Fossiele subsidies blijken opnieuw flink omvangrijker dan gedacht: niet 30 maar 37,5 miljard euro

Belastingvoordelen Onder meer degressieve energiebelasting maakt het voor grote bedrijven onaantrekkelijk om van fossiele brandstoffen af te stappen, terwijl de Nederlandse overheid zich wel heeft voorgenomen om ‘fossiele voordelen’ te gaan afbouwen.
Klimaatbeweging Extinction Rebellion voert al jarenlang actie tegen overheidssteun aan de fossiele industrie.
Klimaatbeweging Extinction Rebellion voert al jarenlang actie tegen overheidssteun aan de fossiele industrie. Foto Robin Utrecht/ANP

Het bedrag waarmee de Nederlandse overheid de fossiele industrie steunt, blijkt opnieuw een stuk hoger dan gedacht. Niet 30 miljard euro, maar 37,5 miljard euro per jaar tussen 2020 en 2022. Dat blijkt maandag uit nieuwe berekeningen van Milieudefensie, Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen (SOMO) en Oil Change International.

Die 37,5 miljard euro betreft vooral indirecte subsidies, voor een belangrijk deel in de vorm van belastingvoordelen. ‘Degressieve energiebelasting’ maakt het op grote schaal verbruiken van fossiele brandstoffen (olie, gas en steenkool) relatief goedkoop: hoe hoger het verbruik, hoe lager de belasting. Uit het onderzoeksrapport blijkt dat 170 grootgasverbruikers in 2020 goed waren voor 74 procent van al het gasverbruik voor bedrijven, maar slechts 11 procent van de energiebelasting betaalden.

Belastingvoordelen maken het voor grote bedrijven onaantrekkelijk om van fossiele brandstoffen af te stappen, terwijl de Nederlandse overheid zich wel aan afbouw gecommiteerd heeft. In 2009 schaarde Nederland zich achter een voornemen van de G20-landen om hun belastingen beter af te stemmen op klimaatbeleid. Op Prinsjesdag komt het kabinet met een eigen raming van de fossiele voordelen.

De afgelopen jaren wordt het fossiele subsidiebedrag continu naar boven bijgesteld. Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat schatte het in 2020 nog op ‘slechts’ 4,3 miljard euro, maar deed dat op basis van onvolledige cijfers. Econoom en oud-Europarlementariër Alman Metten (PvdA) berekende vervolgens dat het om 17,3 miljard euro ging — en stelde dat vervolgens weer bij naar 30 miljard. Klimaatbeweging Extinction Rebellion gebruikt zijn getal als uitgangspunt voor grootschalig protest, zoals de nieuwe A12-blokkade in Den Haag aankomende zaterdag.