden, een nieuw orgaan dat medicijnregulering op het continent wil harmoniseren. Een noodzaak, zegt Sidibé. „40 tot 45 procent van alle vervalste en ondermaatse medicijnen komen hier terecht.”

Het grote probleem, zegt hij, is zwakke regelgeving, een gebrek aan capaciteit en poreuze grenzen. „Criminelen, want dat zijn het, verdienen daar miljoenen aan, over de rug van de allerarmsten. Gambia was een wake up call.” Dat de artsen in Banjul redelijk snel vermoedden dat hoestsiropen iets met hun doodzieke patiëntjes te maken konden hebben, is dan ook niet gek. Het ging al vaker gruwelijk mis door gerommel met deze medicijnen, waaronder in Nigeria. Vorig jaar bleef het ook niet bij Gambia. Onder meer in Indonesië, Oezbekistan, Liberia en Kameroen trof de WHO giftige hoestsiropen aan. Op die uit Indonesië na kwamen ze allemaal uit India.

Twee maanden nadat de eerste patiënten zich in Banjul meldden, kondigde het ministerie van Gezondheid een verkoopstop aan voor paracetamolsiropen, dezelfde septemberdag dat Ebrima Sagnia zijn zoon naar de apotheek bracht. Later die maand werd het verbod dwingender, toen het ministerie opmerkte dat niet iedereen zich aan de stop hield.

„De één zegt dat het verbod te laat kwam, de ander vond het juist te vroeg”, zegt Mustapha Bittaye, verantwoordelijk ambtenaar op het ministerie. Sluitende testuitslagen, waarvoor het ministerie uitweek naar laboratoria in Senegal, Ghana en Zwitserland, waren er nog niet. Toen die er wel waren, begon een massa-operatie. Vrijwilligers van het Rode Kruis gingen van deur tot deur om de vervuilde medicijnen te verzamelen. Daarmee was het gevaar nog niet voorbij.

Staartjes vol vlechtjes

Op de binnenplaats van een door muren omheinde compound in Tanji, een vissersdorp op een uur rijden van Banjul, steekt de 31-jarige Lamin Darboe een sigaret op, neemt een trek en laat daarna de achtergrond van zijn telefoon zien. Een meisje met twee staartjes vol vlechtjes, in een rokje met kanten franjes staat lachend op de foto. Zijn dochter Aisha. Vier jaar was ze. Ze overleed op Nieuwsjaardag.

Darboe laat op zijn telefoon nog een foto zien, van de medicijnen die hij van de kliniek om de hoek van zijn huis kreeg, toen Aisha met koorts had gekregen. Op één van de doosjes een lachende bolle baby in een geel konijnenpak. Hij had het de verpleegster nog gevraagd, zegt Darboe, zijn gezicht omlijst door een dunne baard, op zijn hoofd een zonnebril. „Nee hoor, zei ze. Hier is niets mee aan de hand.”

Waar deze fles vandaan kwam, is ook voor haar een raadsel, zegt de in een bordeauxrood uniform gestoken hoofdzuster van de kliniek. Vermoeid schudt ze haar hoofd. Iedereen is hier geweest, zegt ze. De politie, journalisten. De eerste keer had ze geen idee. Pas nadat agenten door hun medicijnvoorraad waren gegaan, hoorde ze over Aisha. „Maar de flesjes die wij van dit middel hebben, zijn anders.” Ze haalt er een tevoorschijn. Op de voorkant staat een lachende baby met een gele bloem op haar hoofd en een truitje met gele eendjes erop. Ook uit India, maar van een andere fabrikant. „Zie je?”, zegt de zuster. Hoe Darboe toch de siroop van Maiden mee naar huis kreeg – ze heeft geen idee. Op de muren in de kliniek zijn nu A4’tjes geplakt met foto’s van de Maiden-siropen. Die kreeg ze ná het onderzoek naar de dood van Aisha, zegt ze. „Waarom gaf het ministerie die niet meteen?”

Inmiddels zijn er meer stappen gezet. Zo is de bouw van een eigen testlaboratorium aangekondigd, met hulp van de Wereldbank. Tot het zover is zijn de importregels aangescherpt, vooral voor medicijnen uit India. Die moeten allemaal door een onafhankelijke derde partij zijn getest, en na aankomst in Gambia nog een keer.

De kosten zijn voor de importeurs. Die klagen. Niet alleen over de paar duizend euro extra kosten, maar ook over de tijd die het kost. In de haven en op het vliegveld hopen de voorraden medicijnen die in quarantaine moeten zich nu op. Het is wat hectisch, erkent inspecteur Marenah. „Maar we kunnen ons geen fouten meer veroorloven.”

In de door een witte peer verlichte woonkamer van Ebrima Sagnia klinkt gegiechel. Zijn drie andere kinderen zitten inmiddels in een rijtje op de andere bank. Zijn zoontje van zeven nog in schooluniform, een geruit hemd en donkerblauw kort broekje. Lamin zou een paar weken na zijn overlijden ook naar school zijn gegaan, vertelt Sagnia, en haalt dan diep adem. Lamins uniform en schooltas lagen al klaar.

Als voorman van de nabestaanden heeft Sagnia nu regelmatig contact met de minister van Gezondheid. „Hij neemt altijd op als ik hem bel, ook als hij in een vergadering zit.” Hij heeft ook zijn excuses aan hen aangeboden, vertelt Sagnia. Maar daar moesten ze bijna een jaar op wachten. „Waarom kwam niemand naar ons toe in het ziekenhuis, toen we onze kinderen begroeven? Het kantoor van de president is om de hoek.”

Dit had iedereen kunnen overkomen, zegt de man, die opnieuw gebroken naar zijn handen staart. „Daarom moeten we onze stem laten horen. We hebben gerechtigheid nodig.”

Trumps invoerheffingen: politiek pressiemiddel of opmaat naar handelsoorlog?

admin
November 26, 2024
0

Al meteen op dag één van zijn presidentschap, op 20 januari, wil Donald Trump grijpen naar het politieke wapen van importheffingen. De president-in-spe kondigde dat maandag aan in een serie posts op zijn eigen socialemediaplatform Truth Social. Canada en Mexico krijgen een importheffing van 25 procent aan hun broek op álle producten die ze verkopen aan de VS. Alle Chinese goederen wil hij belasten met een „additionele” invoerheffing van 10 procent. Dit boven op bestaande tarieven voor China, die sinds Trumps eerste presidentschap op gemiddeld 19 procent liggen.

De invoerheffingen, schreef Trump, zijn voorwaardelijk. De heffingen op Canada en Mexico blijven van kracht zolang „drugs, vooral fentanyl, en (…) illegale vreemdelingen” via deze buurlanden de VS binnenkomen, schrijft Trump. Over China schrijft hij dat het land de drugshandel naar de VS moet aanpakken.

1
Komen die heffingen er echt?

Dat is niet zeker. Mogelijk zijn Trumps posts meer een dreigement dan een aankondiging. En kunnen de drie landen de heffingen alsnog afwenden als ze voldoen aan Trumps eisen. Welke concrete maatregelen Trump verlangt, is niet duidelijk.

Wat betreft Mexico spelen de thema’s migratie en drugs al decennia. Illegale migratie via Canada is pas de laatste jaren als thema opgerukt in de Amerikaanse politiek. Mensensmokkel via de noordgrens is ook aangekaart door de regering-Biden. Voor Trump blijkt het een aanleiding om de noorderbuur, die zijn eerdere importheffingen ontliep, nu opeens hard aan te pakken.

China, waarmee Trump in zijn eerste presidentschap (2017-2021) een handelsoorlog uitvocht, krijgt van Republikeinse én Democratische zijde het verwijt de grondstoffen te leveren van drugs die de VS binnenkomen. Over China schrijft Trump dat hem vanuit Beijing was beloofd dat drugssmokkelaars de doodstraf zouden krijgen. Dit zou China „nooit hebben opgevolgd”. Trump lijkt dus de doodstraf te eisen voor Chinese criminelen, al doet hij dit impliciet.

Trump is een transactioneel politicus, ook als het gaat om handelspolitiek. In 2018, tijdens zijn eerste presidentschap, dreigde hij de Europese Unie te treffen met invoerheffingen van 25 procent op auto’s. Maar toen toenmalig Europees Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker beloofde meer Amerikaanse sojabonen en vloeibaar gas af te zullen nemen, waren de heffingen van de baan.

Of het in dit geval ook zo loopt, valt niet te voorspellen. Trump is behalve transactioneel ook grillig en moeilijk grijpbaar.

2
Komt deze aankondiging onverwacht?

Ja en nee. Trump is een man van „tariffs” (importheffingen). „Voor mij is dit het mooiste woord in het woordenboek”, zei hij in oktober tijdens de verkiezingscampagne. Buitenlandse regeringen herinneren zich de importheffingen die hij in zijn eerste ambtsperiode oplegde aan met name China.

Toch is het pakket waarmee hij maandag dreigde opvallend. Tijdens de chaotische campagne was Trump niet altijd even consistent over de invoerheffingen die hij voor ogen had, maar het vaakst zei Trump dit: op alle import van buitenlandse goederen – uit álle landen dus – zou een heffing komen van 20 procent (nu ligt dat tarief gemiddeld op ruim 2 procent). Import uit China zou een heffing krijgen van 60 procent (boven op het huidige gemiddelde van 19 procent).

Tot dusver legden Trump en zijn adviseurs de invoerheffingen niet zozeer uit als diplomatiek pressiemiddel, maar vooral als manier om Amerikaanse bedrijven en banen te beschermen tegen vermeende oneerlijke concurrentie (al legde Trump bij Mexico al wel de link met migratie). Daarnaast zijn importheffingen volgens Trumps adviseurs een manier om de grote belastingverlagingen die Trump heeft beloofd te financieren.

Dan helpt het niet als ze weer worden ingetrokken, zodra een land aan bepaalde politieke eisen voldoet, zoals Trump maandag suggereerde. Verschillende doelen lijken binnen het wereldje van Trump door elkaar te lopen.

Heffingen tegen andere landen zijn nog geenszins van de baan. Niet voor niets stonden dinsdag de aandelen van Europese autobouwers in de min: beleggers zijn bang dat ook de EU snel aan de beurt zal zijn.

3
Komt er een handelsoorlog?

Dat zou zomaar kunnen. In een handelsoorlog vergelden landen elkaars importheffingen (of andere protectionistische maatregelen) met eigen heffingen, waarbij een patroon van escalatie optreedt. Dit gebeurde onder ‘Trump 1’ met China. Het Amerikaanse gemiddelde importtarief op Chinese goederen nam toe van ruim 3 naar ruim 19 procent, vice versa steeg het tarief van 8 naar 21 procent. De EU werd, net als andere handelspartners van de VS, getroffen door heffingen op staal en aluminium, en sloeg terug met importheffingen op onder meer Harley Davidson-motoren, en bourbon (Amerikaanse whisky). De maatregelen werden onder Biden verzacht, de EU-contraheffingen vervolgens opgeschort.

Maandag liet China bij monde van zijn ambassade in Washington weten te hechten aan de „economische en handelssamenwerking” met de VS, die beide landen ten goede zou komen. „Niemand zal een handels- of tarievenoorlog winnen”, aldus de Chinese ambassade volgens persbureaus.

Mexico lijkt scenario’s in de kast te hebben liggen voor vergelding. „Als jij mij treft met heffingen van 25 procent, dan moet ik wel reageren met [eigen] heffingen”, zei Marcelo Ebrard, de Mexicaanse minister van Economische Zaken, deze maand in een radio-interview, zo schrijft The New York Times.

Het zou het de facto einde betekenen van het vrijhandelsakkoord van de VS, Mexico en Canada, dat al drie decennia van kracht is. Handelsketens zijn tussen de landen sterk geïntegreerd, bijvoorbeeld in de auto-industrie. Een handelsoorlog zou burgers en bedrijven in alle drie de betrokken landen pijn doen: zij draaien voor de tarieven op, in de vorm van duurdere halffabrikaten en eindproducten. Mexico en Canada zijn zeer afhankelijk van hun belangrijkste handelspartner, de VS. Voor de VS is Canada de belangrijkste afzetmarkt, gevolgd door de EU, Mexico en China.

Dat Gautam Adani in de VS verdacht wordt, zorgt er al voor dat andere landen hun conclusies trekken over de Adani-groep

admin
November 25, 2024
0

Een Indiase zakenman die betrokken is bij het omkopen van Indiase ambtenaren? Dat verbaasde het publiek afgelopen week eigenlijk niet. De magnaat Gautam Adani (62) is met zijn Adani Group betrokken bij enorme overheids- en infrastructuurprojecten – die komen zónder steekpenningen eigenlijk niet van de grond, was de algemene reactie. Toch waren de beschuldigingen aan het adres van Adani en zeven anderen die vorige week naar buiten kwamen, wél saillant, omdat ze kwamen van een Amerikaanse aanklager.

Adani’s conglomeraat is bepalend in tal van sectoren in India. De Adani Group exploiteert dertien havens en zeven luchthavens. Het bezit kolencentrales, mijnbouwbedrijven en een cementproducent – en niet alleen in India. Adani breidde zijn activiteiten internationaal uit, in gelijke pas met India’s diplomatieke en geopolitieke ambities. Maar nu dreigt het schandaal de internationale reputatie van Adani en van India flinke schade toe te brengen.

Lees ook

Het imperium van de ‘Indiase Bezos’ wankelt na beschuldigingen van fraude

Zonnepark

Vorig jaar had de Adani Group ook te maken met fraude-beschuldigingen, afkomstig van het beleggingsfonds Hindenburg Research, maar die kon het nog wegwuiven. „Beschuldigingen en onderzoeken van anderen, van journalisten of beurshandelaren, kon het conglomeraat in de afgelopen jaren makkelijk van zich afschudden. Maar Amerikaanse aanklagers – die zijn een stuk moeilijker af te wijzen”, aldus de onafhankelijke journalist Paranjoy Guha Thakurta, die Gautam Adani en de groei van zijn bedrijven al bijna twintig jaar volgt.

**Adani’s conglomeraat** is bepalend in tal van sectoren van de Indiase economie.

Adani Group is niet beursgenoteerd in de Verenigde Staten, maar haalde in de afgelopen jaren wel Amerikaanse investeringen binnen. Daardoor valt het bedrijf onder de Amerikaanse Foreign Corrupt Practices Act, een wet die het omkopen van overheidsfunctionarisssen verbiedt. Volgens de aanklager in New York misleidden Adani en zeven anderen de Amerikaanse geldschieters bij wie zij miljarden ophaalden, door te verzwijgen dat er voor ruim 250 miljoen dollar aan steekpenningen werd betaald aan Indiase ambtenaren voor de gunning van groene-energieprojecten in onder meer de Indiase deelstaat Gujarat: daar wilde Adani het grootste zonnepark van het land bouwen.

De betrokken dochteronderneming, Adani Green, ondervindt direct nadelen van het nieuws over het vermeende omkoopschandaal. De Franse energiegigant TotalEnergies liet maandag weten dat het „geen nieuwe financiële bijdrage” zal leveren „totdat de beschuldigingen tegen de betrokken personen van de Adani-groep en de gevolgen daarvan zijn opgehelderd”. TotalEnergies heeft een minderheidsbelang van 19,8 procent in Adani Green, maar was niet op de hoogte gebracht van het corruptie-onderzoek, schrijft het in de persverklaring. Na die bekendmaking van TotalEnergies daalden de aandelen van Adani Green Energy maandag met 11,3 procent.

Er wordt al jaren met achterdocht gekeken naar de enorme groei die de Adani Group de afgelopen twee decennia doormaakte

Er zijn meer internationale consquenties. Een dag nadat de Amerikaanse aanklacht bekend werd, brak de Keniaanse overheid gesprekken over opdrachten af waarbij Adani de luchthaven van Nairobi voor omgerekend zo’n 1,7 miljard euro zou uitbreiden en exploiteren. Ook een deal voor de bouw van hoogspanningsleidingen ter waarde van 700 miljoen euro is van de baan. De Keniaanse president William Ruto zei de beslissing te hebben gebaseerd op „nieuwe informatie verstrekt door onze instanties en andere landen”. Volgens de Adani Group waren onderhandelingen nog niet vergevorderd. In Bangladesh wordt een contract opnieuw doorgelicht, nadat eerder dit najaar al vragen waren gesteld over de prijzen die Adani rekent voor zijn elektriciteitsvoorzieningen.

Politiek en economie verweven

Ook binnen India leidden de Amerikaanse beschuldigingen tot onrust. Er wordt al jaren met achterdocht gekeken naar de enorme groei die de Adani Group de afgelopen twee decennia doormaakte, voornamelijk dankzij grote overheidsopdrachten. „De activiteiten van het conglomeraat passen vaak wonderwel bij het beleid van de Indiase premier Narendra Modi”, stelt journalist Thakurta vast. Hij proeft in de Amerikaanse aanklacht „ook mijn eigen gelijk”, na meermaals door Adani te zijn aangeklaagd voor zijn berichtgeving over vermeende vriendjespolitiek.

De groene-energieprojecten van Adani Green die de New Yorkse aanklager verdacht vindt, werden echter uitgevoerd in deelstaten die worden geregeerd door oppositiepartijen. Als de namen van betrokken functionarissen bekend worden, zouden dus niet alleen politici of ambtenaren van Modi’s partij in verlegenheid gebracht kunnen worden.

Het weerhoudt de grootste oppositiepartij Congress er niet van om de regering van Modi er opnieuw van te beschuldigen Adani te bevoordelen. Aanhangers van Congress eisten maandag in New Delhi om Adani’s onmiddellijke arrestatie. Oppositiepolitici riepen op tot een onderzoek naar de Adani-ondernemingen. De parlementsvergadering daarover verliep zo rumoerig dat die moest worden geschorst. Inmiddels signaleren Indiase analisten dat Modi, toch gezien als Adani’s trouwe partner, het nog niet voor hem heeft opgenomen.

Donald Trump

Onderwijl is weinig bekend over de juridische vervolgstappen in de VS. De relatie tussen de twee landen is in de afgelopen jaren steeds inniger geworden, met wederzijdse investeringen en (geo)politieke en militaire samenwerking. De twee landen proberen problemen „te compartimenteren”, zegt Milan Vaishnav, directeur van het South Asia Program van de internationale denktank Carnegie Endowment for International Peace, dit weekend tegen de krant Financial Times. „Maar zulke aanklachten tegen verschillende hooggeplaatste Adani-bestuurders zullen een nieuwe bron van spanning creëren.” Andere Indiase bedrijven zullen hopen dat de reputatieschade beperkt zal blijven tot de Adani Group en niet het gehele Indiase zakenleven.

De VS en India hebben een uitleveringsverdrag, maar er is nog geen internationaal arrestatiebevel tegen Adani uitgevaardigd. Het is bovendien de vraag hoeveel werk de Amerikaanse justitie van de zaak wil maken, tijdens de politieke transitie in dat land. Sommige analisten denken dat aankomend president Donald Trump er wellicht voor kiest de belangrijke zakelijke relaties met India te beschermen. Gautam Adani feliciteerde Trump onlangs met diens verkiezingswinst. Op X beloofde hij 10 miljard dollar te investeren „in de Amerikaanse energiezekerheid en veerkrachtige infrastructuurprojecten, om tot vijftienduizend banen de creëren”.

Rechtse miljardair breidt macht over Franse media uit: ‘Vincent Bolloré vormt een nieuw soort dreiging’

admin
November 25, 2024
0

Zijn naam duikt steeds weer op in de Franse mediawereld: Vincent Bolloré. De 72-jarige Bretonse multimiljardair laat zich weinig zien, maar achter de schermen is zijn macht enorm. Hij is eigenaar van een waar media-imperium dat strekt van het grote televisienetwerk Canal+, inclusief de populaire zender CNews, en radiozender Europe1 tot tal van magazines waaronder het invloedrijke weekblad Le Journal du Dimanche. Met elke overname die Bolloré doet, klinkt de zorg luider dat de pluriformiteit van de media in gevaar is.

Hierbij speelt mee dat meerdere media die onder Bolloré’s paraplu kwamen, een onmiskenbare redactionele draai maakten naar een uitgesproken conservatief geluid. Zo bericht het tientallen malen door de toezichthouder bestrafte CNews vrijwel non-stop over de vermeende dreiging van de islam en immigratie en andere thema’s die conservatieve en reactionaire Fransen aanspreken.

Onlangs dook Bolloré’s naam wéér op. Ditmaal omdat hij met andere miljardairs en media-bezitters een journalistiekopleiding kocht. Het gaat om de École supérieure de journalisme de Paris (ESJ), die in handen komt van de mediabedrijven van onder anderen Bolloré, Bernard Arnault (baas van luxebedrijf LVMH en de rijkste man van Europa), de Frans-Libanese transport-miljardair Rodolphe Saadée, de familie Dassault (bekend van Dassault Aviation), industrietycoon Pierre Gattaz en uitgeversgroep Bayard.

„Het is gevaarlijk dat media-eigenaren de mensen die voor de media gaan werken, zelf opleiden”, zegt mediahistoricus Alexis Lévrier van de Universiteit van Reims. „Vooral omdat dit mensen zijn die het beroep wantrouwen en journalisten willen gebruiken als marionetten.”

Wat is ESJ Paris voor school?

„Het is een privéschool die niet behoort tot de veertien scholen voor journalistiek die worden erkend door de beroepsgroep – wat betekent dat is vastgesteld dat er veelzijdig onderwijs wordt aangeboden en er aandacht is voor journalistieke ethiek en dergelijke. De school staat vooral bekend als een school waar je je diploma kunt kopen. Dit betekent niet dat alumni geen kans maken bij gerenommeerde media. Middels stages en de juiste connecties kun je je prima redden met een ESJ-diploma.”

Lees ook

Franse krant JDD staakt uit protest tegen radicaal-rechtse hoofdredacteur

Staat deze overname op zichzelf?

„Nee. Zoals u weet groeit radicaal-rechts enorm in Frankrijk. En een van de dingen die radicaal-rechts doet, is het aanvallen van erkende journalistieke opleidingen en universiteiten in bredere zin. Er wordt gezegd dat de scholen te links zijn, woke of antisemitisch. Er is nu een tegenbeweging om journalisten op te leiden volgens een radicaal-rechtse leer.

Media-historicus Alexis Lévrier van de Universiteit van Reims.

„Dat zou met ESJ Paris kunnen gebeuren, en is eerder al gebeurd bij het Institut Libre de Journalisme. Dat is een school die patriottistische waarden uitdraagt – wat in praktijk radicaal-rechtse waarden betekent. Het is gevaarlijk als ideologie belangrijker is dan journalistieke waarden: altijd proberen de andere kant te zien, rekening houden met alle gezichtspunten en de werkelijkheid in haar complexiteit accepteren.”

Hoe groot acht u de kans dat dit ook met de ESJ Paris gebeurt?

„Van Saadé en Arnault weten we dat ze in het verleden hebben geprobeerd invloed uit te oefenen op de redactionele lijn van de media die zij in handen hebben. Maar het echte probleem is Bolloré. Zodra hij ergens binnenkomt, neem hij de controle over en legt hij op ongekend brute wijze zijn ideologie op. Dit zagen we bijvoorbeeld toen hij bij weekblad Le Journal du Dimanche (JDD) een uitgesproken radicaal-rechtse hoofdredacteur wilde aanstellen. De redactie heeft veertig dagen gestaakt – ongekend lang. Maar Bolloré trok aan het langste eind: 95 procent van de redactie vertrok, de hoofdredacteur bleef en vulde zijn krant met radicaal-rechtse journalisten.

„En Bolloré is nu zo machtig, dat de politiek geen wetten durft aan te nemen om zijn macht te beperken. De parlementaire groep van Macron heeft na wat er was gebeurd bij JDD nog een wetsvoorstel tegengehouden om redacties het recht te geven een door aandeelhouders opgelegde hoofdredacteur te weigeren.”

Waarom heeft de politiek niet eerder ingegrepen?

„We hebben wel wetten die pluriformiteit van de media moeten waarborgen, maar die zijn verouderd of niet dwingend genoeg. Zo is er een wet die voorschrijft dat je niet een dagblad, een radiozender en een grote televisiezender mag hebben. Dus kocht Bolloré een krant die niet dagelijks maar wekelijks uitkwam.

„Vincent Bolloré vormt een nieuw soort dreiging. Het is niet de eerste keer dat persbazen die zelf niet uit de journalistiek komen, veel macht hebben in de mediawereld. Maar het is wel voor het eerst dat we een soort perskeizer hebben met zulke radicale ideeën en zoveel mogelijkheden. Bolloré heeft zelfs zijn eigen presidentskandidaat: Éric Zemmour.” Die radicaal-rechtse opiniemaker was vanaf 2019 jarenlang hét kijkcijferkanon van CNews en werd bij de verkiezingen van 2022 vierde.

Lees ook

Wie is de miljardair en mediamagnaat die president Macron ten val wil brengen?

In hoeverre is de koop van journalistiekschool ESJ een volgende grens die overschreden is?

„Dat zullen we moeten zien. Een van de kopers is de groep Bayard. Zij respecteren hun redacties en strijden tegen radicaal-rechts gedachtegoed dus het wordt interessant om te zien wat hun rol wordt.”

Ik ontmoet geregeld Fransen die wantrouwig zijn tegenover álle media, omdat ze weten dat een deel in handen is van miljardairs.

„Dat is een discours dat door radicaal-links wordt verspreid. Maar honderd procent onafhankelijkheid bestaat niet, niet alle media kunnen het model van Médiapart hebben [dat onderzoeksplatform is volledig afhankelijk van abonnees]. Het is zorgwekkend dat we enerzijds een discours hebben over hoe woke alle media zijn, en anderzijds een discours waarin alle journalisten marionetten zijn van oligarchen. Dan worden de media van twee kanten gedelegitimeerd.”

Lees ook

‘Iemand in Aalten heeft ook recht op regionale journalistiek’, zegt de hoofdredacteur die vreest voor de gevolgen van de btw-verhoging

Alarmbellen

Staartjes vol vlechtjes

Related Posts

Trumps invoerheffingen: politiek pressiemiddel of opmaat naar handelsoorlog?

1 Komen die heffingen er echt?

2 Komt deze aankondiging onverwacht?

3 Komt er een handelsoorlog?

Dat Gautam Adani in de VS verdacht wordt, zorgt er al voor dat andere landen hun conclusies trekken over de Adani-groep

Zonnepark

Politiek en economie verweven

Donald Trump

Rechtse miljardair breidt macht over Franse media uit: ‘Vincent Bolloré vormt een nieuw soort dreiging’

1
Komen die heffingen er echt?

2
Komt deze aankondiging onverwacht?

3
Komt er een handelsoorlog?