N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
ZAP De documentaire A Story of Bones laat de nonchalante omgang zien met de plek op Sint-Helena waar de resten van honderden slaafgemaakten gevonden zijn, afgezet tegen de egards waarmee het ‘graf’ van Napoleon wordt behandeld.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data103832563-affa51.jpg)
Het eiland Sint-Helena, kleiner dan Schiermonnikoog, is vooral bekend als het ballingsoord van de Franse keizer Napoleon. Zijn graf daar is een toeristische attractie. Dankzij de inspanningen van activiste Annina van Neel heeft de Britse kolonie in de Atlantische Oceaan nu nóg een bekend graf: bij de aanleg van het vliegveld werden de resten van honderden slaafgemaakte Afrikanen opgegraven.
Ze blijken deel uit te maken van een massagraf van duizenden Afrikanen die onder erbarmelijke omstandigheden op het eiland werden vastgehouden. De botten werden na opgraving tijdelijk opgeslagen in een voormalig gevangenisdepot. Daar bleven ze jarenlang liggen, de plannen voor een herbegrafenis strandden in onverschilligheid en geldgebrek.
De strijd op het eiland voor een waardig graf is onderwerp van de documentaire A Story of Bones (NPO 2). Bijzonder daaraan is dat het regisseursduo Joseph Curran en Dominic Aubrey de Vere de kleine, plaatselijke kwestie koppelen aan een mondiaal probleem: de weigering van witte westerlingen om het slavernijverleden onder ogen te zien, laat staan de effecten daarvan op de zwarte nazaten ervan. Dat speelt ook in Nederland. „Black lives don’t matter”, concludeert Van Neel verbitterd. Ze vindt aansluiting bij Afro-Amerikanen die ook vechten voor het eerbiedigen van de grafrust van hun voorouders.
Bij haar strijd loopt Van Neel aan tegen twee bekende verdedigingsmuren van de andere eilandbewoners: zij voelen zich als Britten niet verbonden met de slaafgemaakte Afrikanen, en ze vinden dat Van Neel haar mond moet houden omdat ze een Namibische migrant is. Van Neel betoogt dat alle inwoners van Sint-Helena een migratie-achtergrond hebben, en dat ze deels afstammen van de Afrikanen. Om dit aan te tonen laat ze de plaatselijke radiopresentatrice in een uitzending een dna-test doen. Die blijkt tot haar schrik voor 15 procent Afrikaans bloed te hebben.
In de documentaire wordt de nonchalante omgang met het Afrikaanse grafveld afgezet tegen de egards waarmee Napoleons graf wordt behandeld – de rustplaats van een despoot die half Europa in een bloedige oorlog stortte. Tijdens de Franse Revolutie werd de slavernij afgeschaft, maar Napoleon voerde die weer in. Overigens blijkt het graf van Napoleon leeg te zijn. Hij ligt in Parijs.
Doorsnee detectives
Met de komst van de streamingdiensten is het aanbod van series op de publieke zenders verschraald, met de nadruk op doorsnee detectives. Op NPO 3 is echter een bijzondere Canadese sitcom te zien, Sort Of, over de lhbtq-gemeenschap in Toronto. Seriemaker Bilal Baig speelt hierin zelf de nonbinaire nanny Sabi die uit de kast komt voor zijn ouders. Omdat Sabi niet zo goed weet wie die is en wat die wil, laat de dertiger zich opslokken door het turbulente bestaan van het gezin waar die voor zorgt, helemaal als de moeder van het gezin na een fietsongeluk in een coma raakt. Verder worstelen de hoofdpersonen met de dreigende sluiting van hun lhbtq-bar.
De fluïditeit van de genders, geaardheden en niet-westerse wortels van de personages worden uitbundig gevierd, zonder dat de problemen die dit oplevert helemaal worden verbloemd. Sabi kampt met ouderwetse moslimouders, maar hun beste vriend 7ven heeft een vrije, artistieke moeder die alles énig vindt en daardoor veel erger is. Iedereen in de serie is eigenlijk best lief. Ja, Sort Of is zoet, maar geestig en aangenaam, en verfrissend naast de vele witte cisgender hetero komedies.
