Ethiopië probeert verder onderzoek naar oorlogsmisdaden te blokkeren

Mensenrechtenraad Tijdens de 54ste sessie van de VN-Mensenrechtenraad presenteerden onderzoekers een schrijnend rapport over misdaden in Ethiopische deelstaten. Maar het mandaat van de onderzoekers loopt af onder druk van Ethiopië.

Een vrouw staat met haar dochter in een opvangcentrum voor ontheemden in noordelijk Ethiopië.
Een vrouw staat met haar dochter in een opvangcentrum voor ontheemden in noordelijk Ethiopië. Foto Edgar GutiÈrrez / SOPA Images/Sipa USA

VN-onderzoekers waarschuwden er donderdag tijdens een bijeenkomst van de Mensenrechtenraad in Genève voor dat er nog altijd op grote schaal geweld plaatsvindt in de Ethiopische deelstaat Tigray, een oorlog waar vorig jaar een miljoen mensen om het leven kwamen.

Maar omdat het mandaat van de onderzoekscommissie aan het einde van het jaar afloopt en er tijdens de bijeenkomst geen resolutie is ingediend voor een verlening, dreigt het onderzoek te worden gestaakt.

De International Commission of Human Rights Experts on Ethiopia (ICHREE), die het uitgebreide rapport over de situatie in Tigray donderdag presenteerde heeft nadrukkelijk aangedrongen op verlenging.

De commissie waarschuwt dat oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid nog steeds op grote schaal plaatsvinden in het land, ondanks een staakt-het-vuren dat bijna een jaar geleden is gesloten tussen het Tigrese Volksbevrijdingsfront (TPLF) en het nationale leger. Uit het rapport blijkt dat de overgrote meerderheid van de misdrijven door het Ethiopische leger en bondgenoot Eritrea worden gepleegd en dat het geweld is uitgebreid naar het hele land.

„Gewelddadige confrontaties vinden nu plaats op bijna nationale schaal, met alarmerende berichten over schendingen in de Amhara-regio en aanhoudende wreedheden in Tigray”, zei commissievoorzitter Mohamed Chande Othman. „De situatie in Oromia, Amhara en andere delen van het land brengt duidelijke risico’s met zich mee voor verdere wreedheden en misdaden.”

Massamoorden

Hiertoe behoren massamoorden, hongersnood, vernieling van scholen en medische voorzieningen, ontheemding, willekeurige detentie en in hoge mate seksueel geweld. Het rapport, waarvoor 545 getuigen zijn geïnterviewd, beschrijft een schrijnend voorbeeld van een vrouw die werd verkracht terwijl zij op de lichamen van haar vermoorde familieleden lag.

Gewelddadige confrontaties vinden nu plaats op bijna nationale schaal

Mohamed Chande Othman commissievoorzitter

Ethiopië bekritiseerde tijdens de vergadering het onderzoek en noemde het rapport „politiek”, andere Afrikaanse landen steunen die kritiek. Rusland pleitte voor „Afrikaanse oplossingen voor Afrikaanse problemen”. Volgens Martin Witteveen, in 2021 werkzaam voor de Ethiopische Mensenrechtencommissie, is de Ethiopische regering „al twee jaar bezig met een diplomatieke campagne bij de Mensenrechtenraad om het mandaat voortijdig te beëindigen”. Hij vreest nu een situatie van „totale straffeloosheid”.

Lees ook dit opinie-artikel: Ethiopië blokkeert gerechtigheid voor de slachtoffers in Tigray

De ICHREE uitte kritiek op de rol van Ethiopië, die het onderzoek bemoeilijkte door te weigeren toegang te geven tot de conflictgebieden. Vorige maand nog kondigde Ethiopië de noodtoestand af voor een periode van zes maanden in de hele Amhara-regio. Voor meerdere stedelijke centra in de regio geldt nu een avondklok. De commissie ontvangt berichten over massale willekeurige detentie van Amhara-burgers en ten minste één drone-aanval door de staat.

‘Diep gealarmeerd’

„We zijn diep gealarmeerd door de verslechterende veiligheidssituatie in Amhara en de aanhoudende aanwezigheid van risicofactoren voor wreedheden”, aldus Othman. „De situatie heeft enorme gevolgen voor de stabiliteit in Ethiopië en de wijdere regio, en in het bijzonder voor de tientallen miljoenen vrouwen, mannen en kinderen die er wonen. Het belang van voortdurende en robuuste onafhankelijke monitoring en onderzoeken kan niet genoeg worden benadrukt”, zei Othman. Hij waarschuwt voor ernstige toekomstige misdaden als de Mensenrechtenraad in gebreke blijft.