De stembanden van de Swifties krijgen het zwaar te verduren. Bijna drie uur lang zingen fans mee met de film Taylor Swift: The Eras Tour, een registratie van de concertreeks waarmee Taylor Swift dit jaar stadions uitverkocht in de VS. „Ben je een beetje schor?”, vraagt vader Willem (45) na afloop aan zijn dochter Karlijn (13). „Ja”, zegt ze. „Ik heb heel hard meegezongen.” Vader begeleidt zijn dochters deze donderdagavond in Pathé Utrecht Leidsche Rijn in Utrecht. Maar met zijn T-shirt laat hij weten dat ook hij fan is van het Amerikaanse popfenomeen. ‘SWIFTIE DAD’ staat erop. „Ik luisterde zelf al lang naar haar muziek. Nu doe ik dat met mijn dochters en die gaan er echt helemaal voor.”
Tijdens de film wordt overal in de zaal meegedaan. De Swifties hoeven minder rekening te houden met bioscoopetiquette: zingen, dansen en zelfs het maken van opnames met de telefoon wordt aangemoedigd, zolang je anderen niet tot last bent. De sfeer heeft bij sommige vertoningen ook meer weg van een concert dan een filmvertoning. Dat is nog niet het geval tijdens een eerdere voorstelling die NRC bezoekt. Tijdens een middagvertoning in Eindhoven blijft iedereen zitten, al zijn er wel veel bewegende hoofden te zien tijdens hits als ‘Shake It off’ en ‘Anti-Hero’. Een groepje vriendinnen laat achteraf weten dat ze wel wilden dansen. Alleen voelt zoiets in een rustige zaal ongemakkelijk, aldus de 23-jarige Lisa. „Maar ik support mensen die dansen heel erg. Leef je droom!”
In de show zet Swift al haar ‘eras’ (tijdperken, eigenlijk gewoon albums) in het zonnetje. Elk tijdperk heeft een eigen visuele stijl die in de stadionshow verwerkt is: tijdens de liedjes van het ingetogen pandemie-album Folklore loopt Swift over het dak van een boshutje, tijdens de synthpop van haar meest recente album Midnights vliegen juwelen over de gigantische videocatwalk waarop Swift zich begeeft.
Wereldster
Ondanks het technische vernuft op het podium, bestaat geen twijfel over de echte attractie: Taylor Swift zelf. Je ziet tijdens de registratie waarom ze haar status als wereldster bereikt heeft. Naast een arsenaal aan sterke songs, is haar grote wapen de manier waarop ze met haar fans, overwegend jonge vrouwen, communiceert. Sommigen zien zichzelf in haar en groeiden met haar mee, jongere fans zien haar als een coole oudere zus. Zelfs in een stadion met 70.000 bezoekers, in dit geval SoFi Stadium in Los Angeles, weet ze intimiteit te creëren. Ze doet alsof ze niet kan geloven dat ze er staat. Na een tijdje ga je dat als nuchtere kijker geloven.
Dat het oprecht lijkt, neemt niet weg dat Swift tevens een ongekend slimme zakenvrouw is, iemand die haar waarde kent. Met het uitbrengen van de Eras Tour-film toont ze wederom haar unieke positie in het poplandschap. Zonder medewerking van een filmstudio regelde ze de distributie rechtstreeks met bioscoopketens zoals AMC Theatres in de VS en Pathé in Nederland. Terwijl het Europese deel van de tour nog moet plaatsvinden, is de registratie hier sinds vorige week al in de bioscoop te zien (ze staat in juli 2024 drie keer in een uitverkochte Johan Cruijff Arena). Een regulier kaartje voor de film kost 19,89 euro, duurder dan een gemiddeld bioscoopkaartje. De prijs verwijst zowel naar haar geboortejaar als haar album 1989. Die zet pakt goed uit: in het eerste weekend bracht de film wereldwijd zo’n 130 miljoen dollar op: 93 miljoen dollar in Amerika en bijna 31 miljoen dollar in de rest van de wereld. Daarmee is het nu al de meest succesvolle concertfilm ooit.
Meer concertfilms
Een ander popicoon ging dit jaar ook met een show langs stadions én de bioscoop: Beyoncé, die overigens ook aanwezig was bij de première van Swifts film. Renaissance: A Film by Beyoncé gaat vanaf 1 december draaiden in Amerika. Over een Nederlandse première daarvan kon een woordvoerder van Pathé nog geen duidelijkheid geven, maar het lijkt logisch dat ook die film zijn weg naar de Nederlandse zalen zal vinden. Maar het zijn niet alleen de moderne acts die iets zien in het filmtheater. In januari verschijnt een opgepoetste versie van de legendarische Talking Heads-concertfilm Stop Making Sense uit 1984 in de bioscoop.
De kans is groot dat na dit succes meer registraties naar de bios zullen gaan. Daarmee is een andere trend weer ingezakt. Zowel Swift als Beyoncé brachten hun vorige concertregistraties nog onder bij streamingdienst Netflix. Allebei lijken ze tot de conclusie gekomen dat een bioscooprelease nog lucratiever is. En minder zakelijk gezien: het is natuurlijk veel leuker om zo’n film in een zaal met vrolijke gelijkgestemden te zien.
Terwijl de bakken popcorn worden opgeruimd, gaat de nabespreking in Utrecht nog even door. Vriendinnen tonen hun Taylor Swift-armbandjes en vertellen over hun favoriete ‘era’s’. De 10-jarige Ferres, die een jas draagt met alle albumtitels, zegt ook last van zijn stem te hebben. Het was het waard: „Het is de beste film die ik ooit gezien heb.”
Als het tijd wordt om het pand te verlaten, wordt het ook tijd om terug te keren naar de echte wereld. Vader Willem: „Mijn T-shirt mag uit, ik ga de kinderen nu veilig thuisbrengen.”
Taylor Swift: The Eras Tour is tot en met 5 november te zien in de bioscoop. Enkel op donderdag t/m zondag.