De warme Michelle Buteau is een comedian van deze tijd

Posted on by admin

N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.

Profiel

Michelle Buteau De grappen van Buteau gaan over grote onderwerpen, maar het voelt alsof je met een vriendin aan de keukentafel zit: herkenbaar en alledaags.


Michelle Buteau brak door met de Netflix-serie Survival of the Thickest.
Michelle Buteau brak door met de Netflix-serie Survival of the Thickest. Foto Roy Rochlin/Getty

‘De Nederlandse G bestaat niet in de Engelse taal. Mijn man heet Gijs, alsof zijn naam uit het Oude Testament komt, je mag medelijden met me hebben”. De grote donkere ogen tonen van stand-up comedian Michelle Buteau (1977) tonen verwarring als ze praat over de Nederlandse taal, maar haar gezicht staat vriendelijk door de sproetjes op haar wangen. „Voor mij is die naam nooit een probleem, behalve als ik in Nederland ben”. Buteau vertelt het publiek dat de beste vriend van haar man Thijs heet, en de Nederlandse namen samen klinken als een Amerikaanse morning ghetto show.

De Nederlandse taal komt regelmatig terug in haar shows, bijvoorbeeld als ze vertelt over haar bezoek aan het Van Gogh Museum. Als Buteau met Amerikaans accent zegt „O, ik hou van Van Gogh, daar heb ik een onderlegger van, laten we gaan!”, wordt ze gecorrigeerd door de gids van de rondleiding: Van Gogh is met een harde g. Buteau: „Geen wonder dat hij zijn oor afsneed, wie wil dat horen?”

Buteau werkt al langer als stand-up comedian, maar brak dit jaar pas echt door met haar Netflix-serie Survival of the Thickest op basis van haar memoires, waarin zij de hoofdrol speelt. Woensdagavond staat ze, net als twee weken geleden, in een wederom uitverkocht Boom Chicago in Amsterdam. Buteau is regelmatig in Nederland, met haar Nederlandse man, fotograaf Gijs van der Most, en hun tweeling, om schoonfamilie te bezoeken. Ze wonen in Brooklyn, New York, waar ze een meubelzaak hebben.

https://www.youtube.com/watch?v=uxEn6W8iFE0&pp=ygUPTWljaGVsbGUgQnV0ZWF1

Buteau werd geboren in New Jersey, uit een Haïtiaans-Libanese vader en een Jamaicaans-Franse moeder. Als zwarte vrouwelijke comedian doorbreekt Buteau moeiteloos taboes over worstelingen in het leven: daten op latere leeftijd, niet natuurlijk zwanger kunnen worden, het huwelijk, ouderschap en ouder worden. De onderwerpen die Buteau in haar shows aanhaalt, gaan vaak over dingen waar mensen zich voor schamen, en Buteau’s grappen voelen als een warm bad: herkenbaar en alledaags.

Buteau is geen nieuwkomer: ze zit al ruim twintig jaar in het vak. Daarvoor werkte ze kort in de journalistiek. Na de gruwelijkheden van 11 september 2001 besloot ze zich volledig op stand-up komedie te richten. Na vijf jaar viel ze op bij Comedy Central, en inmiddels presenteert ze een reality-tv show The Circle op Netflix en heeft ze twee podcasts opgezet. Als actrice speelde Buteau in de films Always be my Maybe (2019) en Marry Me (2022), maar Survival of the Thickest geldt als haar doorbraak.

Die serie gaat over de 36-jarige Mavis, een styliste die worstelt met haar carrière en ineens weer vrijgezel is. Ondanks de sociale druk die Mavis voelt om te daten maakt ze haar eigen keuzes. Deze rol is Buteau op het lijf geschreven: door haar warme verschijning komt ze over als een vertrouwde vriendin, waarmee je uren aan de keukentafel kan kletsen. Daarnaast is Buteau een groot voorstander van body-positivity. Zo omschrijft ze haar haar eigen vormen als curvy en vergelijkt ze zich met een drumstick-emoji: groot van boven, smal van onder, en met de enkels van een dun wit meisje. Waarna ze zegt: „look at me: FUCKING DELICIOUS”.

Echtelijke ruzie

Ook neemt ze haar publiek mee in de persoonlijke reis van het krijgen van een tweeling via een surrogaatmoeder, de pijn van het niet zelf kunnen dragen van haar kinderen en de soms harteloze reacties daarop. Ze draait op een zeer geestige manier het proces om, door dankbaarheid te uiten. Ze neemt het publiek ook mee in haar eerste echtelijke ruzie, waarin ze haar man beveelt om op te bank te slapen. Die vraagt haar hoe ze daarbij komt, waarop ze antwoordt: uit alle films en tv-shows blijkt dat de echtgenoot op de bank moet slapen. Ze grapt over alledaagse dingen zoals de favoriete bezigheden van haar man, zoals kamperen. „Wat ik doe dat nog het meeste lijkt op kamperen, is sushi eten in de metro. I’m done. Het is vies en wild.” Buteau spreekt zich positief uit en is tegelijkertijd kritisch, zoals over vrouwen die het daten met lange mannen als de norm zien. Of over Meghan Markle: „draag je haar gekruld en laat je eens gaan.”

https://www.youtube.com/watch?v=y4gDwMprO4M

Buteau is sinds 2001 getrouwd met Gijs, die vaak dient als inspiratiebron in haar shows. Ze trekt hilarische parallellen tussen Nederlandse en haar Caribische-Amerikaanse gewoontes. Grappen over de Nederlandse taal, maar ook de confrontatie met Nederlandse tradities als Sinterklaas brengt Buteau luchtig en met een zachte landing. Buteau probeert dergelijke thema’s dichtbij zichzelf te houden, zonder te verzeilen in politieke kwesties. Met haar frisse, zeer energieke uitstraling en grote, aanstekelijke lach vertelt Michelle Buteau in een van haar shows over haar eerste stranddag met haar Nederlandse schoonfamilie, die ze vergelijkt met een verhuizing. Stoeltjes, lunch, alles gaat mee: zelfs een aparte tentje voor de baby. Buteau benadrukt als cultureel verschil een baby die in een apart tentje slaapt op het strand, terwijl de ouders gaan zwemmen. Als Caribisch persoon, zegt ze, neemt zij – in tegenstelling tot haar Nederlandse schoonfamilie – maar twee dingen mee naar het strand: rum en condooms.

Michelle Buteau in Boom Chicago 16/8 (uitverkocht). Survival of the Thickest staat op Netflix.

Related Posts

Cappella Pratensis ontstoft muziek die klonk bij het eten van zwanen

  • admin
  • November 26, 2024
  • 0

Als je de binnenstad van ’s-Hertogenbosch vanuit het oosten binnengaat, kom je in de Hinthamerstraat langs een opvallend geelgrijs pand: het Zwanenbroedershuis. Daar komen al eeuwen de leden van het Illustere Lieve Vrouwen Broederschap samen. Onder andere om te musiceren: het broederschap liet in de eerste eeuwen vanaf zijn oprichting in 1318 muziek componeren door destijds grote componisten, om te zingen in hun eigen kapel in de Sint Janskathedraal. Lijvige koorboeken (online te bekijken) uit de periode 1450-1600 met muziek van componisten als Matthaeus Pipelare, Pierre de la Rue en Jean Mouton herinneren daar nog aan.

Het nog steeds bestaande broederschap zingt niet zelf (althans niet openbaar); die rol van het klinkend houden van deze Renaissancemuziek heeft het Bossche vocaal ensemble Cappella Pratensis op zich genomen. Destijds was het normaal om één groot koorboek op een grote houten lessenaar te zetten en daar samen achter te zingen. Cappella Pratensis doet dat nu dus ook: in hun tournee Het feest van de zwaan staan vijf zangers (kleine bezetting), een dirigent en vier musici samen op een kluitje. Het geeft het concert alleen al op zicht een enorm vriendelijke uitstraling.

Binnenpret

Ook Het feest van de zwaan is een verwijzing naar het broederschap. Elke 28 december kwamen de leden bij elkaar voor de ‘Zwanenmaaltijd’; een dure aangelegenheid, waarbij de schenker van de te verorberen zwaan van oudsher de eretitel ‘zwanenbroeder’ kreeg. Cappella Pratensis zingt deze tournee muziek die geklonken zou kunnen hebben op zo’n banket. Zoals een ‘Ave Maria’ van Jacobus Clemens non Papa, dat prachtig ingetogen en gecontroleerd klinkt.

Wel valt al snel op dat de stemmen wat individualistisch blijven, moeilijk mengen. Enerzijds klinkt dat realistisch: op een banket vroeger klonk de zang vast ook niet puntgaaf. Anderzijds vraag je je af of deze muziek niet beter tot zijn recht komt in een kerk. Op hun prachtige Obrechtalbum uit 2023 (dat in oktober nog knap een Gramophone Award won) worden de zangers geholpen door een rijke galm.

Feestelijk is niet het woord dat bij dit concert komt bovendrijven. Wel: ingetogen, intiem, voorzichtig twinkelend en met binnenpret. Het begeleidende Sollazzo Ensemble (eveneens in kleine bezetting: fluit, luit en twee vedels) voegt zich er knap naar, al zouden ze waarschijnlijk uitbundiger kunnen (en willen).

Liefdesverklaring

Verschillende stukken volgen elkaar slim op: devote misdelen blijken soms gebaseerd op maar al te wereldlijke werkjes, zoals de Missa Benedicti van Benedictus Appenzeller, dat gebaseerd blijkt op ‘Ick had een boelken uutvercoren’, dat verderop in het programma zit. Dat geldt ook voor ‘Myns liefkens bruyn ooghen’ van Tielman Susato, dat Jheronimus Vinders verwerkte in zijn mis. Ook dat klinkt samen. Daarin vallen ook opvallende uitspraakkeuzes op: de u in ‘Sanctus’ is bij Pratensis geen ‘oe’ maar ‘ù’ (zoals in: ‘Gut, dat klinkt grappig’). Benedictus wordt ‘Benedictès’. Agnus Dei klinkt als de vrouwennaam: Agnes. (Die in het Grieks dan weer ‘zuiver’ of ‘heilig’ betekent, dus zo gek lijkt de gedachte niet).

Dat er geen Nederlanders tussen de zangers zitten, maakt de paar Nederlandse teksten uit de Middeleeuwen nog moeilijker te verstaanbaar. En dichter Eric Alink heeft nog wel zo zijn best gedaan op de uitbundig sensuele liefdesverklaring aan de zwaan („’k Wil spelevaren in uw schoot, uw binnenzee beproeven / Bij eb en vloed en elke stoot, in uwe diepte toeven.”), op de anonieme melodie van ‘Ick had een boelken’. Maar echt lastig is het om te luisteren wanneer artistiek leider Stratton Bull als spreekstalmeester het woord neemt. Praatjes over de muziek zijn vaak nuttig of leuk. Zeker nu ‘het feest’ op geen enkele manier zichtbaar is gemaakt, is het aan Bull om je fantasie aan te zwengelen. Hij nodigt ons met luide stem en groot gebaar uit bij het rijke banket. Althans, dat probeert hij, maar zenuwen zitten hem in de weg. Hij staat zo deerniswekkend te beven dat het zweet je plaatsvervangend uitbreekt.


Nilüfer Yanya betovert met haar veelkleurige liedjes

  • admin
  • November 26, 2024
  • 0

Als Nilüfer Yanya het publiek in de Melkweg toespreekt, oogt ze verlegen. Maar als de 29-jarige Britse zingt, is er van schroom geen sprake. Dat doet ze adembenemend mooi, en met de natuurlijke vanzelfsprekendheid van een ruisende waterval. In combinatie met haar vier voortreffelijke muzikanten leidde het tot een betoverend concert.

Yanya heeft een experimentele, ongrijpbare sound, die vele genres doorkruist, van soul en jazz tot rock en grunge. Ze maakt in essentie gitaarliedjes, maar gitaarliedjes die weelderig uitwaaieren, en voortdurend van richting, ritme en kleur veranderen – zoals in jazz en grunge.

Haar gitarist en medecomponist Will Archer wringt behalve mooi slepende melodieën ook de vreemdste akkoordenschema’s uit zijn instrument. De ritmesectie varieert doorlopend in tempi, ook omdat Yanya graag songs schrijft die plots uitbarsten in gitaargeweld. En dan heeft ze nog multi-instrumentalist Jazzi Bobbi aan haar zijde (dochter van Spargo-zanger Ellert Driessen), die op keyboards de gitaarsongs van een extra knisperende laag voorziet en op haar saxofoon voortdurend een portie zachte tonen door de liedjes vlecht.

Bijzondere techniek

Over dat schuimige mengsel vlijt Yanya haar hees-hoge soulvolle stem. Vaak zet ze zingzeggend in, maar als ze voluit zingt, hanteert ze vaak een bijzondere techniek, die eerder draait om klank dan om het volledig uitspreken van woorden. Dan kan de naam van Elizabeth Fraser, de etherische zangeres van de Cocteau Twins zich opdringen. Zelf noemt Yanya in interviews vaak Big Thief en Nina Simone als inspiratiebronnen voor haar zingen en schrijven.

Haar schetsmatige manier van zingen sluit aan bij haar impressionistische, poëtische manier van schrijven, die al even weinig houvast biedt. „You’re my best machine, you’re my midnight sun, always I did it for you”, luidt bijvoorbeeld karakteristiek het refrein van ‘Midnight Sun’, het prijsnummer waarmee ze het concert afsloot.

Dat lied komt van haar goed ontvangen tweede album Painless, uit 2022, die alle beloftes inloste van haar debuut Miss Universe uit 2019. Dit najaar verscheen het derde album, My Method Actor. Ook dat nieuwe album leverde weer een aantal prachtige, pakkende singles op, zoals ‘Like I say (I runaway)’ en ‘Just A Western’. Die songs kregen live een gloedvolle uitvoering, die de intensiteit van de songs nog eens extra aanzette.

Anders dan dit nieuwe album kende het concert geen enkel minder moment. In elk lied zat energie en voortdurend kon je je verbazen over het raffinement van deze band. Een groot podiumpersoonlijkheid is Nilüfer Yanya niet, maar de muziek maakt alles goed.


Rijksmonumenten bedreigd door verkrotting. ‘De eigenaar is officieel nooit op zijn vingers getikt’

  • admin
  • November 26, 2024
  • 0

‘INSTORTINGSGEVAAR!! NIET BETREDEN”, zegt een waarschuwingsbord aan de rand van Sluis. Het hangt aan wat eens een monumentaal toegangshek was. De toegang en het terrein erachter zijn overwoekerd met bomen en struiken. „Hierachter ligt Het Hoompje”, zegt Arjen Drijgers, voorzitter van de afdeling Zeeland van de erfgoedvereniging Heemschut.

Het in 1909 gebouwde villacomplex met torentje en kapel was een klooster voor de zusters Franciscanen. Tot 1986 is het ook in gebruik geweest als internaat voor kinderen met een beperking. Daarna kwam het leeg te staan. Zesentwintig jaar geleden is het complex onder nummer 509259 ingeschreven als rijksmonument.

Intussen geldt Het Hoompje in erfgoedkringen als schoolvoorbeeld van een rijksmonument dat ondanks, of misschien juist wel dóór zijn speciale status al jarenlang door zijn eigenaar zo wordt verwaarloosd dat het verkrot raakt. De eigenaar is in dit geval een BV, onderdeel van het beursgenoteerde bedrijf Bever Holding, die het complex in 1992 heeft gekocht. Daarachter gaat de vastgoedinvesteerder Ronnie van de Putte schuil die in Nederland en België zo veel monumentale gebouwen heeft laten verwaarlozen dat hij de bijnaam ‘de Krottenkoning’ heeft gekregen.

Via een olifantenpaadje verderop is het mogelijk het terrein van Het Hoompje te betreden. „Ik blijf hier even wachten”, zegt Drijgers. Een bord ‘Verboden toegang’ staat er niet, maar zijn Heemschutafdeling heeft in juli 2021 aangifte gedaan van opzettelijke en stelselmatige verwaarlozing. „Daarom lijkt het me beter dat ik niet het terrein op ga.”

De muren van het complex staan nog overeind, maar alle deuren en ramen zijn weg. Overal, buiten en binnen, zit graffiti. Het trappenhuis is deels verdwenen, evenals een stuk vloer van de bovenverdieping. In het dak gaapt een groot gat. Klimop overwoekert met dikke, kale wortels de achterkant van de kapel.

Verwaarlozing

Het Hoompje is geen uniek geval, blijkt uit gegevens van de Inspectie Overheidsinformatie en Erfgoed. In de recent gepresenteerde tweejaarlijkse ‘monitor monumenten en archeologie’ staat dat volgens opgave van gemeenten 93 rijksmonumenten ‘ernstig verwaarloosd’ zijn. Dat zijn er vijf meer dan twee jaar geleden.

Leonard de Wit, die zich bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) al jaren met de materie bezighoudt, is aanvankelijk geneigd het probleem te relativeren – „we hebben in totaal ruim 61.000 rijksmonumenten in Nederland” – maar vertelt toch veel tijd te stoppen in verwaarloosde rijksmonumenten. „Verwaarlozing gebeurt onder andere omdat een boer die met zijn bedrijf stopt, geen zin heeft zijn monumentale schuur te onderhouden. Of omdat een parochie geen geld heeft voor onderhoud van een kerk. Met die mensen probeer je er door praten uit te komen.” Maar er zijn volgens De Wit ook eigenaren die bewust een monument verwaarlozen, bijvoorbeeld omdat ze het gebouw willen laten slopen om er een ander, winstgevend project neer te zetten.

De eigenaar van Het Hoompje hoort tot die categorie, stellen Drijgers en De Wit afzonderlijk van elkaar. Dergelijke eigenaren hebben vaak diepe zakken en kunnen er daarom ook nog eens juridisch alles aan doen om niet aan hun verplichtingen te voldoen, luidt hun gezamenlijke conclusie. Bever Holding zelf zegt desgevraagd dat er geen woordvoerder voor commentaar beschikbaar is.

Volgens de Erfgoedwet hebben eigenaren van een rijksmonument een instandhoudingsplicht. De Wit: „Dat is geen plicht tot een alomvattende restauratie, maar het begint wel met wind- en waterdicht maken.” Aan gemeenten is al sinds de Monumentenwet van 1988 de taak om erop toe te zien dat eigenaren hun rijksmonumenten goed onderhouden. Daar zit ook een probleem: veel gemeenten hebben niet genoeg mensen, kennis en geld in huis, zeker niet voor langdurige juridische procedures.

Het in 1909 gebouwde villacomplex Het Hoompje in Sluis.
Foto Theo Toebosch

Handhavingsactie

„Ambtenaren van Sluis wilden enkele jaren geleden wel via een dwangsom de eigenaar van Het Hoompje dwingen het gebouw niet langer te verwaarlozen”, vertelt Drijgers. „Maar uiteindelijk heeft de gemeente die laten verlopen en nooit officieel gehandhaafd.” Het dossier rondom Het Hoompje loopt al heel lang, geeft een woordvoerder van de gemeente Sluis in een reactie toe. „Dit rijksmonument wordt al tientallen jaren verwaarloosd door de eigenaar. We voerden eerder een handhavingsactie uit tegen de eigenaar. Maar dit heeft niet tot het gewenste resultaat geleid.”

In een perfecte wereld letten de provincies erop dat gemeenten hun taak als toezichthouder en handhaver goed uitvoeren. Maar ook dat gebeurt te weinig, heeft de Inspectie voor Overheidsinformatie en Erfgoed vastgesteld.

In principe kan ook justitie optreden tegen verwaarlozing van een rijksmonument, omdat dat als economisch delict geldt. „Daarom hebben we drie jaar geleden ook aangifte over Het Hoompje gedaan”, vertelt Drijgers. „Het Hof in Den Bosch heeft echter begin dit jaar bepaald dat strafrechtelijke vervolging niet opportuun is, omdat de eigenaar officieel nooit door Sluis op zijn vingers is getikt.”

Vijf jaar na Kamervragen over de uitvoering van erfgoedtaken is OCW dit jaar een programma gestart dat het toezicht en de handhaving bij gemeenten en provincies moet verbeteren, daarbij bijgestaan door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.

Desondanks stelt de gemeente Sluis nu dat de toestand van Het Hoompje zo slecht is, dat behoud geen zin meer heeft. De gemeente heeft daarom verzocht het complex als rijksmonument te schrappen. De Wit: „Ik heb de gemeente gezegd dat het verzoek na jarenlang zelf niet opgetreden te hebben niet zo netjes is.”

Drijgers heeft nog goede hoop. „Uit onderzoek van twee jaar geleden zou blijken dat behoud nog wel mogelijk is. Als Het Hoompje niet als monument in stand wordt gehouden, rest een ruïne die alleen nog interessant is voor urban explorers.”