N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Monetair beleid Volgens de voorzitter van de Europese Centrale Bank kan inflatie hardnekkig blijken wegens fundamentele veranderingen in de manier waarop de wereldeconomie functioneert. Ze gaf geen directe hints over de vraag of de ECB in september de rente opnieuw zal verhogen.
Christine Lagarde, voorzitter van de Europese Centrale Bank (links), vrijdag met de gouverneur van de Japanse centrale bank Kazuo Ueda en Jerome Powell, de voorzitter van de Amerikaanse Federal Reserve tijdens een pauze bij de jaarlijkse centrale bankiersconferentie in Jackson Hole, in de Amerikaanse staat Wyoming. Foto Ann Saphir / Reuters
De Europese Centrale Bank (ECB) zal rentetarieven „hoog genoeg houden voor zo lang als nodig” is om inflatie terug te brengen tot het doel van 2 procent. Dat heeft Christine Lagarde, de voorzitter van de ECB, vrijdag gezegd tijdens de jaarlijkse centrale bankiersconferentie in Jackson Hole in de Amerikaanse staat Wyoming.
Inflatie kan hardnekkig blijken te zijn wegens fundamentele veranderingen in de manier waarop de wereldeconomie functioneert, zei Lagarde. Die veranderingen kunnen leiden tot een grotere volatiliteit in inflatie en een aanhoudende prijsdruk, waarschuwde ze in haar eerste toespraak tot de jaarlijkse conferentie in Jackson Hole sinds ze in 2019 aantrad als ECB-voorzitter.
Als voorbeelden van die veranderingen noemde ze onder meer toenemende flexibiliteit op de arbeidsmarkt, de energietransitie en groeiend protectionisme.
„Dat maakt de weg vrij voor grotere relatieve prijsschokken dan we vóór de pandemie zagen”, aldus Lagarde. „Of al deze verschillende verschuivingen permanent zullen blijken, is in dit stadium niet duidelijk. Maar het is nu al evident dat de effecten ervan in veel gevallen hardnekkiger zijn dan we aanvankelijk hadden verwacht.”
Op een „onwrikbare belofte” na dat „we inflatie op de middellange termijn op 2 procent moeten en zullen houden” gaf Lagarde echter geen directe hints over de brandende vraag of de ECB bij haar vergadering in september een tiende renteverhoging op rij zal doorvoeren, of een pauze zal inlassen.
Toenemende zorgen
Beleidsmakers van de ECB maken zich in toenemende mate zorgen over de verslechterende groeivooruitzichten, meldt Reuters. Hoewel het debat nog wordt gevoerd, groeit de druk voor een pauze in de renteverhogingen, aldus het persbureau op basis van bronnen met directe kennis van de discussie.
De ECB heeft de rente op elk van de afgelopen negen bijeenkomsten verhoogd om inflatie te bestrijden, voor het laatst op 27 juli. Toen liet de bank haar opties open voor de volgende bijeenkomst in september, waarbij de beleidsmakers verdeeld waren tussen een pauze en verdere verkrapping.
Uit gesprekken met acht beleidsmakers in Europa en in de marge van het Jackson Hole-symposium blijkt volgens Reuters dat het kamp voor een pauze groeit. Vooral het feit dat de belangrijkste economische indicatoren van de afgelopen zes weken beneden de verwachtingen bleven, is daar een oorzaak van. Die indicatoren wijzen erop dat een recessie een reële mogelijkheid is.
Lagarde heeft weinig losgelaten over de vraag of de rente in de eurozone opnieuw zal worden verhoogd, en zo ja, wanneer – behalve te zeggen dat het besluit zal worden gebaseerd op economische indicatoren. Vrijdag zei ze dat economische groei in Duitsland ondanks pessimisme van sommigen „niet gebroken” is en veerkracht vertoont.
Haar collega Jerome Powell, de voorzitter van de Amerikaanse Federal Reserve, voerde vrijdag de druk op door te stellen dat inflatie in de Verenigde Staten nog te hoog is. Daarom is de Amerikaanse centrale bank bereid de rente nog verder te verhogen, zei hij. Volgens Powell zal de rente voorlopig niet gaan dalen.
Verhuurder ‘Sacha’ glimlacht vriendelijk op haar profielfoto. „Welkom in ons charmante en perfect ingerichte studio-appartement, een verborgen juweeltje genesteld in het hart van de stad!” De luxe studio die wordt aangeboden op Airbnb heeft een visgraatvloer, een grijze design hoekbank en een marmeren keuken.
Op het eerste gezicht lijkt het een doodnormale advertentie op Airbnb. Maar de foto’s komen van een vierkamerappartement aan de Nachtwachtlaan in Amsterdam-West, aangeboden door een professionele makelaar op woningzoeksite Pararius. Een medewerker van de makelaar zegt desgevraagd niet te adverteren op Airbnb. Bovendien is de woning net verhuurd, vertelt ze verbaasd aan de telefoon.
De profielfoto van verhuurder ‘Sacha’, in werkelijkheid afkomstig van een stockfotowebsite. Foto Shutterstock
Wie ‘Sacha’ echt is, weet niemand. De korrelige profielfoto is niet echt. Die is namelijk online te kopen op Adobe Stockfoto’s, voor wie op zoek is naar een „schattige oprechte, natuurlijke, vrolijke, alleenstaande blonde vrouw met een perfecte huid en een positieve houding”, volgens het bijschrift op de website. De persoon achter ‘Sacha’ reageert niet op vragen van NRC.
Waar toeristen die het appartement via Airbnb proberen te boeken terechtkomen, is ook niet bekend. Malafide verhuurders laten toeristen soms voor een gesloten deur staan, of verhuren in werkelijkheid een ander, vaak veel kleiner en slecht onderhouden appartement.
Verhuurders als ‘Sacha’ zouden bekend moeten zijn bij de gemeente. In 2021 werd de zogenoemde ‘Airbnb-wet’ ingevoerd, waarmee het mogelijk werd voor gemeenten om achter de identiteiten van verhuurders te komen. Gemeenten waren niet alleen geïnteresseerd in verhuurders als ‘Sacha’, maar ook in de minder malafide verhuurders die ook regels overtreden. Zo mag een appartement in Amsterdam maximaal dertig dagen per jaar aan toeristen worden verhuurd, om te voorkomen dat woningen permanent via Airbnb worden aangeboden en zo aan de woningmarkt worden onttrokken. Op Airbnb kunnen verhuurders makkelijk anoniem blijven; handhaven was erg moeilijk.
Malafide verhuurders laten toeristen soms voor een gesloten deur staan, of verhuren in werkelijkheid een ander, vaak veel kleiner en slecht onderhouden appartement
Met de ‘Airbnb-wet’ kunnen gemeenten verhuurders verplichten zich bij de gemeente te registreren. Het registratienummer is in de systemen van de gemeente gekoppeld aan de identiteit van de verhuurder, en moet ook in de advertentie worden vermeld. Zo weet de gemeente precies wie er achter welke advertentie zit. Wie geen (geldig) registratienummer vermeldt, kan een boete krijgen. In Amsterdam en 25 andere gemeenten geldt deze registratieplicht.
Identiteit onbekend
Maar de registratieplicht blijkt gemakkelijk te omzeilen. Verhuurders plaatsen bijvoorbeeld advertenties met een foutief registratienummer op Airbnb. Dat blijkt uit onderzoek van NRC op basis van cijfers van Inside Airbnb, een onafhankelijk project dat informatie verzamelt over de verhuurwebsite. Dat verzamelde 49.894 appartementen die afgelopen juli werden aangeboden via Airbnb.
De identiteit van deze verhuurders blijft daardoor onbekend, ook voor de gemeente. Ook op de advertentie van ‘Sacha’ staat een verzonnen registratienummer.
In totaal hebben ten minste 142 advertenties een onjuist registratienummer. In ruim honderd gevallen, 75 procent, gaat het zeker niet om een typefout. Het registratienummer moet beginnen met een gemeentecode – zoals 0363 voor Amsterdam – maar in deze advertenties begint het registratienummer met bijvoorbeeld ‘0000’, of ‘ABCD’.
Het werkelijke aantal foute advertenties ligt vermoedelijk hoger. Een slimme fraudeur kopieert een echt registratienummer van een andere advertentie, en past één cijfer aan. Deze advertenties zijn voor NRC niet te detecteren.
Het profiel van ‘Sacha’ heeft zelfs een roze vinkje, wat zou betekenen dat de identiteit van het profiel door Airbnb is geverifieerd
De registratieplicht is ook makkelijk te omzeilen omdat er voor de verhuurplatforms geen verplichtingen aan zitten. Airbnb hoeft geen advertenties te weigeren als het registratienummer overduidelijk ongeldig is, bijvoorbeeld als het begint met ‘ABCD’. De handhaving van de wet is aan de gemeenten overgelaten. Het profiel van ‘Sacha’ heeft zelfs een roze vinkje, wat zou betekenen dat de identiteit door Airbnb geverifieerd is.
In 2021 verwijderde Airbnb 13.000 advertenties in Amsterdam zonder registratienummer, maar dat was vrijwillig, én eenmalig. Bovendien worden door heel Nederland foute registratienummers gebruikt. Neem het „heerlijke appartement op Texel vlakbij bos en zee”, een „sfeervolle bungalow, jaren zeventig stijl” in Middelburg, of een „uniek koetshuis aan het water” in Leidschendam. De registratienummers van deze advertenties beginnen elk met ‘ABCD’ of ‘1234’.
Doelbewust
De gemeente Amsterdam is desalniettemin tevreden over de wet. „De registratieplicht werkt goed dankzij eigen controles die de gemeente uitvoert en meldingen die we ontvangen van omwonenden”, schrijft wethouder Dirk de Jager (Wonen, GroenLinks) in een reactie op vragen van NRC. De gemeente heeft „een beter beeld van de omvang en aard van toeristische verhuur” door de wet.
Bovendien is niet élke verhuurder met een niet kloppend registratienummer een fraudeur, stelt Maarten Bruinsma, voorzitter van verhuurdersvereniging Amsterdam Gastvrij. „Enkelen lijken hun vergunningsnummer ingevuld te hebben in plaats van het registratienummer.” In een kwart van de foutieve nummers die NRC ontdekte, kan sprake zijn van zo’n fout, of een typefout.
Maar als mensen doelbewust een nepnummer hebben ingevuld, is het volgens Bruinsma belangrijk dat de gemeente die advertenties snel laat verwijderen.
De gemeente moet die zelf opsporen en Airbnb erop wijzen; die moet de advertentie dan verwijderen. De gemeente stelt dat foute advertenties wel worden gemeld, maar sinds 2023 wordt niet meer bijgehouden hoe vaak. In 2022 meldde de gemeente Amsterdam zes van zulke advertenties, maar Airbnb verwijderde die niet.
Zo nu en dan spoort de gemeente Amsterdam een foute verhuurder op. In 2023 legde de gemeente Amsterdam achttien boetes en vijftien dwangsommen op. Die boetes gaan over diverse overtredingen.
Airbnb stelt in een schriftelijke reactie achter „goede regelgeving” te staan en „nauw samen te werken” met gemeenten.
Verhuurder ‘Sacha’ heeft het appartement met de visgraatvloer verwijderd nadat NRC contact zocht. De verhuurder biedt nog altijd twee andere appartementen aan: een in Amsterdam-Noord, en een in Amsterdam-West. De twee advertenties hebben exact dezelfde foto’s en beschrijvingen, én een verzonnen registratienummer.
Lees ook
EU verplicht verhuurplatforms als Airbnb en Booking.com tot meer transparantie
Ongeveer 672.000 Nederlanders lijden als gevolg van roken aan chronische ziektes. Dat blijkt uit maandag gepubliceerde cijfers van het RIVM, in opdracht van onder meer KWF Kankerbestrijding. De rokers lijden onder meer aan COPD, kanker of hart- en vaatziekten. Waar al bekend was dat jaarlijks zo’n 19.000 Nederlanders overlijden door roken, is nu voor het eerst duidelijk hoeveel Nederlanders door roken chronisch ziek zijn.
Het RIVM onderzocht per chronische ziekte, vijftien in totaal, in hoeveel gevallen roken de oorzaak van die ziekte is. Het volksgezondheidsinstituut concludeerde bijvoorbeeld dat strottenhoofd- en longkanker in ruim vier op de vijf gevallen wordt veroorzaakt door roken. Ook bij COPD is dat ongeveer de verhouding.
Veel meer mannen zijn door roken chronisch ziek dan vrouwen: 378.000 om 294.000. Niet verrassend: in 2023 rookte volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) 22,7 procent van de mannen in Nederland, tegenover 15,4 procent van de vrouwen. In die CBS-cijfers is een Nederlander een roker als die aangeeft op zijn minst „weleens” te roken.
De tabaksindustrie is volgens het KWF en het Longfonds de boosdoener. Károly Illy, directeur van het Longfonds, ziet een belangrijke rol voor de Nederlandse overheid. Die moet, zo zegt ze, mensen actiever beschermen tegen tabak. „In deze tijd van overbelaste zorg, torenhoge zorgkosten en grote tekorten op de arbeidsmarkt, moet de overheid alles op alles zetten om mensen zo lang mogelijk gezond en aan het werk te houden”, aldus Illy. Ze noemt de verhoging van tabaksprijzen als een deel van de oplossing.
Het had het meest verregaande stuk AI-wetgeving ter wereld moeten worden. Wet SB 1047 in Californië, waarmee de Amerikaanse staat techbedrijven zou verplichten tot veiligheidstesten voor hun meest geavanceerde AI-modellen. Ondanks een zeer felle tech-lobby leek de wet het te gaan halen. Maar dat was buiten gouverneur Gavin Newsom gerekend.
Newsom sprak zondag zijn veto uit en blokkeert daarmee invoering van SB 1047. Volgens de gouverneur zou de wet innovatie tegenwerken en talent de staat verlaten. Alle grote AI-bedrijven zijn in Silicon Valley gevestigd, het gebied rond de baai van San Francisco in Californië. Dat SB 1047 van tafel gaat is een grote overwinning voor onder meer Meta, Google en OpenAI, die zich fel tegen invoer van SB 1047 hebben verzet.
Waarom is dit nieuws belangrijk? Topwetenschappers vrezen dat AI-modellen zó krachtig worden dat AI-systemen onvoorspelbaar gedrag gaan vertonen. De angst is dat de mens de controle over cruciale systemen, zoals onze energievoorziening, kan verliezen als kunstmatige intelligentie het overneemt. Was SB 1047 ingevoerd, dan waren AI-bedrijven onder meer verplicht geweest om een ‘kill switch‘ in hun systemen in te bouwen, een fysieke schakelaar waarmee een AI-systeem altijd op afstand kan worden uitgeschakeld.
De wet, die volgens Newsom ‘niet ver genoeg ging’ en daarom werd afgeschoten, gaat nu opnieuw naar de tekentafel.
De Californische gouverneur Gavin Newsom sprak zondag zijn veto uit tegen de AI-wet. Foto AP
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2023/08/usa-fed-jackson-hole55705909.jpg)
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data104427488-290d8f.jpg)
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data121515147-2caee6.jpg|https://images.nrc.nl/S8x8APhTNdOMNr75bT1Pti-IFqk=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data121515147-2caee6.jpg|https://images.nrc.nl/6JnBT7FOiTi6YVM2djKW1KEYfsk=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data121515147-2caee6.jpg)
