N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Hulpverleners Ambulancehulpverleners voelen zich in de steek gelaten door het Openbaar Ministerie. Dat gaat niet in hoger beroep tegen de vrijspraak van een man die ambulancehulpverleners hinderde op weg naar een patiënt in ademnood.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data103012204-26098e.jpg)
Het was een prio A1-melding, ofwel: dringender kan niet. Ambulancehulpverlener Wim herinnert zich nog goed de opdracht: een coronapatiënt had dringend zuurstof nodig. Met zijn collega ging hij op pad. De sirene aan, de blauwe lampen ook. Maar voor de woning stond een man verfemmers uit te laden. Of hij zijn auto wilde wegzetten, vroegen de ambulancemedewerkers, want ze konden er niet door met de brancard. Dat deed hij niet.
„We vroegen het nog een tweede keer”, zegt Wim. De man begon te schelden, herinnert de ambulancemedewerker zich: „Ik sla je voor je kankersmoel.” En: „Ik trap tegen je kankerpoten.” Wim zegt uit de auto te zijn getrokken. „Mijn collega werd aangevallen met een grote verflat. We hebben via een noodknop de politie ingeschakeld en hebben onszelf moeten opsluiten in het achtergedeelte van de ambulance.” Door het oponthoud heeft de patiënt zo’n tien minuten moeten wachten op zuurstof.
Het incident had veel impact op de zorgmedewerkers. Hans Janssen, directeur van de Ambulancedienst Zuid-Holland-Zuid, haalde het duo uit de parate dienst, zo ontdaan waren ze.
De rechter sprak de man afgelopen 7 juli vrij, omdat de aanklacht – dreiging met zware mishandeling – niet bewezen zou kunnen worden, zo stelt de ambulancedienst. De uitspraak werd mondeling gedaan en staat niet op papier.
‘Zerotolerancebeleid’
Het Openbaar Ministerie besloot niet tegen die beslissing in hoger beroep te gaan. „We zijn tot de conclusie gekomen dat er geen kans op succes is in hoger beroep”, schreef de officier aan de ambulancedienst. Het OM schrijft verder dat deze conclusie „totaal niet wegneemt dat het gedrag van verdachte zeer kwalijk was”.
Die beslissing vindt directeur Hans Janssen „totaal onbegrijpelijk.” Volgens hem had vervolging, voor andere feiten, wel tot succes kunnen leiden. Maar wat vooral wringt: „Het zerotolerancebeleid dat de overheid zelf propageert”, zegt hij. „Geweld en agressie tegen hulpverleners zouden de hoogste prioriteit hebben. Ook binnen het OM. Maar ze laten het nu gewoon afweten. Ik kan dit niet verkopen aan al die ambulancemedewerkers die te maken hebben met agressie.”
Keer op keer horen we vanuit Den Haag dat we beschermd moeten worden
Wim ambulancehulpverlener
Dus heeft het bestuur van de Ambulancedienst Zuid-Holland-Zuid een advocaat in de arm genomen: Richard Korver. Die stuurde de hoofdofficier van het OM Rotterdam afgelopen zondag een brief van vier kantjes. Korver stelt daarin dat zijn cliënten niet begrijpen dat er niets te doen zou zijn tegen de vrijspraak. Hij zegt dat de man vervolgd had kunnen worden voor het hinderen of belemmeren van een hulpverlener, of desnoods voor het belemmeren van iemands vrijheid van beweging op de openbare weg.
Korver vraagt dan ook met klem, namens de ambulancedienst, om toch in hoger beroep te gaan. Hij vindt dat het OM in de beslissing om in hoger beroep te gaan ook aan het belang van de slachtoffers moet denken, en dat de ambulancemedewerkers niet hebben kunnen rekenen op bescherming van de overheid. Hoger beroep moet binnen veertien dagen worden ingesteld.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2018/12/data39790277-8fbdbf.jpg)
‘Agressie wordt heftiger’
Het OM Rotterdam zegt in een reactie dat zij van tevoren er niet van uit ging dat de man zou worden vrijgesproken. Maar, zegt het ministerie, „strikt juridisch” is de uitleg van de rechter niet onbegrijpelijk. De uitspraken van de man zijn wel bedreiging van mishandeling, maar niet van zware mishandeling. En alleen dat laatste is een strafbaar feit. Na overleg met de advocaat-generaal kwam men tot de conclusie dat de kans dat een hoger beroep anders uitpakt „zo goed als uit te sluiten” is. Het OM zegt de emoties te snappen en zegt dat het zeker niet gezegd is dat een volgende persoon die dit roept ook vrijuit gaat.
De patiënt overleefde het voorval, meer kan Janssen vanwege privacy niet over diens toestand zeggen. Maar in algemene zin zegt hij: „Als de zuurstofwaarden langere tijd onder een bepaald niveau komen, heeft dat grote gevolgen. Hoe later we komen, hoe bepalender dat is voor het herstel.”
De beslissing van het OM steekt voor Janssen des te meer vanwege het programma Veilige Publieke Taak (VPT), waar diverse kabinetten zich hard voor maakten. Geweld en agressie tegen hulpverleners, tegen mensen met een publieke taak, moet strenger worden bestraft. Het OM zegt op de eigen website dan ook daartegen „consequent en daadkrachtig” op te treden. ‘VPT’-zaken krijgen „hoge prioriteit” en slachtoffers worden „optimaal geïnformeerd”.
Volgens de ambulancedienst is dat niet gebeurd in deze zaak. „Heel Den Haag, Rutte voorop, sprak zich uit om agressie tegen zorgmedewerkers tegen te gaan”, zegt directeur Janssen. „Daar ontlenen wij kracht aan. Maar als het OM zich zo opstelt, dan betekent dat gewoon dat mensen in de ambulancezorg niet gesteund worden.” Dat beaamt ambulancehulpverlener Wim. „Wij vechten voor de levens van patiënten, niet tegen omstanders. De agressie die we meemaken, wordt heftiger. En keer op keer horen we vanuit Den Haag dat we beschermd moeten worden. Maar ik voel me nu echt alleen staan.”
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data77587104-e79bac.jpg)
