N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Column Rosanne Hertzberger
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/wp-content/blogs.dir/114/files/2019/01/hertzberger-rosanne-2-online-artikel.png)
Ik vond vooral die visdeurbel veelzeggend, in het verhaal over de wanorde bij Waternet, twee weken geleden. Wereldwijd konden mensen de Utrechtse onderwaterwereld volgen en de sluiswachter vragen om de sluis open te zetten, zodat de vissen erdoor kunnen. Inclusief livestream. Het enthousiasme was enorm. TikTok en Instagram zorgden ervoor dat miljoenen mensen nu denken dat Nederland zo ver is met slim en modern waterbeheer dat het zelfs een deurbel voor vissen heeft.
Wat ze niet weten is dat het volstrekt onbekend is of de sluizen die onder het beheer van de initiatiefnemers van de deurbel – het Waterschap Amstel, Gooi en Vecht – straks überhaupt nog bediend kunnen worden. De waterwerken zijn in slechte staat. Noodpompen zijn defect. Er is geen overzicht van het onderhoud van de dijken. Zelfs de inning van de waterschapsbelasting is wankel. De overstap naar een nieuw digitaal systeem voor de heffing van de waterschapsbelasting ging dusdanig moeizaam dat het waterbedrijf miljoenen misliep. De navordering lukt niet.
You had one job, is de terugkerende gedachte bij het lezen over de wanorde. Elke organisatie heeft een of een paar kerntaken, een raison d’être, en in het geval van Waternet werd geen van die taken naar behoren uitgevoerd.
Nu er landelijke verkiezingen aankomen en partijen u binnenkort weer gaan bestoken met plannen, is het nuttig om de plannen van de vorige verkiezingen eens te evalueren. Die voor het waterschap Amstel, Gooi en Vecht bijvoorbeeld. Een half miljoen brave burgers brachten daarbij een stem uit op een van de partijen. Ze vulden misschien een stemwijzer in. Ze lazen misschien zelfs verkiezingsprogramma’s.
Tot het waterbeheer op orde is geen stokpaardjes of visdeurbellen
En in die programma’s was er geen vuiltje aan de lucht. Iedereen speelde netjes zijn rol. BoerBurgerBeweging schreef een uitermate technisch verhaal, sprak over de rol van struviet, reverse-osmose-systemen en paludicultuur en daarnaast van een heleboel gezond verstand en logisch nadenken. De PvdA pleitte voor een nieuw systeem voor waterschapsbelasting naar draagkracht. Nivelleren dus. De VVD was „trots op onze kennis en de wijze waarop we al eeuwen in staat zijn om het water in ons land te besturen. […] Al in de dertiende eeuw hebben we ons in Nederland gerealiseerd dat waterbeheer zo belangrijk is dat we hiervoor een krachtig bestuursorgaan nodig hebben, en de VVD onderschrijft dit: het Waterschap.” Oftewel: wat een onwijs gaaf land hebben wij toch. En net als BBB stond de partij te springen om slimme ideëen op het gebied van watermanagement aan te wakkeren. Lees: meer visdeurbellen.
Wie de staat van het gemiddelde gemaal in de regio kent realiseert zich hoe volledig losgezongen dit is van de werkelijkheid. Fictie is het. Poëzie. Was er nou maar gewoon iemand een keer eerlijk tegen de kiezer. Met een opmerking, misschien alleen een hint, dat de bestuurders helemaal geen invloed hebben kunnen uitoefenen op wat er met water gebeurt in hun gebied.
In een eerlijk VVD-programma zou staan: „We streven ernaar om het normale contact en invloed te herstellen met ons belangrijkste uitvoeringsbedrijf, zodat we onze controlerende functie überhaupt kunnen uitvoeren.” BBB zou in zijn verkiezingsprogramma schrijven: „We hebben allerlei goede ideeën voor toffe innovaties, maar de eerlijkheid gebiedt ons te zeggen dat het leuk zou zijn als er eens wat onderhoud wordt gepleegd aan een dijk.” En de PvdA, nog het eerlijkst, zou schrijven dat het innen van de belasting op orde moet zijn: „Het zou in een parallelle politieke werkelijkheid alleraardigst zijn om ons linkse idee om naar draagkracht belasting te gaan heffen uit te voeren, maar momenteel is het überhaupt leuk als er op een betrouwbare, robuuste manier belasting wordt geïnd.”
Het zou zo mooi zijn als de heren en dames op de lijsten beloven aan de kiezer dat ze maar één prioriteit hebben, en dat is herstel van fatsoenlijk waterbeheer in de regio. En dat tot dat gelukt is alle politieke stokpaardjes, geinige innovaties en andere visdeurbellen worden ingeslikt. Een auto kan niet links of rechts afslaan, en heeft niets aan een hip touchscreen, zolang de motor kapot is.
U mag zelf invullen of we dit soort van de realiteit losgezongen politieke verhalen in tijden van een algehele uitvoerbaarheidscrisis ook gaan zien bij de aankomende Tweede Kamerverkiezingen. Ik vrees van wel.
