U kunt ons met dit formulier daarover informeren, dat stellen wij zeer op prijs. Berichten over andere zaken dan taalfouten of feitelijke onjuistheden worden niet gelezen.
De Amerikaanse president Donald Trump heeft maandag gedreigd met „zeer zware heffingen” op Russische goederen als Moskou niet binnen vijftig dagen instemt met een vredesovereenkomst in Oekraïne. Dat zei de Amerikaanse president maandag tijdens een persconferentie met NAVO-secretaris-generaal Mark Rutte.
In dezelfde persconferentie kondigde Trump aan dat hij een nieuwe deal heeft gesloten voor de levering van luchtafweer, raketten en munitie aan Oekraïne. Deze levering zal worden gecoördineerd via de NAVO. De Verenigde Staten leveren de wapens eerst aan andere NAVO-lidstaten, die ze vervolgens doorsturen naar Oekraïne.
Volgens Trump zullen de VS onder meer Patriot-luchtafweersystemen leveren, en zal de Europese Unie de VS daarvoor betalen.
De Amerikaanse president, die in het verleden vaak kritisch was over de NAVO, sprak maandag opvallend positief over het bondgenootschap. Hij prees onder andere het leiderschap van Rutte, van wie hij zei dat „hij het geweldig heeft gedaan”.
Opmerkelijk is dat Trump hiermee een draai maakt ten opzichte van eerdere berichten vanuit het Pentagon. Het Amerikaanse ministerie van Defensie meldde vorige week nog dat de levering van bepaalde wapens mogelijk zou worden stopgezet, omdat de Amerikaanse voorraden te snel slinken. Trump beloofde maandag echter juist méér te gaan leveren, met als argument dat Oekraïne „heel hard wordt getroffen en zichzelf moet kunnen verdedigen”.
Trump zei ook teleurgesteld te zijn in Rusland. Zijn eerdere pogingen om president Vladimir Poetin tot een vredesakkoord te bewegen zijn tot nu toe mislukt. Die frustratie werd vergroot door de recente toename van Russische aanvallen op Oekraïne. Zo werden in de nacht van dinsdag op woensdag maar liefst 728 kamikazedrones op Oekraïens grondgebied afgevuurd, een recordaantal.
Liveblog
Oorlog in Oekraïne
Oekraïense inlichtingendienst: ‘Russische geheime agenten gedood’
Over de crash van het Nederlandse vliegtuig, zondagmiddag op Southend Airport, ten oosten van Londen, komt mondjesmaat meer informatie naar buiten. Maandagmiddag werd bekend dat daarbij vier doden zijn gevallen. De piloot en de co-piloot hebben volgens het ministerie van Buitenlandse Zaken de Nederlandse nationaliteit. Er zouden verder een arts uit een ander Europees land en een Chileense verpleegkundige aan boord zijn geweest. Over het soort vlucht dat het tweemotorige propellervliegtuig die dag had gemaakt was nog niets officieel bekend.
De 31 jaar oude Beechcraft King Air B200 was zondag vanuit Athene via Pula in Kroatië naar Southend gevlogen en verongelukte tijdens de start, op weg naar thuishaven Lelystad. Waarom het vliegveld maandag nog de hele dag gesloten bleef, was evenmin bekend. Maandagmiddag hebben de Britse politie en de luchthaven een persconferentie gegeven. Een overzicht van de belangrijkste vragen – en antwoorden.
Het staat vast dat het toestel tijdens de start, kort na 16.00 uur lokale tijd, op geringe hoogte sterk naar links afboog, kantelde en neerstortte, waarbij een vuurbal ontstond. Er was voor zover bekend geen sprake van slechte weersomstandigheden.
Onder beroepspiloten wordt gespeculeerd over de oorzaak. Velen zien in het ‘scheeftrekken’ een klassiek ongeluksscenario dat juist tweemotorige propellervliegtuigen kan overkomen wanneer een van beide motoren plotseling stopt. De King Air beschikt over twee krachtige zogeheten turboprops (een propeller die door een turbine wordt aangedreven). Als een van beide motoren stopt, levert die propeller geen stuwkracht meer, maar op één propeller zou het toch veilig hoogte moeten kunnen maken. Als de bladen van de stilstaande propeller echter niet in de zogeheten ‘vaanstand’ draaien, ondervindt die stilstaande propeller onmiddellijk een hoge luchtweerstand, waardoor het vliegtuig „naar de dode motor” draait, waarbij een piloot razendsnel moet reageren. Een vliegtuig waarbij een straalmotor uitvalt, heeft dit probleem niet.
Onderzoek moet uitwijzen wat er in Southend precies is gebeurd. Dat wordt verricht door de Britse Accidents Investigation Branch (AAIB), bijgestaan door de Nederlandse Onderzoeksraad voor Veiligheid.
Het verongelukte vliegtuig is gebouwd in 1994. Voor een goed onderhouden vliegtuig van dit type hoeft een leeftijd van 31 jaar geen probleem te zijn. De ‘King Air’, in verscheidene varianten gebouwd vanaf 1964, geldt als een degelijk vliegtuig met een grote actieradius en dat kan opstijgen van korte en ongeasfalteerde startbanen. Het is bij uitstek geschikt voor het type vluchten dat Zeusch Aviation, zoals de eigenaar heet, er op afroep mee maakt: vluchten met patiënten of het vervoer van transplantatie-organen, vluchten naar luchthavens die niet door lijnvluchten bediend worden, fotoverkenningen (er zit een groot kijkraam in de bodem) en luchtobservaties in overheidsdienst. Sommige King Airs zijn speciaal ingericht als luchtambulance, met brancards en medische uitrusting zoals zuurstofleidingen voor patiënten.
In de ‘darwinistische’ afvalrace van vliegtuigtypes sinds de jaren zestig geldt de King Air door zijn vliegeigenschappen en stevigheid als een „overlever”, zeggen experts, vergelijkbaar met de Dakota uit een eerder tijdperk. De Amerikaanse luchtmacht maakt nog steeds gebruik van de King Air voor speciale operaties en het verzamelen van inlichtingen.
Zeusch Aviation in Lelystad is opgericht door de Nederlandse ondernemer Cornelis (‘Con’) Zwinkels, oprichter en oud-bestuursvoorzitter van webserververhuurder Leaseweb, tevens oud-piloot bij Martinair. In 2017 begonnen de eerste commerciële vluchten. De naam Zeusch lijkt een verwijzing naar de Griekse oppergod en strookt met het ‘hogere perspectief’ van waaruit het de wereld zegt te bezien.
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data134961406-e70867.jpg|https://images.nrc.nl/FG5qCKa83zz5-NGOsA0101XvXCA=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data134961406-e70867.jpg|https://images.nrc.nl/SgcGNYf-9TUdCdrpsouZPyC-qGg=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data134961406-e70867.jpg)
De rookpluim na de crash van het toestel van Zeusch Aviation op London Southend was zondag van ver te zien. Foto @agussromagnoli via Reuters
Het bedrijf zou aanvankelijk vooral een hobby zijn geweest, maar heeft zich intussen ontwikkeld tot een professioneel luchtvaartbedrijf dat wereldwijd opereert. Zeusch heeft intussen dertien King Airs in verschillende varianten in beheer. Die worden gevlogen door een aantal piloten in vaste dienst en freelancers, oud-verkeersvliegers en voormalige militaire vliegers.
De verongelukte PH-ZAZ was het eerste vliegtuig, het tweede heeft registratie PH-ZBZ, en zo verder. Zeusch koopt gebruikte vliegtuigen ‘uit de markt’, doet groot onderhoud en maakt ze geschikt voor een of meer van de Zeusch-specialismes. In februari van dit jaar werd nog een Super King Air aan de vloot toegevoegd die in dienst was van het Franse IGN, het overheidsbedrijf dat topografische kaarten maakt op basis van luchtfoto’s.
Vliegen bij Zeusch is „een gewilde positie”, zegt een piloot, die zelf niet bij Zeusch vliegt. „Het is een stoere job, vergeleken bij de KLM een avontuurlijk bestaan, al betaalt het wel minder.”
De laatste vluchten van de PH-ZAZ suggereren dat inderdaad: op zaterdag van Lelystad naar Memmingen (Duitsland) en door naar Athene en van daaruit via Pula naar Southend. Om wat voor vluchten het precies ging, is nog niet bekend, maar „het toont hun concept”, zegt de piloot. „Dit is wat ze doen, à la minute maatwerk kunnen leveren.”
Ze zaten er een beetje voor spek en bonen bij, de ambassadeurs uit de 27 EU-landen die zondag bijeenkwamen. Op de agenda stond de handelsruzie met de Verenigde Staten. Maar al voordat ze aan tafel gingen, had Ursula von der Leyen het grootste wapen voorlopig in de ijskast gezet.
De Europese Unie schuift haar invoerheffingen op goederen uit de VS voor zich uit, van deze week tot begin augustus. De tegenheffingen liggen al klaar sinds april, maar door de afwisseling van dreigende verhogingen en opschorting van de heffingen van Amerikaanse zijde koos de EU al eens voor uitstel. Nu deed Von der Leyen dat opnieuw. Als een signaal van goede wil: aan de EU zal het niet liggen als het mislukt.
Zo gaat het steeds. Vanuit het Witte Huis zet president Donald Trump het handelsconflict elke keer weer op scherp, waarna de Europeanen rustig doorpraten. Deze strategie wordt door Brusselse diplomaten geduldig uitgespeld. Een akkoord met president Trump bereik je niet door terug te slaan, luidt de logica, maar door de ruis te negeren en het belang van een deal te benoemen.
Als er heffingen van 30 procent komen, zal het bijna onmogelijk worden om door te gaan met de transatlantische handel zoals we die kennen
Maros Sefcovic, de Eurocommissaris voor Handel, deed het maandag precies zo. Sefcovic is de hoofdonderhandelaar namens de EU, hij pendelt tussen Brussel en Washington. Eerst de kalmte: „Het gevoel aan onze zijde was dat we dicht bij een overeenkomst zijn”, zei hij, net voor een vergadering met de handelsministers uit alle EU-landen in Brussel. En toen de urgentie: „Als er heffingen van 30 procent komen, zal het bijna onmogelijk worden om door te gaan met de transatlantische handel zoals we die kennen.”
Vorige week kondigde Trump in een brief aan dat alle invoer vanuit de EU vanaf 1 augustus met zo’n heffing van 30 procent te maken zou krijgen. Sinds april is dat 10 procent, met hogere heffingen voor staal, aluminium en auto’s. Als verklaring voert Trump de handelsbalans aan. Zolang de Europeanen meer verkopen aan de Amerikanen dan andersom, is er een probleem.
Het was een brief met uitroeptekens en hoofdletters, vrijwel identiek aan de tientallen brieven die Trump de afgelopen dagen naar andere handelspartners stuurde. Sterker nog: zelfs de afsluitende mededeling dat Trump openstond voor hogere of lagere heffingen „afhankelijk van onze relatie met uw land”, gericht aan een blok van 27 lidstaten, was hetzelfde.
Europese diplomaten zwakken de ernst van die brief af. Zij zeggen: dit is onderhandelingstactiek, er is feitelijk niets veranderd sinds vorige week. En bovendien: had Trump het eerder niet over hogere heffingen, van wel 50 procent? Dat is waar, maar een week zonder verandering betekent ook dat Trumps bestaande invoerheffingen weer een week langer overeind blijven.
Vooral de verhoogde heffingen doen pijn, bij de Europese automakers, aluminiumfabrikanten en in de staalsector. Niet voor niets begon Duitsland – als land met een grote maakindustrie – begin deze maand druk te zetten op een snel akkoord, dan maar met 10 procent, als een aantal industriële sectoren maar een uitzondering kreeg. Even leek de eenheid van de EU te kraken.
Aan het oppervlak is de eenheid nu hersteld. Maandag schaarden de handelsministers zich in Brussel achter de koers van Sefcovic en Von der Leyen. Ze werden het ook eens over een extra pakket aan tegenmaatregelen dat het tweetal achter de hand kan houden, boven op het pakket dat al sinds april klaarligt. Het eerste pakket bevatte heffingen die circa 21 miljard euro aan Amerikaanse export naar de EU zouden raken, het tweede pakket is nog groter: 72 miljard euro.
„Alle lidstaten staan achter de koers van de Commissie”, zo zei de Nederlandse demissionaire handelsminister Hanneke Boerma (NSC) na afloop van de bijeenkomst in Brussel.
En inderdaad, uit de 27 landen klinkt hardop amper kritiek. Handel is toch al een van de weinige gebieden waarop de Commissie veel ruimte heeft om op eigen houtje te handelen, zoals Von der Leyen met haar keuze voor uitstel, en iedereen weet dat de EU sterker staat als de landen zich gezamenlijk opstellen achter de Commissie. Openlijke verdeeldheid verzwakt de onderhandelingspositie van de Europeanen alleen maar.
Toch begint de patstelling inmiddels te wringen. Het Witte Huis lijkt amper geïnteresseerd in toezeggingen over het verlagen van bestaande handelsheffingen, waar de Commissie haar hoop eerst op vestigde. En de wensen die wel op het verlanglijstje van de VS staan, zoals het schrappen van de btw, het verlagen van voedselstandaarden of het uitzonderen van Amerikaanse bedrijven van techbelastingen en digitale regels, gaan de EU een brug te ver.
Ditmaal is het niet Duitsland, maar Frankrijk dat de Commissie ongevraagd van advies voorziet. „Het is meer dan ooit aan de Commissie om de vastberadenheid van de Unie te laten zien om op te komen voor de Europese belangen”, zo zei president Emmanuel Macron in het weekend.
Hoe? Macron noemde naast eigen heffingen ook het antidwanginstrument. Dat mechanisme, pas een paar jaar oud, geeft de EU een instrumentarium om druk te zetten in handelsconflicten, bijvoorbeeld door één enkel land extra te belasten totdat het afziet van zijn invoerheffingen.
De frustratie van Frankrijk over de wispelturigheid vanuit het Witte Huis wordt breder gedeeld. Maar het is de vraag of andere landen zich daar snel over zullen uitspreken. Het handelsconflict met de EU kan immers ook niet los gezien worden van Europese pogingen om de Amerikaanse regering betrokken te houden bij de oorlog in Oekraïne, zo vertelt een diplomaat.
Terwijl de EU-ministers in Brussel een antwoord moesten geven op Trumps handelsdreigement, werd tegelijkertijd met een schuin oog naar Washington gekeken. Daar zou diezelfde Trump steunmaatregelen voor Oekraïne aankondigen, waar Europa maanden voor heeft gepleit.
De samenloop van agenda’s deze maandag was toeval, maar de impliciete samenhang van economische en militaire dossiers speelt al sinds het aantreden van Trump. Niet in de laatste plaats omdat de Amerikaanse president als geen ander graag uiteenlopende dossiers met elkaar verknoopt.
Met medewerking van Michel Kerres.
Lees ook
Lees ookIs het na 1 augustus dan wel voorbij? Trump zal verwarring blijven zaaien met steeds weer nieuwe heffingen
