N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Klimaatverandering
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/wp-content/blogs.dir/114/files/2019/07/lux-rubriek-1.png)
Klimaatverandering is van iets heel abstracts veranderd in iets tastbaars, zei klimaatwetenschapper Geert Jan van Oldenborgh in augustus 2018 in NRC. Van Oldenborgh, die twee jaar geleden overleed, stond niet bekend als een man van grote woorden. Hij zei pas iets over het klimaat als hij dat kon onderbouwen met harde cijfers. De zomer van 2018 was uitzonderlijk warm en Van Oldenborgh berekende dat de kans op dit soort extreme hitte in Noord-Europa meer dan twee keer zo groot was geworden sinds de mensheid het klimaat is gaan opwarmen met zijn uitstoot van broeikasgassen.
De kop boven het artikel op de voorpagina van de papieren krant luidde destijds: ‘We hebben klimaatverandering in het gezicht gekeken’. In heel Europa zat de schrik er goed in, ook in Nederland. Met drie dagen van meer dan 35 graden en één nacht waarbij de temperatuur niet verder daalde dan 23,6 graden, was er volgens weerwebsite Weeronline sprake van een ‘superhittegolf’.
Die verbazing is de afgelopen vijf jaar een stuk minder geworden. Het lijkt erop dat we tegenwoordig iedere zomer klimaatverandering in het gezicht kijken. Nederland ontspringt, op een paar stikhete dagen in juni na, tot nu toe de dans. Maar in grote delen van het noordelijk halfrond is het extreem warm. Het Europese record van 48,8 graden Celsius, nog maar twee jaar geleden op Sicilië gemeten, wordt misschien alweer verbroken. Sommige vakantiegangers in Rome hebben meer belangstelling voor de douche van hun hotelkamer dan voor het Colosseum.
Ook elders in de wereld is het weer extreem. In Florida schommelt de temperatuur van het zeewater rond de lichaamstemperatuur van een mens. De Amerikaanse nieuwszender CNN berichtte woensdag over een 24-jarige mountainbiker in Californië die, waarschijnlijk overmand door hitte, overleed toen hij een groep wandelaars in een natuurpark te hulp schoot. Het was er meer dan 43 graden. Even verderop, in Death Valley, werd de 53 graden aangetikt. Hoe grappig is het dan nog dat toeristen zich bij de thermometer van een bezoekerscentrum lieten fotograferen met een bontmantel aan?
In China, waar net als op andere plekken in Azië al sinds april hittegolven en overstromingen elkaar opvolgen, steeg de temperatuur afgelopen zondag eveneens tot boven de 50 graden. In de noordwestelijke provincie Xinjiang werd een temperatuur gemeten van 52,2 graden – de hoogste ooit in China, en bijna twee graden warmer dan het vorige record uit 2015.
De extreme temperaturen zijn reden tot grote zorg, schreef de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) deze week in een nieuwsupdate. Maar niet verbazingwekkend, voegden de meteorologen eraan toe. Volgens WMO-secretaris-generaal Petteri Taalas moet de wereld hieruit twee lessen trekken. Allereerst zullen samenlevingen zich nog veel beter moeten beschermen tegen de opwarming, want die heeft „grote gevolgen voor volksgezondheid, ecosystemen, economieën, landbouw, energie en watervoorziening”. Met alleen al in Europa in de vorige zomer meer dan 60.000 hittedoden is dat geen overdreven waarschuwing.
De tweede les die de WMO hieruit trekt is zeker zo belangrijk: „Dit onderstreept de toenemende urgentie om de uitstoot van broeikasgassen zo snel en zo diep mogelijk terug te dringen.” Zonder de oorzaak van de opwarming weg te nemen, heeft aanpassing weinig zin.
Veel reden voor optimisme was er wat dat betreft deze week niet. De Amerikaanse klimaatgezant John Kerry reisde naar China om de vorig jaar gestrande klimaatdiplomatie tussen de twee economische (en klimaatvervuilende) grootmachten weer op gang te brengen. Maar in vier dagen van intensief overleg gaven beide partijen vooral elkaar de schuld. „We beseffen dat het een beetje meer werk kost”, zei een teleurgestelde Kerry na afloop. Meer dan de afspraak om verder te praten zat er niet in.
De Amerikaanse president Joe Biden heeft dit jaar, onder het mom van inflatiereductie, het grootste klimaatpakket ooit succesvol door het Congres geloodst – maar legt de fossiele industrie geen strobreed in de weg. China bouwt meer installaties voor duurzame energie dan welk ander land ook – maar ook meer kolencentrales. Om de opwarming echt een halt toe te roepen is het allemaal lang niet genoeg.
Klimaatverandering vormt een mondiaal gevaar dat alleen in samenspraak kan worden opgelost. Met temperaturen in beide landen deze week boven de 50 graden wordt het tijd dat alle mensen en alle landen, dus ook de VS en China, dat beseffen.
