Het sprookje van Boer Zoekt Vrouw voedt de boerenlobby

ZAP De populariteit van Boer Zoekt Vrouw verklaart waarom agressieve boerenactivisten zo veel sympathie genieten.

Boerendochter Bernice en presentatrice Yvon Jaspers in Boer Zoekt Vrouw Europa.
Boerendochter Bernice en presentatrice Yvon Jaspers in Boer Zoekt Vrouw Europa. Beeld KRO-NCRV

Bernice had er nu al geen zin meer in. Lijkbleek stond ze ‘haal me hier weg’ uit te stralen. Zat ze nog maar in haar ‘bubbeltje’ in Zweden, waar ze tot nu toe knus haar tijd had doorgebracht met haar hond en haar werk. Nu was de 23-jarige boerendochter ineens op televisie en moest ze bij de aanvang van Boer Zoekt Vrouw Europa (NPO1) tien galants kiezen uit een stapel van 430 liefdesbrieven.

Presentatrice Yvon Jaspers begreep het niet: Bernice had verreweg de meeste brieven van alle boeren gekregen. Waarom was ze niet blij? Maar Bernice had de enige normale reactie: wat een slecht idee om een partner te zoeken via een datingshow, terwijl miljoenen Nederlanders meekijken.

Boer Zoekt Vrouw is het populairste maar lang niet het enige datingprogramma op tv. Het wemelt ervan. RTL had een zomerhit met B&B Vol Liefde, dat sprekend lijkt op Boer Zoekt Vrouw Europa. Ook in dat programma kregen Nederlandse vrijgezellen in den vreemde een reeks potentiële partners voorgeschoteld. Alleen waren de vrijgezellen daar geen boeren maar logementhouders.

Vergeleken met B&B vol Liefde is Boer Zoekt Vrouw een saai en zwaar geformatteerd programma. Zo zat ik gisteren een hele aflevering te kijken naar boeren die brieven lazen in een molen. Hierna volgen nog twee afleveringen met uitjes. Pas dan komen de pretendenten logeren – verreweg het boeiendste deel. B&B Vol Liefde sloeg dat allemaal over en ging meteen door naar de ongemakkelijke logeerpartijtjes. De logementhouder mocht niet zelf kiezen wie hij op bezoek kreeg, waardoor er meer ruimte was voor verrassing en kabaal. De cameraploeg bleef langer hangen, waardoor je van de rare aardappels kon gaan houden.

De kijkers lijken langzaam genoeg te krijgen van Boer Zoekt Vrouw. Zondagavond keken er slechts 1,4 miljoen mensen. Iets meer dan naar B&B Vol Liefde, maar lang niet zo veel als voorheen, toen het programma twee tot drie miljoen mensen trok, ooit zelfs vijf miljoen.

Waarom ik me druk maak om wat onschuldig amusement waar miljoenen mensen al twee decennia van genieten? Omdat Boer Zoekt Vrouw niet onschuldig is. Het programma draagt in belangrijke mate bij aan de boerenmythe: het romantische, nationalistische beeld van het boerenleven als het ware leven, als de traditionele bakermat van de Nederlandse cultuur. Als bedreigd cultuurgoed dat koste wat kost beschermd moet worden tegen aanvallen uit de grote stad.

De kneuterige, lieflijke landelijkheid uit BZV – met altijd zelf gebakken koek en taart op tafel – staat in schril contrast met de grootschalige agrarische industrie waarin miljoenen dieren lijden. De populariteit van de mythe verklaart ook waarom agressieve boerenactivisten zo veel sympathie genieten en waarom zo veel mensen op de partij BBB stemmen. Gevoegd bij christelijk rechts, van oudsher hoeders van de landbouw, is de boerenlobby in de peilingen van de komende Tweede Kamerverkiezingen verzekerd van een derde van de zetels.

Megastallen

In Den Haag en Brussel torpedeert de conservatieve boerenlobby iedere poging om de opwarming van de aarde te temperen en het massaal uitsterven van diersoorten in te dammen. Vlak voor Boer Zoekt Vrouw meldde het Achtuurjournaal dat het aantal megastallen in Nederland gestaag groeit, ondanks de vrome woorden van het kabinet.

Slechts 1 procent van de Nederlandse bevolking werkt op de boerderij – de meeste BBB-stemmers kunnen nog geen Holstein roodbont van een Lakenvelder onderscheiden. Toch stemmen ze voor het boerenbelang, gevoed door het sprookje van Boer Zoekt Vrouw, geleid door de boerenlobbyist Yvon Jaspers. Ooit kreeg ze voor dat lobbywerk flink betaald. Voor zo ver we weten doet ze het tegenwoordig onbezoldigd.