Tips voor het nieuwe seizoen: theater

1 Ontsporend etentje

De Amerikaanse schrijver Ayad Ahktar (1970) kreeg tien jaar geleden de Pulitzer Prijs voor Theater voor zijn toneeltekst Disgraced. De Nederlandse versie wordt gespeeld in de regie van zowel Saman Amini als Eric de Vroedt. Hoofdpersoon van Disgraced is succesvol advocaat Amir Kapoor, die met zijn vriendin een etentje heeft met twee vrienden. Het gesprek tussen de vier, met elk een andere achtergrond, loopt uit de hand als het gaat over religie, ras, geweld, 11 september en Israël. Tegelijk blijkt dat ook de onderlinge relaties geheimen bevatten, die in al het tumult onthuld worden. Met in de hoofdrollen onder meer Charlie Chan Dagelet, Rick Paul van Mulligen, Saman Amini.

Disgraced, door Black Sheep Can Fly/ Het Nationale Theater. Regie: Saman Amini / Eric de Vroedt. Van 27 sept t/m 18 dec. Première 30 sept. Info: blacksheepcanfly.nl

2 Spreken met overleden broer

In de theaterbewerking van De avond is ongemak, naar het veelgeprezen romandebuut van Marieke Lucas Rijneveld, worden de hoofdrollen gespeeld door de acterende tweeling Jip & Imke Smit. Door de ogen van jongste zus Jas (Jip Smit) is te volgen hoe een streng gereformeerd boerengezin wordt ontwricht door de plotselinge dood van hun zoon (Imke Smit). De ouders van Jas, volledig verlamd door hun verdriet, merken niet dat hun dochter langzaam ontspoort. Zwevend in het niemandsland tussen kindertijd en volwassenheid voert ze gesprekken met haar overleden broer. Fantasie en werkelijkheid verstrengeld met elkaar.

Dit poëtische verhaal over dood, rouw en schuldgevoel is voor theater bewerkt door Jibbe Willems en wordt geregisseerd door Nina Spijkers.

De avond is ongemak van Bos Theaterproducties. Regie Nina Spijkers. Van 22 sept t/m 24 jan. Première 12 okt. Info: bostheaterproducties.nl

3 Wisselen van gezicht

In Freaky Friday Face Off nemen de acteurs het zich verplaatsen in de ander letterlijk: zij wórden de ander. Er wordt van lichaam gewisseld. Man wordt vrouw, hetero wordt homo, oud wordt jong. Het principe is bekend van Hollywoodfilms als Face/Off (John Cage en John Travolta wisselen van gezicht in 1997): bodyswappen staat garant voor spektakel. Bij De Warme Winkel vragen ze zich af: „Of hadden deze popcornknallers altijd al een stiekem-filosofische ondertoon?”

Het ironisch-filosofische ensemble neemt de fascinatie met identiteit onder de loep en vraagt zich af of je iemands verhaal kunt vertellen als je diens geschiedenis niet aan den lijve hebt ondervonden? Is dat super-empathisch of juist een gênante vorm van toe-eigening? Kan een acteur überhaupt nog iemand anders spelen of is toneelspelen een kunstvorm die tot het verleden behoort, zoals het fresco?

Freaky Friday Face Off van De Warme Winkel. Concept, tekst Florian Myjer, Marieke de Zwaan. Concept en regie Ward Weemhoff. Van 25 oktober t/m 28 maart. Première 26 okt. Info: dewarmewinkel.nl

4 De andere kant van het recht

Dit splijtend en aangrijpend rechtbankdrama over seksueel geweld is gevat in een monoloog van Tessa, een slimme en succesvolle jonge advocate. Tessa gelooft onvoorwaardelijk in de rechtspraak, ook in zedenzaken. Tot ze zelf slachtoffer wordt, zichzelf terugvindt aan de andere kant en ondervindt wat rechtvaardigheid, de wet en moraal werkelijk betekenen.

In Londen werd dit stuk van Suzie Miller een hit dankzij de formidabele vertolking van Jodie Comer (Killing Eve). Bij Internationaal Theater Amsterdam lijkt het stuk in goede handen bij regisseur Eline Arbo en actrice Maria Kraakman.

Prima Facie van Internationaal Theater Amsterdam. Regie Eline Arbo. Van 28 november t/m 13 april. Première 30 november. Info: ita.nl

5 Oude wonden openrijten

In de moderne toneelklassieker van Tracy Letts komen zussen bij elkaar in het ouderlijk huis op het platteland van de Amerikaanse staat Oklahoma. Hun samenkomen wordt een explosieve confrontatie, waarin oude wonden worden opengereten en weggestopte emoties aan het licht komen. Deze familie staat symbool voor de ontmaskering van de westerse wereld, waarin geld geen garantie is voor geluk en waarin de jongste generatie moet omgaan met de emotionele erfenis van generaties boven zich. Gespeeld door onder meer Ariane Schluter, Porgy Franssen, Anneke Blok, Wendell Jaspers en Ali-Ben Horsting.

10/12 Augustus: Oklahoma van De Theateralliantie, Toneelgroep Maastricht. Regie: Michel Sluysmans. Van 6 december t/m 14 april. Première 10 december. Info: toneelgroepmaastricht.nl