Het water in het Zuid-Franse Montauroux raakt op, dus legt de burgemeester de bouw stil

De burgemeester van Montauroux heeft al een jaar zijn wc niet doorgetrokken. De 63-jarige Jean-Yves Huet, sinds 2014 burgervader van het Zuid-Franse dorp met zo’n 6.500 inwoners, vangt zijn douchewater op en gebruikt dat om zijn uitwerpselen weg te spoelen. „Weet u hoeveel dat bespaart?”, vraagt hij met opengesperde ogen in zijn werkkamer bovenin het stadhuis in Montauroux, dat uitkijkt op de terracotta daken van het dorp. „Ik gebruik 20 procent minder water!”

Het is een van de manieren waarop Huet zijn waterconsumptie vermindert. „Want sinds vorige zomer is het duidelijk: het water is op.” Het heeft al drie jaar nauwelijks geregend, vertelt de burgemeester. En Montauroux en de rest van het droge en hete departement de Var maakte in 2022 de warmste zomer mee die daar ooit gemeten was. Rivieren droogden op, sommige dorpen moesten maandenlang worden bevoorraad met vrachtwagens vol water (Montauroux niet). Na een bijzonder droge winter is het departement dit jaar al in de lente in verhoogde staat van alertheid vanwege ernstige droogte.

En dus trekt de burgemeester zijn wc niet meer door. En ook zijn dorpsgenoten moeten letten op hun waterconsumptie. Montaurousiens mogen niet meer dan 150 liter drinkwater per dag gebruiken en waterslurpende activiteiten als het wassen van auto’s waren al verboden voor de zomer begon. Tot zover lijkt het beleid van Huet op dat van andere burgemeesters in droge dorpen, maar deze burgemeester ging onlangs een stap verder. Eind februari maakte hij bekend vijf jaar lang geen bouwvergunningen voor nieuwe woningen af te zullen geven. „Er zou niets dramatischer zijn dan het bouwen van nieuwe woningen zonder water te kunnen aanbieden”, zei hij toen tegen de Franse televisiezender TF1.

Lees ook: Rioolwater moet Zuid-Franse wijnranken redden

Economische gevolgen

De aankondiging van een de facto bouwstop leidde tot een schok in het dorp, vertellen inwoners. Sommigen willen niet on the record met de media praten omdat het onderwerp „erg gevoelig” ligt of omdat ze „klaar zijn met de burgemeester”. De 56-jarige Hedi Karmous vindt de maatregel „onnodig”, vertelt hij vanaf een bankje op het met olijfbomen omringde dorpsplein. „Zo groot is het probleem toch niet? Kijk maar naar het meer van Saint-Cassien” , zegt hij verwijzend naar het enorme meer een paar kilometer verderop. „Daar staat gewoon water.” Dat Saint-Cassien na vorige zomer lager stond dan ooit, lijkt Karmous vergeten.

Karmous werkte voor hij afgekeurd werd in de bouw en vreest voor de gevolgen voor zijn oud-collega’s. „Veel mensen zijn bang hun baan te verliezen, zeker omdat het erop lijkt dat burgemeesters in omliggende dorpen hetzelfde gaan besluiten.”

Ook Yvan Grubelic (54), directeur van bouwbedrijf Batifor, noemt het besluit „een ramp” voor de sector. „We hebben hier veel kleine bouwbedrijven, met twee of drie werknemers. Die kijken nu al wie ze moeten ontslaan om zich voor te bereiden op de lege agenda’s die ze straks zullen hebben.” Omdat Grubelic vooral renovatie- en uitbreidingsprojecten doet, zal de schade voor hemzelf beperkt blijven.

Burgemeester Huet geeft Grubelic geen ongelijk. „Precieze cijfers hebben we niet, maar het is duidelijk dat er gevolgen zullen zijn voor de bouwsector.” En omdat zo’n 20 procent van de lokale banen in de bouw zijn, zal ook de rest van het dorp worden geraakt, geeft hij toe. „U moet niet denken dat het een makkelijk besluit was. Maar we hadden geen keuze!”

Lees ook: Ook in de winter wordt Frankrijk geteisterd door droogte, ‘alle seinen staan op rood’

Dorp verdrievoudigd

Het tekort is niet alleen een gevolg van de opwarming van de aarde. Ook speelt mee dat Montauroux fors is gegroeid. „Het aantal inwoners is in dertig jaar tijd verdubbeld; mensen trekken hierheen omdat het zo dicht bij de autoweg ligt naar Cannes en Nice”, legt Huet uit. Het dorp veranderde daarmee van een hechte gemeenschap met één school waarbij verschillende jaarlagen in één klas zaten, in een meer losgezongen conglomeraat met veel inwoners die er enkel slapen. De dorpskern is op een – zowaar regenachtige – woensdag in juni vrijwel verlaten, veel winkels zijn permanent gesloten. De heuvels om het dorpscentrum zijn bespikkeld met villa’s en appartementencomplexen. De lampen staan uit.

„Die groeiende bevolking moeten we voorzien van water uit één bron: de rivier Siagnole, die we delen met [de zuidelijker gelegen gemeenten] Fréjus en Saint-Raphaël”, zegt Huet. „Vorige zomer stond die zo laag dat we bijna wijken moesten afsluiten van de watertoevoer.” Als Montauroux verder uitbreidt en de droogte door klimaatverandering verder toeneemt, zullen zulke afsluitingen iedere zomer realiteit worden, vreest hij. „De manier van denken moet veranderen: we waren eraan gewend het water aan te passen aan de stedenbouw, maar we moeten de stedenbouw gaan aanpassen aan het water.”

Zijn hoop is dat in de komende vijf jaar andere, langetermijnoplossingen zullen worden gevonden om met de droogte om te gaan. Ook wil Huet inzetten op het dichten van lekken in de waterleidingen – in heel Frankrijk gaat een vijfde van al het drinkwater verloren door lekken; in Montauroux zelfs een kwart.

Grubelic is woedend over de redenering van Huet. Ja, er zijn problemen met de watervoorziening, erkent hij. „Maar dat is altijd al zo geweest, mijn grootmoeder was boerin en zij had ook last van droogte.” Bovendien, het probleem is zo groot geworden omdat burgemeester Huet heeft toegestaan dat er jarenlang een „anarchistische wildgroei” was van nieuwe appartementencomplexen en huizen. „Diezelfde autoriteiten die ervoor hebben gezorgd dat ons dorp zijn charmante, regionale karakter heeft verloren, werpen zich nu op als de grote redders. Het slaat helemaal nergens op en het laat zien dat onze burgemeester geen idee heeft wat er in de gemeenschap leeft.”

Lees ook: Frankrijk heeft zijn kerncentrales jarenlang verwaarloosd

Ook begrip

Maar er is ook begrip voor het besluit. Zo vertelt Françoise Dupeuble (75), uitbaatster van een charmante chambre d’hôte met vier kamers aan de rand van het dorp, dat ze blij is dat „de ongecontroleerde groei” van haar dorp een halt wordt toegeroepen. „Toen ik jong was, woonden hier maar vijfhonderd mensen”, vertelt ze aan de tuintafel in haar grote, met geurige bomen, kleurrijke bloemen en zonneschermen gevulde tuin. „Daar herken je weinig van terug in de slaapstad die Montauroux tegenwoordig is.”

Ook ziet ze hoe de droogte de regio raakt – ook zijzelf heeft zich aangepast. „Twee jaar geleden heb ik die regenbak gekocht”, zegt ze, gebarend naar een menshoge aardekleurige pot. „Daar kan duizend liter in en daarmee bewater ik mijn planten.” Ook zoekt ze tegenwoordig planten uit die beter tegen droogte kunnen, zoals rozenstruiken en laurierbomen. „En mijn voorgangers bewaterden het gazon, maar dat doe ik al tien jaar niet meer. We accepteren dat het gras geel is in de zomer.” Ook haar eigen gedrag heeft Dupeuble aangepast: ze doucht een keer per drie dagen in plaats van dagelijks en spoelt niet meer door bij een ‘kleine boodschap’.

Deze lentedag brommen nog geregeld vrachtwagens vol bouwmateriaal voorbij in Montauroux. Her en der staan mannen zonder shirt muurtjes te metselen of met grove machines gaten te graven. Dat beeld zal de komende jaren veranderen, zegt de 22-jarige Aurelien Desiré, die op het dak van een appartementencomplex in aanbouw gruis staat te scheppen. „Ik zie het nu al veranderen: we doen alleen nog maar renovaties, geen projecten van a tot z”, zegt hij. Hij vindt het jammer: „Montauroux was juist een plek waar we veel nieuwe bouwprojecten deden, en dat zijn de vetste projecten”.

De 45-jarige beveiliger Maher Brinsi woonde jaren in het centrum van Montauroux maar omdat „het dood is geworden” kocht hij een paar jaar geleden een kavel aan de rand van het dorp. Daarop heeft hij een zandkleurige villa laten bouwen die bewaakt wordt door een grote herdershond die bezoekers met een schuin oog aankijkt. De tuin ligt bezaaid met pallets en ander bouwafval. „De bouwvergunning voor het huis was op tijd binnen”, vertelt Brinsi. „Maar we hadden nog geen aanvraag ingediend voor het zwembad – en dat gaat nu natuurlijk niet meer lukken.” Heel erg zit hij er niet mee. „Over vijf jaar proberen we het gewoon nog een keer.” En tot die tijd? „We gaan maar wat bomen planten.”