Zomerstorm Poly bleek een stresstest voor vervoerders

Reportage

Weer en verkeer Het KNMI wachtte tot de vroege ochtend met code oranje, pas toen gaven de weermodellen duidelijkheid. Hoe reageerden spoorwegen en Schiphol?

Een omgewaaide boom raakte een auto aan de Haarlemse Marnixstraat.
Een omgewaaide boom raakte een auto aan de Haarlemse Marnixstraat. Foto Remko de Waal/ANP

Een grillig verloop van weermodellen. Omgevallen bomen, ook op spoorwegen. Honderden vluchten op Schiphol geannuleerd. Tientallen commerciële schade-afhandelaars op scherp.

Voor zowel KNMI, vervoerders als verzekeraars was storm Poly die dinsdag over Nederland trok, een test. Zouden de steeds fijnmaziger protocollen en andere afspraken die onder druk van steeds extremere weersomstandigheden zijn gemaakt, in de praktijk werken?

Een overzicht.

KNMI

Hoewel de meteorologische dienst dinsdagmiddag al waarschuwde voor de komst van Poly duurde het tot 4 uur in de vroege woensdagochtend voordat het KNMI via Twitter een waarschuwing voor code oranje voor zware windstoten afgaf. Daardoor konden vervoerders en schadeverzekeraars pas betrekkelijk laat anticiperen op wat er komen ging.

„Om code oranje af te geven moet de kans dat zo’n storm er komt, meer dan 60 procent zijn”, zei een woordvoerder van het KNMI woensdag tegen nu.nl. „Na onze berekeningen (..) bleek dat de kans op een zomerstorm nog veel kleiner dan 60 procent was.” Pas rond 3 uur woensdagochtend was de kans op een zomerstorm de magische 60 procent gepasseerd. Een uur later werd via Twitter code oranje afgekondigd. Code rood volgde vier uur later, rond 8.00 uur, toen de ochtendspits van woensdag in volle gang was.

Lees ook: Veel kritiek op oproep storm te volgen via Twitter

Twee jaar geleden spraken KNMI en schadeverzekeraars af om bij storm elkaar sneller en gedetailleerder te informeren. Daardoor kunnen verzekeraars hun cliënten in regio’s waar de storm langskomt, in een vroeger stadium waarschuwen en preventietips doorsturen, (fruitbomen en glazen kassen afdekken, auto’s niet onder bomen parkeren, etcetera.)

Door de onzekerheid van de weermodellen kwamen de berichten van verzekeraars echter pas in de loop van de woensdag in de mailboxen van hun cliënten, soms nadat de storm al was gepasseerd. „Er is vannacht geen contact geweest met de verzekeraars” , zegt de KNMI-woordvoerder tegen NRC.

Spoorwegen

Voor de zekerheid zette spoorwegbeheerder Prorail dinsdagavond al zogeheten incidententeams klaar. Die zouden snel schade aan rails en bovenleidingen moeten kunnen repareren. Woensdagochtend bleek dit niet genoeg. Met name in Noord-Holland, onder meer bij Zaandam, Bennebroek en Wormerveer, vielen veel bomen over het spoor. Die veroorzaakten veel schade, waardoor het treinverkeer ter plekke lange tijd moest worden stilgelegd.

Uiteindelijk vielen honderden treinen uit, zegt een woordvoerder van NS.

NS wist de schade te beperken door lessen uit eerdere stormen toe te passen, zegt een woordvoerder. Het bedrijf probeert de gevolgen voor de reiziger te beperken door de lange lijnen op te knippen. Een trein van Enkhuizen naar Maastricht wordt dan bijvoorbeeld uit de dienstregeling gehaald in Utrecht; vanaf Utrecht rijdt een andere trein de rest van het traject. Zo hebben reizigers in Zuid-Nederland geen last van treinuitval in het noorden. Tijdens de storm woensdag lag het treinverkeer stil in de provincies Noord-Holland, Groningen en Friesland; het zuiden had veel minder last.

Een woordvoerder van Arriva, dat het treinverkeer in Friesland en Groningen woensdagochtend moest stilleggen, heeft de indruk dat het „de laatste jaren helaas steeds vaker voorkomt” dat extreem weer het treinverkeer stoort. „Wij blijven echter rijden zo lang dat veilig kan.”

Luchtverkeer

Dinsdag meldde luchthaven Schiphol al dat er woensdag zeer beperkt vliegverkeer mogelijk zou zijn. Dat kwam door een combinatie van harde windstoten, regen en slecht zicht. De luchthaven moest woensdag uiteindelijk circa 400 vluchten van de bijna 1.300 vluchten annuleren. Woensdagmiddag kwam het verkeer weer langzaam op niveau.

Volgens Luchtverkeersleiding Nederland (LVNL) was alleen de Kaagbaan beschikbaar. Vliegtuigen moeten opstijgen en landen met tegenwind. Alleen de Kaagbaan ligt in de juiste noordoost-zuidwest-richting.

LVNL meldde woensdagochtend dertig zogenoemde ‘go-arounds’: een vliegtuig breekt een landing af en doet een nieuwe poging. Vijf vluchten weken uit naar andere vliegvelden, waaronder Brussel, Luxemburg en Maastricht. Op Maastricht-Aachen Airport (MAA) landde daardoor voor het eerst een grote Boeing 787 Dreamliner van KLM.

„Deze storm was wel bijzonder, maar niet uitzonderlijk”, zegt een woordvoerder van LVNL. „Ook in de herfst komen zuidwestelijke stormen voor in Nederland. Voor elke weersituatie heeft de luchtvaart door toezichthouders als het Europese EASA vastgestelde procedures.” De luchtverkeersleiding heeft geen extra mensen hoeven op te roepen. LVNL heeft altijd extra mensen achter de hand, zegt een woordvoerder.