Opinie | Met insecten als voer hou je de vee-industrie alleen maar in stand

Posted on October 25, 2023 by admin

Vorige week kondigden de Nederlandse insectenboer Protix en de Amerikaanse vleesgigant Tyson Foods een samenwerking aan. Zij gaan in de Verenigde Staten een enorme insectenfabriek bouwen die Tysons veefabrieken van voer gaat voorzien. Het idee is dat de productie van insecten een veel kleinere ‘ecologische voetafdruk’ (kleiner landgebruik, minder CO₂-uitstoot, lager waterverbruik) heeft dan andere vormen van veevoer. Het opstarten van nieuwe vormen van industriële dierhouderij is echter geen goede manier om de vele nadelen van de huidige vee-industrie tegen te gaan. Het brengt grote risico’s met zich mee voor gezondheid en welzijn van mensen en dieren.

Het kweken van insecten is nu al de zesde dierhouderijsector in Nederland. Protix is de wereldmarktleider insectenkweek, die in zijn fabriek in Brabant miljarden larven van de zwarte soldatenvlieg verwerkt tot dier- en veevoer. Protix claimt in een gelikte bedrijfsfilm dat de industriële kweek van insecten grote voordelen heeft voor het wereldwijde voedselsysteem. Het wijst er op dat momenteel 70 procent van de beschikbare landbouwgrond wordt gebruikt voor de teelt van veevoer en dat hiervoor op grote schaal oerwouden worden gekapt. Bovendien worden oceanen leeggevist om de vangst te voeren aan onder andere zalmen in industriële viskwekerijen. Maar gelukkig zijn er nu de insecten van Protix, die een oplossing zijn voor alle problemen, aldus de film.

Protix ziet dus in dat het wereldwijde voedselsysteem, dat zo hevig leunt op de industriële veehouderij, stuk is, en dat is winst. Toch is er veel aan te merken op zijn ‘oplossing’ en zijn claim dat massaal gebruik van insecten als veevoer de balans met de natuur zou herstellen en ook goed zou zijn voor de gezondheid.

Lees ook
Miljoenen larven kweken als alternatief vis- en veevoer

Gezondheidsrisico’s

Laten we met het laatste beginnen, de gezondheidsrisico’s. Onlangs publiceerde het RIVM zijn jaarlijkse zoönosenrapport. Daarin waarschuwde het dat de snel opkomende insectenfabrieken, net als alle andere vormen van intensieve veehouderij, het risico met zich meebrengen van virussen en bacteriën die niet alleen dieren, maar ook mensen ziek kunnen maken. Bij insecten, en in hun substraat, werden reeds bacteriën die zoönoses kunnen veroorzaken gevonden. In de insectensector vindt echter geen monitoring van dergelijke bacteriën plaats.

Dan de natuur. Wat gaat Protix voeren aan zijn insecten, in plaats van graan of oerwoudverslindende soja? Afval uit de landbouw. Zelfs als dit 100 procent zou gaan om materiaal dat mensen niet kunnen eten, zal dit komen uit de industriële landbouw die op grote schaal gebruikt maakt van pesticiden. Dus van landbouwgif dat juist verantwoordelijk is voor de enorme teloorgang in de natuur van… insecten! En dit terwijl insecten onmisbaar zijn voor bestuiving van planten en voedselgewassen.

De hoofdzaak blijft echter dat industriële veehouderij met of zonder insecten geen oplossing is om een wereldbevolking van 10 miljard mensen in 2050 duurzaam te voeden. Industriële veehouderij is juist het probleem. Ze verslindt grondstoffen en vervuilt de aarde. Die produceert nu al genoeg om 14 miljard mensen te voeden, als we het voedsel rechtstreeks aan mensen zouden geven in plaats van eerst aan dieren. Insecten zijn niet nodig om afval uit het voedselsysteem om te zetten in veevoer. Dat kan prima zonder tussenkomst van insecten, zoals Nederlandse veehouderijen als Kipster en Zonvarken, die hun dieren voeren met reststromen, laten zien.

Kleinere veehouderij

In zijn enthousiasme gaat Protix voorbij aan andere grote nadelen van de industriële veehouderij, zoals het mestoverschot, de uitstoot van stikstof en broeikasgassen, milieuvervuiling, achteruitgang van de natuur, en stank en gezondheidsklachten in de nabijheid van veehouderijen. De vleesverwerker Tyson, die nu miljoenen in Protix investeert, is verantwoordelijk voor zo’n 20 procent van al het verkochte varkens-, kippen- en rundvlees in de VS. De deal met Protix zal de industriële veehouderij met al haar dierenleed en veel schadelijke impact dan ook eerder in stand houden, dan het voedselsysteem weer gezond maken en in balans met de natuur brengen. Daartoe kunnen we beter overschakelen op een veel kleinere, natuurinclusieve veehouderij, met veel minder dieren die allemaal naar buiten kunnen.

Bij dit alles mogen we ook niet vergeten dat industriële insectenkweek eveneens grote risico’s met zich meebrengt voor het mogelijke welzijn van de insecten. Steeds meer onderzoek laat zien dat insecten net als mensen en andere dieren vermogens kunnen hebben zoals het ervaren van pijn en zorgzaamheid voor elkaar. Ook zij verdienen daarom een behandeling met compassie en respect. Een leven in de vee-industrie hoort daar niet bij.

Protest tegen verbreding A27 bij Amelisweerd: ‘We hebben behoefte aan bos en zuurstof, niet aan asfalt’

admin
November 16, 2024
0

Al die mooie bomen

Laat ze toch staan

Die verbreding moet van de baan

Op het Utrechtse Domplein zingen zo’n vierduizend mensen zaterdagmiddag mee met muzikant Florian Wolff. Het lied is gericht aan het kabinet, dat de A27 langs het historische landgoed Amelisweerd aan de zuidkant van de stad wil verbreden met extra rijstroken. Zo’n achthonderd bomen en andere natuur moeten daarvoor wijken. „Ik vind het heel erg wat er gebeurt”, zegt Anne (65) uit Utrecht, „We hebben behoefte aan bos en zuurstof, niet aan asfalt.” Haar hond Rosa is ook bij het protest: „We lopen er vaak.”

Even verderop staat de 9-jarige Ine uit Zeist met haar moeder. „Ik speel soms tikkertje in het bos. En we doen wie het vaakst een dennenappel tegen de boom kan gooien.” Op haar protestbordje staat ‘Meer bomen, minder asfalt.’ Ze vindt dat auto’s „gewoon niet zo vaak moeten rijden, omdat het niet goed is voor de natuur en voor de dieren.”

Het protest tegen de verbreding van de A27 bij Amelisweerd is weer actueel. Vanaf aankomende dinsdag buigt de Raad van State zich over de verbreding van het traject in een zaak, aangespannen door omwonenden, milieu- en natuurorganisaties. Zo willen ze de kap van honderden bomen op het landgoed voorkomen.

Een recent besluit van minister Barry Madlener (Infrastructuur en Waterstaat, PVV) maakt de rechtszaak extra belangrijk. Hij schoof vorige maand een door de regio aangedragen alternatief voor de verbreding terzijde. Liever houdt hij vast aan het tracébesluit van zijn voorganger Mark Harbers (VVD), dat nu bij de bestuursrechter wordt aangevochten.

Vier extra rijstroken

De omstreden plannen draaien om de verbreding van de betonnen bak waarin nu nog tien rijstroken van de A27 langs Amelisweerd lopen. Om de doorstroming op het traject te verbeteren, moet deze met vier rijstroken worden uitgebreid. Daarvoor moeten aan beide zijden van de weg over een lengte van honderden meters vijftien meter aan bomen en struikgewas worden omgehakt, met daarbovenop nog eens een soortgelijke afstand om de werkzaamheden mogelijk te maken.

In 2010 presenteerde het Rijk het idee voor de verbreding. Aanpassingen zijn nodig, omdat het wegdeel jaar in, jaar uit in de file top-50 staat, vooral tijdens de avondspits. Natuurliefhebbers keerden zich vanaf het eerste moment tegen de plannen. Voor sommigen deed het voorstel meteen terugdenken aan de jaren tachtig, toen de snelweg door het natuurgebied werd aangelegd. Ook toen moesten honderden bomen worden gekapt. Activisten ketenden zich vast aan bomen en werden door de ME uit het bos gehaald.

Zelfgebouwde boomhutten

Jos Kloppenborg was er toen ook al bij, vertelt hij tijdens een wandeling door Amelisweerd. In zelfgebouwde boomhutten bewaakten hij en zijn mede-actievoerders het bos, tot het in september 1982 werd ontruimd. Zijn band met Amelisweerd bleef en groeide met de tijd: „het geeft kracht en rust om hier te wandelen”. Als voorzitter van Vrienden van Amelisweerd en de Kerngroep Ring Utrecht, waarin meerdere actiegroepen verenigd zijn, zet hij zich al jaren in voor het behoud van het bos.

Ook nu zullen activisten zich, indien nodig, vasthangen in de bomen, zegt Kloppenborg. Maar zover is het nog niet. Tot nu toe voeren de actiegroepen hun strijd met demonstraties en in de rechtszaal. Daarbij boekten ze ook succes: in 2019 legde de Raad van State de plannen stil, omdat de gevolgen van de stikstofuitstoot voor het milieu onvoldoende onderbouwd waren.

Een jaar na die uitspraak kwam het kabinet met een nieuw tracébesluit, dat in 2022 nog eens moest worden herzien vanwege een nieuwe berekeningsmethodes voor stikstofneerslag op beschermde natuurgebieden. Ondertussen gloorde voor tegenstanders van de verbreding hoop uit onverwachte hoek. Het kabinet Rutte-IV gaf in het coalitieakkoord de regio-Utrecht de kans om met een alternatief plan te komen. Als dat plan gelijkwaardig of beter zou zijn dan het tracébesluit, dan zou de minister het overnemen.

„We mogen trots zijn op dit resultaat”, zei de Utrechtse verkeerswethouder Lot van Hooijdonk (GroenLinks) eind 2023 bij de presentatie van het alternatief. Door de snelheid te verlagen van 100 naar 80 kilometer per uur zouden in de huidige betonbak twee extra rijbanen kunnen worden gecreëerd. Bovendien zagen stad en provincie mogelijkheden om het autoverkeer in 2040 met 10 procent terug te brengen, onder meer door in te zetten op thuiswerken, buiten de spits te reizen en gebruik te maken van de fiets of het openbaar vervoer.

Niet alleen zou het de kap van een groot aantal bomen voorkomen, ook zou het Rijk honderden miljoenen euro’s goedkoper uit zijn, berekende ingenieursbureau Arcadis. Een gelijkwaardig alternatief, concludeerde Henk Meurs, hoogleraar ruimtelijke ontwikkeling en mobiliteit aan de Radboud Universiteit, destijds als voorzitter van een door de regio geconsulteerde expertgroep.

Tegenvaller

Voor de tegenstanders van verbreding kwam de afwijzing van minister Madlener eind oktober dan ook als een verrassing. Volgens de PVV’er is de doorstroming bij het tracébesluit beter en scoort het Alternatief Ring Utrecht minder goed op verkeersveiligheid. Verder zou er te weinig tijd zijn om het alternatief nog verder uit te werken, omdat dan een nieuw tracébesluit moet worden genomen. Dat zou woningbouwplannen in de weg staan.

Ondanks de kritiek houden gedeputeerde André van Schie (Mobiliteit, VVD) en wethouder Van Hooijdonk vast aan het alternatief, vertellen ze in een café vlakbij de manifestatie. „Ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat het ministerie heeft toegeredeneerd naar het tracébesluit”, zegt Van Schie. Zo laat het alternatieve plan een groot deel van het tracébesluit ongemoeid en is het bovendien technisch en juridisch gemakkelijker uit te voeren, waardoor er geen tijd verloren gaat, zegt Van Hooijdonk. Ook gaat de minister volgens haar voorbij aan het politieke belang van draagvlak in de samenleving, en worden andere voordelen van het plan, zoals bereikbaarheid met de fiets en het ov en een verbeterde luchtkwaliteit, niet meegewogen.

De twee stellen „herhaaldelijk” het ministerie te hebben gevraagd een door Rijkswaterstaat opgesteld rapport van het alternatieve plan met de provincie en de gemeente te delen, zonder succes. „Ik heb er begrip voor dat het demissionair kabinet dat niet deed”, zegt Van Schie. „Maar de verwachting was toch dat we nu in gesprek konden over de plussen en minnen.”

De minister ziet dat anders. „Om het alternatief goed te doorgronden, is er wel degelijk gesproken met de regio. Het rapport is de basis geweest voor die gesprekken”, laat zijn woordvoerder weten. Dat de uitkomst „teleurstellend” is voor de regio „realiseert de minister zich absoluut, maar op basis van de inhoud kan geen andere conclusie getrokken worden.”

Milieu-impact

En dus is nu de Raad van State aan zet. Net als in 2019 is de milieu-impact het belangrijkste discussiepunt voor de eisers. Ook zijn de opvattingen achter het tracébesluit achterhaald, zegt Kloppenborg: „De grootste groeifactor in mobiliteit in Utrecht is de combinatie van trein en fiets. Het verkeer over de A27 is nog niet eens op het niveau van voor corona.” Er is, kortom, een alternatief voor handen, geen dwingende noodzaak en onvoldoende natuurcompensatie, aldus Kloppenborg.

Tegelijk vestigt hij zijn hoop op de Tweede Kamer, die het tracébesluit eveneens kan tegenhouden. „Nieuw Sociaal Contract had in het verkiezingsprogramma staan dat voor het alternatief moet worden gekozen, mits geschikt. En de BBB is ook interessant. De strijd om stikstofruimte gaat tussen wegen en landbouw.” Ook het kostenplaatje kan volgens hem een rol spelen in de opvatting van de Kamer: met het geld dat een keus voor het alternatief bespaart, zou volgens zijn berekening de aanleg van de Nedersaksenlijn grotendeels worden bekostigd.

Ingewijden betwijfelen of vermeend seksueel wangedrag ICC-hoofdaanklager Khan integer wordt onderzocht

admin
November 16, 2024
0

Topambtenaren en de personeelsvakbond van het Internationaal Strafhof (ICC) in Den Haag betwijfelen of het onderzoek naar vermeend seksueel wangedrag van de Britse hoofdaanklager Karim Khan (54) eerlijk wordt uitgevoerd. Dat meldt The Guardian zaterdag.

De beschuldigingen tegen Khan werden afgelopen mei al onderzocht door het Onafhankelijk Toezichtmechanisme (IOM), maar de interne waakhond concludeerde na vijf dagen dat er geen sprake was van wangedrag. Het vermeende slachtoffer diende ook geen klacht in. Vermoedelijk omdat ze de onderzoekers niet vertrouwde.

Afgelopen maandag besloot het bestuursorgaan van het Internationaal Strafhof om nogmaals een onderzoek in te stellen, maar ditmaal krijgt een externe partij de zaak toebedeeld om „mogelijke en toekomstige belangenconflicten” te vermijden.

Khan wordt ervan verdacht dat hij meer dan een jaar lang zijn assistente zou hebben betast. Ook zou hij dwingend gedrag hebben vertoond en zijn macht hebben misbruikt. Khan ontkent alle beschuldigingen en „kijkt ernaar uit” om volledig mee te werken, zeggen zijn 54 advocaten. Volgens The Guardian wil het vermeende slachtoffer meewerken aan een onderzoek als het voldoende onafhankelijk is, maar betwijfelt ze of dit bij OIOS het geval is.

Arbeidsverleden

Interne bronnen melden aan de Britse krant dat het VN-bureau voor Intern Toezicht (OIOS) is gevraagd om het nieuwe onderzoek naar Khan te leiden. Dat vinden betrokkenen problematisch omdat de OIOS-hoofdonderzoeker als topambtenaar zou hebben gewerkt onder Khan bij de Verenigde Naties van 2018 tot en met 2021. Bovendien was Khans vrouw Dato Shyamala Alagendra vier jaar geleden nog werkzaam bij OIOS, waardoor ze nog veel onderzoekers zou kennen. Khan stelt dat hij al jaren geen contact meer heeft met zijn oud-werknemer of OIOS.

Het onderzoek komt op een gevoelig moment voor Khan, omdat rechters van het Internationaal Strafhof zich buigen over zijn arrestatiebevelen voor de Israëlische premier Benjamin Netanyahu, de ontslagen Defensieminister Yoav Gallant en drie Hamas-leiders. Ze worden verdacht van het plegen van oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid in of vanuit Gaza.

Medewerkers van het Internationaal Strafhof zouden het besluit van Khan hekelen om geen verlof te nemen tot het onderzoek naar seksueel wangedrag is afgerond. Door het negeren van het advies van topambtenaren zouden eventuele getuigen ontmoedigd worden om zich te melden. „Het personeel kookt dat hij eenzijdig heeft besloten om aan te blijven”, meldt een bron aan The Guardian.

Politie grijpt in vanwege onrust rond KOZP bij lokale Sinterklaasintochten

admin
November 16, 2024
0

In Yerseke en Middelharnis is zaterdag onrust ontstaan rond de komst van actiegroep Kick Out Zwarte Piet (KOZP). Bij lokale Sinterklaasintochten hadden zich tegendemontranten verzameld die de activisten bekogelden. De politie heeft op beide plekken aanhoudingen verricht, meldt persbureau ANP.

In het Zeeuwse Yerseke protesteerden ongeveer twintig actievoerders van KOZP tegen de aanwezigheid van zwart geschminkte pieten. Een groep van ongeveer honderd mensen probeerde de demonstratie te verstoren met het gooien van eieren, stenen en vuurwerk, verklaart de politie in een persbericht.

Er zijn in vier mensen aangehouden voor het verstoren van de openbare orde, onder wie een 14-jarige jongen uit het Zeeuwse dorp. Al vooraf was volgens de politie duidelijk dat een groep mensen de KOZP-demonstratie wilde verstoren, waardoor er veel agenten op de been waren. De gemeente Reimerswaal heeft een noodbevel afgegeven.

Signalen

Ook in het Zuid-Hollandse Middelharnis moest de politie ingrijpen. Tegendemonstranten gooiden met eieren en appels. Een woordvoerder van de politie laat tegenover ANP weten dat zeker vier tegendemonstranten zijn aangehouden voor kleine feiten, zoals baldadigheid.

De leden van KOZP riepen onder meer „Middelharnis schaam je” en „weg met Zwarte Piet”. Ook KOZP-voorman Jerry Afriyie bevond zich onder de demonstranten. Een paar dagen geleden zei de gemeente Goeree-Overflakkee signalen te hebben gekregen dat tegenstanders van KOZP het protest wilden verstoren.

De landelijke Sinterklaasintocht in Vianen is zaterdag zonder problemen verlopen. Op het evenement kwamen zo’n 25.000 bezoekers af, 20.000 meer dan de gemeente had verwacht. Volgens een woordvoerster van de gemeente was de sfeer tijdens de intocht goed en vonden er geen demonstraties plaats.

Het raakte op een gegeven moment wel „echt vol” rond de plek waar de boot van Sinterklaas aanmeerde, maar delen van de route hoefde niet te worden afgesloten. „We kijken terug op een fantastische intocht, het is allemaal heel goed verlopen”, aldus de woordvoerster tegen ANP.