Heeft het zin om je appel te wassen?

Schimmels, mijten, bladluizen, larven: ze snoepen allemaal graag mee van onze appels. Daarom grijpen veel boeren naar gewasbeschermingsmiddelen, oftewel pesticiden. Als die slecht zijn voor deze plaagorganismen, zijn ze vast ook niet goed voor ons, redeneren veel mensen. Daarom wassen ze hun appel voordat ze hem opeten. Of ze schillen hem zelfs.

Maar heeft wassen eigenlijk wel zin? Zitten de pesticiden niet net zozeer in als op de schil? Of zelfs door de hele appel heen?

De website van het Voedingscentrum geeft meteen veel antwoorden. De bestrijdingsmiddelen zitten vooral ín de schil. En het heeft dus geen zin je appel om die reden te wassen. Maar wassen is toch een goed idee, omdat er ook andere viezigheden op kunnen zitten. Welke, dat vullen we zelf maar even in: vogelpoep; schimmels of modder uit het appelpakhuis; bacteriën van de handen van de winkelmedewerkers…

Heel strenge normen

De pesticiden was je er dus niet vanaf. Schillen dan maar? „Nee, dat is niet nodig”, zegt Wieke van der Vossen van het Voedingscentrum. „Groenten en fruit moeten voldoen aan heel strenge normen, waarop streng wordt gecontroleerd. Die normen zijn zo gesteld dat mensen geen gezondheidsschade oplopen bij het consumeren van die voedingsmiddelen, ook met schil. De hoeveelheden pesticiden in groenten en fruit zijn verwaarloosbaar klein.”

Schillen is bovendien zonde, merkt Van der Vossen op. „Veel vitamines en vezels van een appel zitten juist in die schil. En schillen levert ook nog eens voedselverspilling op. Wij adviseren mensen de schil gewoon te eten.”

Maar die normen, zijn die streng genoeg? „Daar kunnen we wel van uitgaan”, vindt Van der Vossen. „Ze zijn gebaseerd op uitgebreid onderzoek bij proefdieren en mensen, bij verschillende leeftijdsgroepen. En dan blijkt dat mensen zo weinig van de pesticiden binnenkrijgen dat er geen meetbaar gezondheidseffect is.”

Maar daarover is wel discussie, geeft Van der Vossen aan. „Op veel voedingsmiddelen zitten verschillende pesticiden. En mensen eten verschillende dingen op een dag. Stel dat je vijf pesticiden binnenkrijgt die allemaal eenzelfde werking hebben, dan zou je die bij elkaar moeten optellen. Maar zo zit de wetgeving niet in elkaar.”

Peulvruchten, druiven en spinazie

De recente studies van het RIVM kijken wel degelijk naar dit cumulatieve effect. Een studie uit 2020 rapporteert dat de grootste cumulatieve blootstelling ontstaat door consumptie van peulvruchten, druiven en spinazie – maar zelfs die opgestelde blootstelling blijft volgens dit rapport ruim onder de waarde die enig gezondheidseffect heeft.

Appels komen in deze studie niet voor. Volgens een studie van de Europese voedselautoriteit EFSA uit 2019 vind je ook op appels allerlei pesticiden, maar ook dit rapport ziet dit niet als een risico. Wel onderkent de EFSA dat nog niet alles bekend is. Zo richtten de studies zich alleen op schildklier- en zenuweffecten. De pesticiden kunnen echter ook andere organen beïnvloeden, zoals lever en nieren. Daar doet de EFSA nog onderzoek naar, aldus het RIVM in een factsheet.

Kortom, we kunnen nog niet helemáál rustig bespoten appels-met-schil eten. Maar wassen (of schillen) zal daaraan niets veranderen. „Wie echt zo weinig mogelijk wil binnenkrijgen, kan het beste biologische appels eten”, zegt Van der Vossen. „Het is trouwens niet zo dat daar helemáál geen bestrijdingsmiddelen op zitten. Alleen zijn die van biologische oorsprong, niet chemisch-synthetisch. En het zijn er veel minder.”