Een naturalisatieprocedure in sneltreinvaart. De manier waarop de achttienjarige Ofir Engel na zijn ontvoering door Hamas de Nederlandse nationaliteit kreeg, is volgens juristen uitzonderlijk. Donderdag bracht de Israëlische ambassade in Den Haag naar buiten dat onder de door Hamas gegijzelden in de Gazastrook zich een Nederlander bevindt. Vlak daarna bevestigde het Centrum Informatie en Documentatie Israël dat Engel het Nederlanderschap had verkregen, nadát hij was ontvoerd.
Het was vooral zijn familie die op dat Nederlanderschap had aangedrongen, in de hoop dat het de mogelijkheden om hem weer vrij te krijgen, zou vergroten. Omdat gijzelaars met een dubbele nationaliteit mogelijk meer kans hebben om te worden vrijgelaten. Engel zelf heeft waarschijnlijk geen weet van deze nieuwe nationaliteit, hij is zelf in Israël geboren en woont al jaren met zijn familie in Ramat Rachel, een kibboets tussen Jeruzalem en Bethlehem.
Een unieke situatie, zegt advocaat, Jelle Kroes, van het kantoor Kroes Advocaten in Amsterdam. Maar de rijkswet voor het Nederlanderschap maakt zo’n spoedprocedure wel mogelijk: artikel 10 kan in uitzonderlijke situaties de reguliere, tijdrovende procedures voor naturalisatie aan de kant schuiven. „Er is één heel bekend voorbeeld van supersnelle procedures: de naturalisatie, in 2001, van Máxima Zorreguieta, inmiddels koningin Máxima. Dat was indertijd in acht dagen geregeld. Artikel 10 van die rijkswet maakt het mogelijk om naturalisatie snel af te handelen, maar dan duurt dat normaal gesproken toch nog maanden.”
Dat artikel is juist bedoeld voor uitzonderlijke situaties waarbij belangen spelen die „prevaleren boven het handhaven van de wettelijke voorwaarden voor naturalisatie”. In situaties waarbij het Nederlandse belang in het geding is, of zwaarwegende humanitaire redenen, luidt de toelichting. Kroes maakt het per jaar vaker mee, meestal in zaken waarbij een topsporter snel aan een Nederlands paspoort geholpen moet worden. Maar ook als een Nederlandse diplomaat halsoverkop uit een land moet vertrekken en niet alle familieleden over een Nederlands paspoort beschikken. „Maar dan nog gelden er randvoorwaarden. Zo moet er een uitnodiging zijn van de betrokken sportbond dat de persoon onmisbaar is voor het Nederlandse team. De IND moet erbij betrokken zijn, de koning moet een Koninklijk besluit ondertekenen en de Raad van State moet goedkeuring verlenen vanwege de ministeriele verantwoordelijkheid.”
Meestal topsporters
Bij de naturalisatie van Ofir Engel zal volgens Kroes niet aan alle voorwaarden zijn voldaan. Volgens zijn tante, Yael Lichi-Engel, heeft de familie wel al sinds de zestiende eeuw wortels in Nederland. Vanaf 1567 woont de familie in Amsterdam, Ofirs vader heeft daar ook een aantal jaar gewoond, vertelde ze donderdag in het actualiteitenprogramma OP1. „De aanvraag voor het Nederlandse staatsburgerschap is iets wat we al jarenlang willen doen. We hebben de aanvraag nooit ingediend, maar we wisten dat het kon. Toen de situatie zo’n vreselijke wending nam, namen we noodmaatregelen in een noodsituatie. We hebben gevraagd en gesmeekt om het sneller te regelen dan gebruikelijk is.”
Ten tijde van het bloedbad was Ofir Engel bij zijn vriendin en haar ouders in kibboets Be’eri om het Joodse feest Simchat Thora (Vreugde der Wet) te vieren. Daar werd ook zijn schoonvader ontvoerd, meldt Het Parool vrijdag. De vrouwen van de familie konden ontsnappen en werden uren later door het Israëlische leger in veiligheid gebracht.
Het is onduidelijk of Ofir Engel nog leeft. Voorlopig moet de familie het doen met de mededeling van het Israëlische leger dat ze een signaal van de telefoon van Ofir hebben opgevangen.
Lees ook
De gegijzelden dienden in het leger, leefden in een kibboets of waren slechts op bezoek
