N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2023/06/podcastplat.jpg)
1Stad in oorlog: Charkiv één jaar onder vuur
Charkiv heeft immense verwoestingen moeten doorstaan. Hoe ziet het leven in die stad er nu uit? Hoe overleeft bijvoorbeeld de medewerker van de plantsoenendienst deze oorlogstijd, of de vrouw met 17 katten?
VPRO-correspondent Michiel Driebergen maakte samen met Bureau Buitenland-redacteur Edwin Koopman een podcast over de stad, om de effecten van de oorlog van dichtbij te tonen. Ze geven de zwaargetroffen stad een stem, letterlijk. „Ik ben Charkov”, hoor je aan het begin van deze bijzondere vertelling. Heftig, indrukwekkend, innemend. Het was de juiste keuze om het verhaal over de stad, de achterblijvers en overlevenden op zo’n artistieke manier te vertellen.
2Sisters
Al meer dan tien jaar maakt Kaitlin Prest, of ‘KP’, zoals ze zich aan luisteraars voorstelt, met The Heart intieme (zelf)portretten over liefde, seks, en verbinding. Haar nieuwste serie betreft een liefde waarin je geboren wordt, maar die lang niet zo vanzelfsprekend is: die voor een zus. In vijf afleveringen hoor je hoe Kaitlin en Natalie opgroeien in een onderlinge strijd die zich uit in muzikale ambities. Elke ochtend staat de kleine Kaitlin om vijf uur op om te oefenen op de piano. Hoe anders dan haar jongere zusje, dat nooit oefent, maar spéélt. En dat ook nog eens uit lijkt te zijn op haar allerbelangrijkste bezit: haar identiteit. Lukt het de rivalen uit deze giftige dynamiek te stappen en een intieme relatie op te bouwen?
3De verschrikkelijk mooie migratie (en alles wat erna kwam)
Vanaf de eerste minuut bevind je je in Italiaanse sferen. Een familiediner, een tafel vol eten, de gezelligheid is te horen, de grappa en limoncello staan op tafel. Gabriella Adér, bekend van de NRC-podcasts Cocaïnekoortse en De coup van Qatar en als presentator van NRC Vandaag, produceerde voor de VPRO een podcast over haar Italiaanse familie.
De aanleiding is een familieruzie tussen haar moeder en ooms. Al snel komt ze erachter dat na de dood van ‘nonna’ een „kruitvat explodeerde waarvan de lont al werd aangestoken tijdens de migratie naar Nederland.” In vier afleveringen onderzoekt Adér de gevoeligheden die vaak pas jaren na de migratie van een familie opborrelen, en soms pas voor een volgende generatie écht zichtbaar zijn.
4I’m not a Monster Series 2 – The Shamima Begum Story
Vorig seizoen bezocht onderzoeksjournalist Josh Baker de Amerikaanse Sam Sally, nadat zij haar zus een noodkreet stuurt vanuit IS-gebied. Bakers grote vraag: is Sally, die met haar familie vanuit Indiana naar het Kalifaat vertrok, dader of slachtoffer?
Dit seizoen stort Baker zich in een vergelijkbaar vraagstuk, dat de gemoederen in Groot Brittannië sinds 2015 bezighoudt. Waarom besloten drie Britse schoolmeisjes zich plotseling bij IS aan te sluiten? Baker reist naar Syrië, waar hij Shamima Behum ontmoet, het enige meisje dat vier jaar na de verdwijning plots opdook en sindsdien volop in de media besproken wordt. Wat is haar kant van het verhaal, en vanuit welk perspectief moeten we haar ervaringen bekijken? Wederom een waanzinnig spannend onderzoeksverhaal dat een rijkdom aan invalshoeken bestrijkt.
5Nagasaki
In de fictievertelling Nagasaki duurt het niet lang voordat de bom valt. Wanneer dat gebeurt en hoofdpersoon Franka in één klap haar familie en huis kwijt is, schakelt de podcast over naar de hoogste versnelling. Franka begint een zoektocht in het puin naar haar vriendin Cleo, terwijl ze de verwoesting en het verlies in taal probeert te vangen. Haar spokenwordachtige monoloog wordt vergezeld van ruis, knallen, beats en de hichiriki – een Japans blaasinstrument met een hoog, spookachtig geluid.
Als geheel kan de in totaal een dik uur durende ‘audiofilm’ een bijna uitputtende luisterervaring zijn, maar op de beste momenten vallen sound design, verhaal en de poëtische beschrijvingen samen tot een betoverend geheel.
6Believe in Magic
Voor wie ook zo verslingerd was aan het verhaal The Missing Cryptoqueen is er goed nieuws: journalist Jamie Bartlett lanceerde dit voorjaar een nieuwe podcast: Believe in Magic. Net als bij zijn vorige show is hij een oplichter op het spoor. Het is een bijzonder pijnlijk verhaal: een jong Brits meisje, Megan, zet samen met haar moeder een stichting op: Believe in Magic. Van het gedoneerde geld organiseren ze uitjes voor zieke kinderen. Megan is zelf ook ernstig ziek, een hersentumor. Op Facebook post haar moeder updates. Als ze hun grote groep volgers om geld vraagt voor een dure behandeling in de Verenigde Staten, vertrouwt de Britse Joanna Ashcraft het niet en begint ongemakkelijke vragen te stellen.
7De Taxioorlog
In 2000 besloot de regering de Taxiwet te liberaliseren. Tot dan toe had Taxi Centrale Amsterdam, (TCA) het monopolie in de hoofdstad. Chauffeurs moesten tonnen neertellen om een taxivergunning te bemachtigen. Die vergunningen werden met het ingaan van de nieuwe wet waardeloos. De pleuris brak uit. „Als jullie oorlog willen, dan krijgen jullie oorlog!” Laat dat maar aan de taxichauffeurs over.
Sander ’t Sas put, 23 jaar later, rijkelijk uit al zijn bewaarde audiomateriaal. Hij blikt met TCA-chauffeurs en directeur van de nieuwe concurrent TaxiDirekt, terug op de gebeurtenissen van toen. Hij komt tot interessante conclusies, onder andere over de rol van de TCA. Bleek dat nou een maffiose organisatie te zijn?
8Drifting Off with Joe Pera
Geen probleem, als je het einde van Drifting Off with Joe Pera niet haalt. Je hoeft deze podcast niet te volgen. Je laat de geluiden simpelweg als een roesje op je inwerken tot je rustig wegdroomt. Komiek Joe Pera associeert erop los en het sounddesign van Ryan Dann is werkelijk om van te smullen.
In een aflevering over soep haalt Pera huiselijke herinneringen op, op de achtergrond klinken ritmische snijgeluiden en een borrelende pot groentesoep. In de aflevering over klokken filosofeert Pera over tijd, mompelend als een oude man in een schommelstoel. Dan wordt hij plots technisch over kerkklokken, gaat hij langs bij zijn neefje, en begint hij over de relatiebreuk van Shakira en Piqué. Alle associaties zijn toegestaan.
9Waar is zuster Gabrielle?
Als de titel dat nog niet verraadde: we hebben hier te maken met een waargebeurd misdaadverhaal. Dit keer vermist (en vermoord?): zuster Gabrielle, een tegendraadse en geliefde lerares die plotseling verdween uit het nonnenklooster waar zij woonde. De setting: Dendermonde, een Vlaams stadje waar iedereen dit verhaal wel lijkt te kennen. De voice-over is van rechtbankjournalist Philip Heymans.
En daarin schuilt de grote kracht van deze podcast. Heymans is een fantastische verteller met jarenlange radio-ervaring. Hij brengt naast zijn analytische inzichten een kinderlijke nieuwsgierigheid mee. De humor en de levendigheid van de vertelling maakt deze podcast tot een uitschieter in het genre.
10Gonzo
Het was 2010. Culinair journaliste Hiske Versprille griste een koekblik van het bureau van een redactiecollega en racete naar Steakhouse Piet de Leeuw, een begrip in Amsterdam. Ze had namelijk een intuïtief vermoeden. Dat bleek te kloppen. Ze bestelde een biefstuk, sneed hem, toen hij opgediend werd doormidden, stopte de helft in het blikje dat op haar schoot lag en liet hem onderzoeken in een laboratorium. Haar vermoeden bleek juist, de biefstuk was 100 procent paard!
Elke week een spannend verhaal, een verhaal dat een journalist maar één keer in diens leven maakt. Van de kroongetuige in het Holleeder-proces die weigerde onder te duiken tot infiltratie in het hoofdkwartier van de Centrum-democraten.
11The Turning: Room of Mirrors
In 2021 gaf The Turning: The Sisters Who Left een indrukwekkend inzicht in de verstikkende kloosterorde van Moeder Teresa. In het tweede seizoen, dat begin dit jaar uitkwam, richt Erika Lantz haar pijlen op choreograaf George Balanchine. Hij was niet alleen van grote invloed op de balletwereld van de vorige eeuw, maar vroeg ook het uiterste van zijn leerlingen. Ze adoreerden hem, vertellen ze in de podcast, dansen bij Balanchine was als „opgroeien met Mozart”.
Maar het betekende ook: afgeschermd zijn van de buitenwereld en door extreme diëten, drugs en chirurgische ingrepen aan Balanchine’s ideaalbeeld proberen te voldoen. Intussen knoopte Balanchine zelf relaties aan met vele dansers. Net als in het eerste seizoen toont Lantz zowel de aantrekkingskracht, als het extreme karakter van het ‘kloosterachtige’ leven onder Balanchine.
12Vriend of Vijand
Sinds de metaalgeleerde Abdul Qadir Khan in de jaren zeventig met blueprints van een Nederlands energiebedrijf de Pakistaanse atoombom ontwikkelde, staat Nederland op scherp. In Vriend of Vijand onderzoekt wetenschapsjournalist Saar Slegers hoe universiteiten en overheden ervoor zorgen dat gevoelige kennis niet weer in de verkeerde handen valt. Via gesprekken met academici, veiligheidsdiensten en politici navigeert Slegers ons langs de talloze facetten van deze complexe kwestie. Kun je wel onderscheid maken tussen riskante en veilige kennis? Kan Nederland een internationale academische toppositie opgeven uit beschermingsdrang? En wanneer wordt veiligheidsbeleid discriminatie?
13De Klimaatkwestie
Hoe zorgen we ervoor dat de aarde niet vergaat? Nou, door naar De Klimaatkwestie te luisteren. Je kunt neerslachtig worden van alle crises, maar dat doen Nienke Zoetbrood en Hannah van der Wurff niet. Elke week behandelen ze één behapbare klimaatkwestie. Moeten we bijvoorbeeld niet eens stoppen met kinderen krijgen?
In Engeland is al een groep vrouwen in geboortestaking gegaan. Die heffen ze pas weer op als de politiek echt massieve actie onderneemt tegen klimaatverandering. 40% van de jongeren van nu in Nederland twijfelen inmiddels ook of ze wel kinderen moeten krijgen, vanwege de klimaatverandering. Een frisse, realistische klimaatpodcast die van alle kanten beschouwt.
14People Who Knew Me
De mysterieuze, diepe en cynische stem van Rosamund Pike (Gone Girl) zou je eigenhandig door deze adaptatie van Kim Hoopers boek kunnen slepen. Maar eigenlijk klinken álle personages geloofwaardig. En dan wordt het verhaal ook nog met gigantische vaart en gevoel voor ritme verteld. Soms klinkt een scène traag en sober, soms gehaast en vol, maar de sferen sluiten zo naadloos op elkaar aan en de spanningsopbouw is zó meedogenloos dat je alles braaf meevoelt.
Pike speelt Emily, die de aanslagen van 9/11 gebruikt om haar eigen dood in scène te zetten en in Californië een nieuw leven op te bouwen. Een slechte uitslag van een mammografie doet haar besluiten de confrontatie met haar verleden aan te gaan.
15The Coldest Case in Laramie
Wanneer journalist Kim Barker nadenkt over mogelijke verhalen die ze voor The New York Times kan maken, denkt ze aan de moord op Shelli Wiley in 1985. Wiley, die op dezelfde middelbare school had gezeten als zij, werd op haar 22ste thuis neergestoken en daarna is haar appartement in brand gezet. Niemand werd veroordeeld voor de moord, maar „iedereen in Laramie zegt te weten wie het heeft gedaan”. Ex-politieman Fred Lamb lijkt zelfs te bekennen op tape, dus hoe kan het dat hij nog vrij is?
Barker krijgt toegang tot alle dossiers en verhoren en terwijl zij onderzoekt, wordt deze cold case steeds meer een verhaal over het geheugen en hoe de mens gebeurtenissen herinnert, en herinneringen aanpast.
NRC tipte dit jaar nog veel meer podcasts. Deze kun je vinden via de handige filterfunctie op nrc.nl/podcast.
