Iran laat vijf Amerikaanse gevangenen vrij als onderdeel van ruil, miljarden gemoeid met deal

Gevangenenruil De vijf vrijgelaten Iraanse Amerikanen zijn onderweg naar Qatar. De VS zullen binnenkort vijf Iraanse gevangenen vrijlaten en Iran krijgt opnieuw de beschikking over de nu nog door de VS bevroren 5,6 miljard euro.
De vijf vrijgelaten Amerikanen zaten allemaal langer dan vijf jaar vast in Iran.
De vijf vrijgelaten Amerikanen zaten allemaal langer dan vijf jaar vast in Iran. Foto Alexander Bechter/EPA

Iran heeft maandag vijf Iraans-Amerikaanse gevangenen na maandenlange onderhandelingen met de Verenigde Staten vrijgelaten en op een vliegtuig naar Qatar gezet. Dat melden internationale persbureaus. De vrijlating is onderdeel van een deal tussen beide landen, waarbij de VS ook vijf Iraanse gevangenen gaan vrijlaten. Daarnaast kan Iran weer over de door de VS bevroren zes miljard dollar (zo’n 5,6 miljard euro) beschikken. Het Iraanse ministerie van Buitenlandse Zaken laat weten dat het op Qatarese bankrekeningen staat, eerder stond het bedrag op rekeningen die Iran in Zuid-Korea had.

De vijf Iraans-Amerikaanse gevangenen zaten vast in de beruchte Evin-gevangenis – volgens de VS allen onterecht. Het Amerikaanse Stimson Center, een denktank over veiligheidskwesties, constateerde na onderzoek dat Iran sinds 2015 systematisch buitenlandse gevangenen, die vaak worden veroordeeld voor spionage, als ruilobject gebruikt. Op die manier probeert het land onder meer Iraanse gevangenen in het buitenland vrij te krijgen. Volgens CNN heeft Iran maandag Siamak Namazi (51), Emad Shargi (58) en Morad Tahbaz (67) vrijgelaten, die alle drie langer dan vijf jaar vast zaten. Het is onduidelijk wie de andere twee gevangenen zijn.

Lees ook: Iran blijft westerlingen gijzelen in ruil voor concessies. Dit zit er achter deze strategie

Volgens The New York Times keren twee van de vijf Iraanse gevangenen in de VS terug naar Iran. De andere drie zouden hebben geweigerd terug te keren naar het land in het Midden-Oosten. Iran kan pas bij het miljardenbedrag als de gevangenenruil definitief is. De afspraak is ook dat het land het geld alleen gebruikt voor humanitaire doeleinden, Iran mag het geld niet uitgeven aan producten die op de Amerikaanse sanctielijst staan. Zowel het Amerikaanse ministerie van Financiën als Qatar gaat toezien op hoe Iran het geld gaat besteden.

De VS en Iran hebben geen diplomatieke banden met elkaar. Een aantal andere landen bemiddelde daarom bij de onderhandelingen, te weten het Verenigd Koninkrijk, Zwitserland, Oman en Qatar. De onderhandelingen vonden deels plaats in de Qatarese hoofdstad Doha, met name Qatar speelde een belangrijke rol in de onderhandelingen.