N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Met een fel en rumoerig debat zijn acht Republikeinse kandidaten voor de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2024 woensdagnacht hun eerste directe confrontatie aangegaan bij hun strijd om de nominatie van hun partij voor het Witte Huis. De afwezigheid van de koploper, oud-president Donald Trump, gaf anderen, onder wie gouverneur Ron DeSantis van Florida en ondernemer Vivek Ramaswamy, de kans om zich te onderscheiden bij een nationaal publiek.
Vooral Ramaswamy, een 38-jarige biotech-entrepreneur, sprong in dat gat met een geanimeerd optreden dat veel gejuich en applaus kreeg van de toeschouwers in Milwaukee, in de staat Wisconsin. De jonge, welbespraakte kandidaat, die de laatste weken snel stijgt in peilingen onder Republikeinse kiezers, kwam met een stortvloed aan scherp geformuleerde, harde standpunten, zoals „de agenda van klimaatverandering is nep” en „een open grens is geen grens”. Hij profileerde zich daarmee als een onbeschaamd conservatieve kandidaat, in de stijl van Trump.
Lees ook: Republikeinen debatteren in de schaduw van koploper Trump
Trump, die al maandenlang een grote voorsprong heeft in peilingen onder Republikeinse kiezers, deed niet mee aan het debat. In plaats daarvan verscheen hij in een interview op X, voorheen Twitter, met Tucker Carlson, een voormalige presentator van Fox News, het netwerk dat het debat organiseerde. De oud-president, die de afgelopen maanden vier maal is aangeklaagd wegens misdrijven die hij voor, tijdens en na zijn presidentschap zou hebben gepleegd, meldt zich donderdag bij de gevangenis van Fulton County in de staat Georgia, waar hij vorige week is aangeklaagd wegens pogingen om de verkiezingsuitslag van die staat ongedaan te maken.
Belangrijkste tegenkandidaat
Ramaswamy hoopt Ron DeSantis, de gouverneur van Florida, voorbij te streven als belangrijkste tegenkandidaat voor Trump, mocht de nominatie de oud-president onverwachts ontgaan. Voor DeSantis, die ondanks een achterstand van enkele tientallen procentpunten op Trump in peilingen al maandenlang geldt als de koploper onder de andere Republikeinse kandidaten, was het debat een kans om zijn campagne te herstarten, na een reeks van misstappen.
Hoewel de schaduw van de oud-president en zijn juridische problemen over het debat hing, gaf zijn afwezigheid ook ruimte voor vurig debat over thema’s van abortus en de economie tot migratie en de oorlog in Oekraïne. Behalve DeSantis en Ramaswamy deden oud-vicepresident Mike Pence, oud-ambassadeur bij de VN Nikki Haley, senator Tim Scott uit South Carolina, oud-gouverneur Chris Christie van New Jersey, oud-gouverneur Asa Hutchinson van Arkansas en gouverneur Doug Burgum van North Dakota mee aan het debat.
Toch leverde Trump een van de onbetwiste hoogtepunten op. Gevraagd of ze Trump zouden steunen als Republikeinse presidentskandidaat in 2024 als hij dan veroordeeld zou zijn voor een misdrijf, staken zes van de acht kandidaten hun hand op – Ramaswamy als eerste. „President Trump was de beste president van de eenentwintigste eeuw”, stelde hij fel. „We moeten een einde maken aan het inzetten van Justitie als politiek wapen”, vervolgde hij, doelend op de veronderstelling van veel Republikeinen dat Trump om politieke redenen wordt vervolgd op initiatief van zijn Democratische tegenstanders, met de bedoeling zijn herverkiezing te voorkomen.
Luid boegeroep
Ook anderen verklaarden Trump in dat geval te zullen steunen, onder wie Pence. De oud-vicepresident ging op 6 januari 2021 niet mee in een plan van Trump en enkele medestanders om hem, als voorzitter van de gezamenlijke vergadering van beide huizen van het Congres die de verkiezingszege van Trumps tegenstander Joe Biden moest bekrachtigen, dat niet te doen. Die weigering van Pence kwam hem op felle kritiek te staan van aanhangers van Trump. De oud-vicepresident zei in het debat opnieuw dat hij daarmee „de grondwet voorop heeft gesteld”, tot hooguit matig enthousiasme bij het publiek.
Alleen Christie en Hutchinson zeiden Trump niet te zullen steunen als hij wordt veroordeeld. „Iemand moet de normalisering van wangedrag stopppen”, zei Christie, die zich in de race heeft opgeworpen als de belangrijkste anti-Trump-kandidaat, tot luid boegeroep van het publiek. „Of je nu gelooft of de criminele aanklachten goed of slecht zijn, het gedrag is beneden het ambt van president van de Verenigde Staten.”