Ken is het ideale rolmodel voor de man van deze tijd

Ryan Gosling zag de Ken-pop van zijn dochter met het gezicht in de modder liggen. Ergens, diep van binnen, werd hij geraakt. Voor die ervaring twijfelde hij of hij Barbies vriendje moest spelen. Maar nu stuurde hij een bericht naar regisseur Greta Gerwig: „Ik zal jouw Ken spelen. Want zijn verhaal moet verteld worden.”

Ken is fundamenteel niet cool. Hij is een grote roze zonnebril, een prinsessenjurk, een chihuahua in een tasje. Gedwee en tevreden mag hij de bijrijdersstoel van Barbie’s roze cabrio vullen. Terwijl zij met eigen geld accessoires shopt in winkelstraten, die zelfs in de P.C. Hooft poenig worden gevonden, draagt accessoire Ken de tassen. Mét een hulpeloze plastic-glimlach op zijn gezicht en een seksloos wasbordje onder zijn roze polo. Geen jongen heeft óóit met hem gespeeld of was óóit geïnteresseerd in zijn verhaal.

En verdomd, toch lijkt het Gosling te lukken. De zomer van Ken is aangebroken. Sociale media staan vol met Ken-liefde. Mensen playbacken mee met Ken-fragmenten uit de trailer. The Guardian-redacteur Rich Pelley schreef een longread over zijn ‘dag als Ken’. Op TikTok staan instructievideo’s: ‘Hoe krijg ik mijn haar als Ken?’ Waarom?

Het cynische perspectief is dat de marketing van Ken subliem is. Hij wordt neergezet als de sukkelige sexy underdog. De slogan van de Barbie-film luidt: She’s Barbie, he’s just Ken. In de film zingt Ken een liedje getiteld ‘I’m Just Ken’. En Ryan Goslings losgeslagen interviews (later meer) zullen ook wel helpen. Maar Mattel probeert al sinds de jaren zestig Kens imago op te pompen.

Twee jaar na Barbara, werd Kenneth Sean Carlson al uitgebracht. Bedoeld als evenbeeld van Barbie. Hij kreeg een achtergrondverhaaltje: Barbie en Ken ontmoetten elkaar op de set van een reclamespotje. Het was liefde op het eerste gezicht. Maar Ken was direct kansloos. Waar Barbie kleren, huizen en auto’s kreeg, had Ken aanvankelijk alleen een zwembroekje. Zijn hoofd kon alleen van links naar rechts bewegen, zijn armen alleen naar boven en beneden.

In de jaren daarna kreeg Ken veertig beroepen, van Marine-bioloog en astronaut tot journalist. In 2004 gingen Barbie en Ken uit elkaar, een Hollywood-divorce. Totdat Mattel in 2011 een promotiecampagne startte: kan Ken de liefde van Barbie terugwinnen. Antwoord: ja, op Valentijnsdag kwamen ze weer bij elkaar. Maar de liefde van het spelende publiek kon hij nooit winnen. Ken bleef de appendix van Barbie.

Een jongetje dat met poppen wilde spelen was veroordeeld tot het actiefiguur. Het meest emblematisch was waarschijnlijk de Action Man. Een hypermasculiene, naamloze mannenpop, met een zwarte vetkuif, opgepompte spieren en ‘mannelijke outfits’: militaire kloffie, een scuba-duikkostuum, een strakke bodysuit en een mes in zijn hand. Je had ook He-Man, ‘the master of the universe’, met de spieren van Arnold Schwarzenegger, de taille van een wesp en het kapsel van een kokosnoot.

Bigorexia

De controverse rond Barbie dwong Mattel om (uiteindelijk) ook andere lichaamstypen te introduceren, maar bij actiefiguren gebeurde dat niet. Volgens onderzoek van het McLean ziekenhuis in de Amerikaanse stad Belmont zijn „veel actiefiguren nog veel gespierder dan de grootste mannelijke bodybuilders op aarde.” Uit onderzoek van de Universiteit van San Diego blijkt dat dat onrealistische beeld bijdraagt aan ongezonde lichaamsidealen van mannen. Jongens die met hypermasculiene poppen speelden, hebben een groter risico op bigorexia, de obsessieve drang om spiermassa op te bouwen.

Daarnaast bevestigen de poppen mannelijke idealen. Ze hebben ‘mannelijke beroepen’, zijn militair of extreme sporters. Een onderzoek van het Kenyon College in 2017 ondervond dat poppen, hoe gespierder ze zijn, vaker bozer kijken, met hun handen gebald in vuisten. Volgens de onderzoeker bevestigen die poppen een beeld van mannelijke dominantie. Is er een slechter rolmodel voor jonge jongens dan een onrealistisch opgezwollen man, die het liefst gevaar opzoekt en een moraal als in de jaren vijftig heeft?

Er vindt een Kennificatie van de mannelijkheid plaats

Maar de afgelopen decennia is het ideaalbeeld van de man veranderd. De actiefiguren van nu spotten met hun mannelijkheid. Ja, ze zijn nog steeds ongezond gespierd, maar ook zachtaardig – poeslieve kindmannen die koddige foutjes maken en het niet erg vinden om een vrouwelijke baas te hebben.

De sekssymbolen van deze tijd zijn Kens. Denk aan de jongens-achtige, gevaarloze acteur Timothy Chalamet, of aan queer-iconen als rapper Lil Nas X. Dunne, fitte mannen, met een metroseksuele aandacht voor hun uiterlijk. Die graag een stapje opzij doen voor de Barbies. In de Barbie-film ontdekt Ken voor het eerst de voordelen van het patriarchaat. Te laat, want in de echte samenleving vindt juist een Kennificatie van mannelijkheid plaats.

Kenergie

Tegelijkertijd beweegt de tijd weg van Barbie. Natuurlijk is het Barbie-fysiek nog altijd een schoonheidsideaal. Maar er is ook iets anders naastgekomen. Brazilaanse bil-implantaten, lipfillers, tailleverkleiningen en borstvergrotingen maken een vrouwelijk ideaalbeeld dat misschien net zó opgepompt en uitvergroot is als het beeld dat de Action Man voorschotelde.

In een tijd na #MeToo, na metroseksuele make-overprogramma’s als Queer Eye for the Straight Guy, is Ken relevanter dan ooit. Gevaarloos, feminien, een échte supporter van vrouwen (en één in het bijzonder).

Ryan Gosling had het helemaal aan het juiste eind toen hij tegen MTV News zei: „Dit is de rol waarvoor ik geboren ben. Ik heb altijd Kenergie gehad. En ik voel een Ken in jou. […] Wacht maar tot de film uitkomt. Je zal het zien. Je zal je gezien voelen.” Maak plaats, Barbie, de wereld is klaar voor Ken.