N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Een bericht van mijn provider: „Uw aansluitpunt is nu actief, de bij het doormeten geconstateerde storing is verholpen.” De aansluitmonteur constateert enkele dagen later toch een fout. Drie dagen later meet een storingsmonteur een verbindingsfout op ongeveer 100 meter van het aansluitpunt in mijn woning. Een tweede monteur meldt dat de fout op 98 meter zit. Als de fout bovengronds zit regelt hij een monteur. Voor ‘onder de grond’ is er een andere. Daarna komt de aansluitmonteur weer. Glasvezel, uw snelle supersnelle verbinding.
Ruud Janssens
Lezers zijn de auteurs van deze rubriek. Een Ikje is een persoonlijke ervaring of anekdote in maximaal 120 woorden. Insturen via ik@nrc.nl
Elf faillissementen, en nog eens drie bedrijven die uit Nederland dreigen te vertrekken of de machines hebben stilgezet. Dat is de stand van zaken na ruim een jaar kaalslag in de recycling van afvalplastic. Al met al, zo becijfert de Vereniging Afvalbedrijven, valt ongeveer een derde van de capaciteit van de sector in Nederland weg. Terwijl gebruik van een kilo gerecycled plastic wel 1 tot 2,5 kilo aan broeikasgassen scheelt.
De zaken staan er dus beroerd voor, en de reddingsboei die staatssecretaris Chris Jansen (PVV, Milieu) toewerpt, stemt recyclers niet optimistischer. Hij wil bedrijven leningen aanbieden om niet failliet te gaan. Maar die gaan „de problemen niet oplossen”, aldus Jeroen Stein van de Vereniging Afvalbedrijven. „Waar de sector behoefte aan heeft, is een gezonde bedrijfsvoering. Niet méér schulden.”
Healix is een van die plasticrecyclers in zwaar weer. Het Maastrichtse bedrijf verwerkt afgedankte touwen en netten uit visserij en landbouw, maar sinds december staan zijn machines stil. Oprichter Marcel Alberts is „teleurgesteld” over het aanbod van Jansen. „Veel recyclers zijn al tot hun nek gefinancierd.” Een lening erbij noemt hij „geen reddingsboei, maar een molensteen”.
In december nam de Tweede Kamer een motie van Volt aan die opriep plasticrecyclers financieel te ondersteunen. Dat wil Jansen nu doen via kredieten, want hij vindt subsidiëring van de noodlijdende sector „een kostbare zaak”. Ook omdat „het onduidelijk is hoelang deze situatie nog zal aanhouden”. Daarnaast wijst hij op Europese regels die financiële ondersteuning van bedrijven door de staat bemoeilijken.
De leningen zouden voor een paar jaar moeten worden verstrekt. „Het bedrijf moet in de kern wel levensvatbaar zijn”, schrijft Jansen. Het kabinet schat hiermee vijf tot tien bedrijven te kunnen helpen.
Alberts van Healix wijst erop dat recyclingbedrijven vaak zelf al leningen hebben afgesloten; toen ze begonnen hebben ze geld van investeerders gekregen, soms zelfs van familie en vrienden. Extra leningen gaan volgens hem niet helpen. „Wij hebben vooral behoefte aan wet- en regelgeving waardoor wij kunnen concurreren met nieuw plastic. Twee, drie jaar geleden was nieuw plastic twee keer zo duur als nu en liepen de zaken nog prima.”
Rekmiddel
Ook topman Jan Lenstra van recycler Veolia denkt niet dat leningen zijn sector gaan helpen. „Het is een rekmiddel. Het probleem is dat nieuw plastic te goedkoop is. Dat lossen we niet op met leningen.”
Zijn fabriek in het Twentse Vroomshoop draait nu een „aanzienlijk lagere” productie. Ze maakt van oude boterkuipjes en ketchupflessen nieuwe grondstof, die wordt gebruikt voor producten van doppen tot stofzuigers. De fabriek draait nu quitte. Dat ze niet verlieslatend is, dankt ze vooral aan klanten die bereid zijn iets meer te betalen voor een duurzaam product.
De recyclingmarkt heeft last van lage prijzen van nieuw plastic, dat in grote hoeveelheden wordt geïmporteerd uit met name Azië. Concurreren is voor de recyclers extra lastig door hoge energieprijzen en personeelskosten. „We vrezen bovendien dat de concurrentie uit China nog heviger wordt door de [Amerikaanse] importheffingen”, zegt Stein. „Scheepsladingen plastic dat voor dat voor de Verenigde Staten is geproduceerd” dreigen daardoor „onze kant” uit te komen.”
De Vereniging Afvalbedrijven pleit voor nieuwe wet- en regelgeving. Onder de huidige economische omstandigheden heeft de sector zo’n 100 miljoen euro per jaar nodig om overeind te blijven, schat de branche.
„Het mooiste zou zijn als de vervuiler betaalt”, zegt Alberts. „Bijvoorbeeld met een CO2-heffing op nieuw plastic, of een verplichting om gerecycled plastic te gebruiken.”
Over zo’n ‘bijmengverplichting’ van gerecycled plastic bij de productie van nieuwe verpakkingen wordt al jaren gepraat. Het vorige kabinet wilde al in 2027 een landelijke bijmengverplichting invoeren, maar onduidelijk is of de PVV-staatssecretaris dat doorzet. De Europese Unie heeft plannen in 2030 een bijmengverplichting in te voeren. „Maar”, zegt Lenstra, „wie leeft er dan nog om dat gerecyclede plastic te maken?”
Chemische recycling
Een alternatief voor de gangbare mechanische plasticrecycling, chemische recycling, zit al helemaal in zwaar weer. Uit onderzoek van adviesbureau Rebel Group blijkt dat er vorig jaar nauwelijks chemische recycling plaatsvond in Nederland. Anders dan bij mechanische – versnipperen en versmelten – wordt plastic bij chemische recycling afgebroken tot op de ‘bouwstenen’, waardoor het weer een soort olie wordt. Dat heeft als voordeel dat het eindproduct heel schoon is, waardoor het bijvoorbeeld als voedselverpakking gebruikt mag worden. Bij mechanische recycling mag dat meestal niet.
Werd in 2022 nog 20 kiloton plastic chemisch gerecycled, in 2024 was dat nog maar 0,6 kiloton, aldus Rebel Group. De ‘kunststofketen’ had als doel in 2030 550 kiloton chemisch te recyclen. Dat lijkt nu onhaalbaar. Voor het onderzoek benaderde bedrijven noemen financiering een belangrijk „knelpunt”.
Blue Cycle is een van de bedrijven in chemische recycling die vorig jaar failliet zijn gegaan. Eric Witvoet, voormalig interim-directeur: „Als je moet concurreren tegen Chinees materiaal dat beneden de Europese kostprijs wordt geleverd, houdt het op een gegeven moment op. Terwijl we deze techniek en initiatieven moeten koesteren. Anders verdwijnen ze naar het buitenland.”
Lenstra van Veolia merkt daarnaast dat innovatie tot stilstand komt door de huidige marktomstandigheden. „Eigenlijk willen wij de marketingafdelingen van fabrikanten nog verder tegemoetkomen. We zouden bijvoorbeeld een heel zuivere witte kleur kunnen leveren uit gerecycled materiaal, door nog meer op kleur te gaan scheiden.”
Dat zit er voorlopig niet in. „We kunnen wel een beter product maken tegen hogere kosten, maar dat heeft weinig zin als we het niet kunnen verkopen.”
Ondernemer en televisiefiguur Peter Gillis is veroordeeld tot een jaar cel, waarvan zes maanden voorwaardelijk. Dat heeft de rechtbank in Den Bosch dinsdag bepaald. Gillis stond terecht voor jarenlange belastingfraude via zijn bedrijf Oostappen Groep Vakantieparken. Hij was „de allesbepalende en aansturende kracht achter de fraude”, aldus de rechter. De rechter stelt dat Gillis, die in februari beweerde zijn vakantieparken te hebben verkocht, conservatief geschat voor ruim een half miljoen euro aan belasting heeft ontdoken.
Gillis werd bekend van de nog altijd lopende realityserie Familie Gillis:Massa is Kassa op SBS6. Hij hield geen correcte administratie bij, voorzag de Belastingdienst van onjuiste gegevens en deed zijn belastingaangifte niet op tijd. „Het bedrijf pleegde onder zijn leiding belastingfraude door ten minste vijf jaar lang bewust een geldstroom buiten de administratie te houden”, oordeelt de rechtbank.
De Fiscale inlichtingen- en opsporingsdienst (FIOD) ontdekte dat het bedrijf tussen januari 2014 en mei 2019 verhuur voor permanente bewoning buiten het reserverings- en boekingssysteem hield en contant liet afrekenen. Deze huurders werden niet geregistreerd of de registratie werd achteraf vernietigd. Ook de urenregistratie en urenbriefjes van „buitenlandse Europese medewerkers” werden vernietigd. Zo werd jarenlang „bewust een geldstroom buiten de administratie gehouden”.
Mede omdat hij nooit eerder is veroordeeld voor belastingfraude, krijgt Gillis geen beroepsverbod opgelegd. De uitspraak valt iets lager uit dan de eis van het Openbaar Ministerie. Dat had achttien maanden cel, waarvan zes voorwaardelijk, geëist.
Ook de betrokkenheid van Gillis’ dochter en ex-vrouw acht de rechter bewezen. Zij krijgen een voorwaardelijke celstraf van zes maanden en een taakstraf van respectievelijk 240 uur en 180 uur opgelegd. Het bedrijf van Gillis krijgt een voorwaardelijke geldboete van 250.000 euro. De bijna 250.000 euro aan contanten die tijdens het onderzoek in beslag is genomen, krijgt het bedrijf niet terug.
Arjen Veurink is de nieuwe bondscoach van het Nederlandse vrouwenelftal. Veurink volgt Andries Jonker op, die na het Europees kampioenschap (EK) van deze zomer afscheid neemt. De 38-jarige Veurink tekent een contract tot 2029, zo heeft de KNVB dinsdag bekendgemaakt.
Veurink komt over van de Engelse voetbalbond. Daar assisteerde hij Sarina Wiegman, die eerder bondscoach was bij de Nederlandse vrouwen. Ook toen was Veurink assistent. Het duo won zowel met Engeland (2022) als Nederland (2017) de Europese titel. Tussen 2012 en 2016 was Veurink hoofdtrainer van de vrouwen van FC Twente, waarmee hij viermaal landskampioen werd.
Begin dit jaar maakte de KNVB bekend het contract van de huidige bondscoach Jonker niet te verlengen. De voetbalbond hield zich, tot irritatie van de trainer zelf, op de vlakte over de reden van zijn naderende vertrek. Wel mag Jonker het elftal blijven leiden tijdens het EK, dat in juli wordt gehouden in Zwitserland. Jonker was sinds 2022 bondscoach.
