N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Aardig klinkt het niet: „U kunt ons via dit formulier informeren over taalfouten of feitelijke onjuistheden, dat stellen wij zeer op prijs. Berichten over andere zaken worden niet gelezen.” Nogal wat lezers vielen over een aanpassing van de mogelijkheid om online op artikelen te reageren. De knop ‘Mail de redactie’ heet tegenwoordig ‘Meld een taalfout’ en inhoudelijke reacties kunnen er niet meer worden achtergelaten. Dat wil zeggen: ze kunnen wel worden achtergelaten, maar worden dus niet meer gelezen.
Het was voor sommige abonnees een geval van adding insult to injury nu de afgelopen jaren de mogelijkheid om onder artikelen reacties te plaatsen vrijwel geheel is afgeschaft (die bestaat alleen nog bij de rubriek van de ombudsman en bij de opvoedrubriek van Annemiek Leclaire). Te veel lezers hielden zich niet aan de spelregels: ze stoften allerhande stokpaardjes af, schreven dingen die niets te maken hadden met het betreffende artikel, ze maakten ruzie, ze scholden – of ze constateerden dat anderen zich niet aan de huisregels hielden. Alternatieven werden uitgeprobeerd, maar voldeden niet.
Daarbij komt nu de mutatie van de ‘mailknop’ tot ‘taalfoutknop’. „De teloorgang van de inspraak”, constateerde een lezer. „Verwaand”, vonniste een ander – plus een aantal minder vriendelijke kwalificaties. Voordat hier het beeld oprijst van een krant die wel wil spreken, maar peterselie in zijn oren stopt wanneer een lezer de mond opent: NRC is op tal van manieren te bereiken. Via een formulier op www.nrc.nl/contact, via [email protected] of via de reguliere post. Bovendien is er de ingezonden-brievenrubriek ([email protected]) en wordt de mailbox van [email protected] dagelijks vol verwachting geopend.
Het probleem met de mailknop onder de artikelen was, paradoxaal genoeg, dat deze goed werkte. Door de digitalisering is het steeds eenvoudiger geworden om een brief aan de krant te sturen, door het plaatsen van ‘knoppen’ bij artikelen zit een lezer al te schrijven voor die er erg in heeft. De „impulsreacties” die zo ontstaan, veroorzaken hoge golven. Per week kwamen er via de betreffende knop negenhonderd berichten binnen, zegt Nick Grisel van de klantenservice. Die afdeling moest vervolgens uitzoeken voor welke redacteur of deelredactie de post bedoeld was en stuurde die door: een hele klus, waarbij het betreffende bericht alleen nog maar was doorgestuurd. Bovendien een taak die is toebedeeld aan de klantenservice, een afdeling die de handen al vol heeft aan de post die voortkomt uit het tekort aan bezorgers én die voor de eigen bezetting ook te maken heeft met de krappe arbeidsmarkt.
Intussen was ik benieuwd om wat voor berichten het ging: ik vroeg en kreeg inzage in de oogst van de ‘mailknop’ op 1 december. Negentig berichten, waarvan de helft bestond uit opinies over de onderwerpen die in de betreffende artikelen aan de orde kwamen. Zo leidde een artikel over het Planbureau voor de Leefomgeving tot de observatie dat Nederland ‘tweehonderd Omtzigten’ nodig had. (Voor mijn geestesoog zie ik nu al dagen een groep identieke mannen die, opschrijfboek in de hand, door stad en land paradeert om de zwakke plekken van de leefomgeving in kaart te brengen.) Een op de vijf berichten betrof „taalfouten en feitelijke onjuistheden”, zoals de constatering (inmiddels gecorrigeerd) dat Jan Wolkers met ‘een roos van vlees’ geen vulva maar een stoma bedoelde. Verder las ik bezorgklachten, uitnodigingen voor commerciële samenwerking van onduidelijke aard, anekdotes, losse complimenten en een enkele scheldpartij.
Essentiële post
Weinig voor het functioneren van het journalistieke bedrijf essentiële post, wel teksten die blijk geven van de betrokkenheid van lezers bij hun krant. Je vraagt je wel af waarom deze post die zo nadrukkelijk handelt over de journalistiek van NRC eerst langs de klantenservice moet, al heeft de redactie het uiteraard ook druk. De hoofdredactie besloot in elk geval dat als NRC vastloopt in de verwerking van de post die binnenkomt via de reactieknop, die knop beter weg kan. „We moeten geen verwachtingen wekken die we niet kunnen waarmaken,” zegt plaatsvervangend hoofdredacteur Elske Schouten. „We zijn nog steeds op verschillende manieren te mailen. Ik geloof niet dat we een bereikbaarheidsprobleem hebben.”
Ik begrijp dat de digitale berichtenstroom zo efficiënt mogelijk het bedrijf door moet worden geleid, maar bij het beperken van de instroom hoort wat mij betreft ook de verplichting om post die wel binnenkomt goed af te handelen. En bij het afsluiten van een poort zou ik een vriendelijk briefje hangen waarop staat waar de lezer wel terecht kan.
Overigens is het anarchistisch smaldeel der NRC-lezers niet voor een knop te vangen. Verschillende lezers wisten hun inhoudelijke opmerkingen, vermomd als taalfout, toch het systeem binnen te smokkelen. Zo kwam er maandag via de knop nog het een en ander binnen. Er waren twee opmerkingen over de recensie van de oudejaarsconference. Een lezer uit Heerenveen miste in de necrologie van Jumbo-oprichter Karel van Eerd aandacht voor de slechte naam die het personeelsbeleid van die keten zou hebben. Er werd bezwaar gemaakt tegen „drie pagina’s aandacht” voor een antivaxer die op een haar na aan corona overleed. Een „uiterst informatief” artikel over het prijsplafond bracht een lezer tot een uiteenzetting over vreemde elementen in de eigen energiesituatie en een oud-klasgenoot van de overleden NRC-correspondent Willy Werkman was op zoek naar haar sterfdatum. Het zijn berichten die u ook best aan de ombudsman mag sturen, ook als daar geen knop voor is.
Arjen Fortuin
Reacties: [email protected]