N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Reportage
Criminaliteit De Democraten verloren bij de laatste Congresverkiezingen belangrijke zetels in New York. Kiezers straften de partij af voor toenemende onveiligheid, zoals in het progressief-elitaire Park Slope, waar een verwarde man een hond doodsloeg.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data94347709-46274e.jpg)
Foto ANP/Redux/The New York Times Syndication
Het was nauwelijks licht en nog niet zo drukkend toen Jessica Chrustic op een ochtend in augustus haar hond Moose aanlijnde en meenam naar Prospect Park in Brooklyn, New York. Elke ochtend laten honderden mensen hier hun hond uit, ze joggen, fietsen, wandelen in de grote ruit die het park is – 2,5 kilometer in de lengte, 1,5 km op z’n breedst. Maar Chrustic en Moose waren die dag zo vroeg dat er nog niemand in het park was. Bijna niemand.
Ze liep voorbij het terrein van de plantsoenendienst, waar de oranje dienstvrachtauto’s geparkeerd staan, met op de zijkant borden met maatschappelijk geëngageerde boodschappen als ‘Waarom snoeien wij? Om ervoor te zorgen dat bomen de goede kant op groeien.’
Ze wilde langs het Picnic House, een bakstenen gebouw van twee verdiepingen met een café op de begane grond en een bordes dat gemaakt lijkt voor trouwfoto’s, naar de velden wandelen. Daar stond ineens naast het Picnic House een man die ze er vaker had gezien. Schijnbaar dakloos, altijd agressief en onvoorspelbaar.
Ze trok de lijn van Moose aan en liep zo wijd mogelijk om de man heen. Hij begon te schelden – iets over ‘immigranten in het park’ – en kwam op haar af. Hij griste in zijn tas en gooide uit een beker urine naar Chrustic. In zijn andere hand hield hij een uit de kluiten gewassen paaltje, zo een waarmee jonge bomen worden gestut.
Moose, een vuilnisbakken-labrador van een kilo of veertig, wilde Chrustic beschermen. De man mepte de hond op zijn snuit. Op dat moment passeerde een buurvrouw met haar hond en die begon hard te roepen. De man ging er vandoor.
Drie dagen later was Moose dood. Een inwendige bloeding die niet was opgemerkt toen de dierenarts zijn gebroken kaak opereerde.
Jessica Chrustic’s stem trilt als ze erover vertelt in Pasta Louise Café, een paar straten verderop. We zitten met thee op het enige bankje in het café. Het is nu zo koud dat ze binnen haar gele muts ophoudt. Deze wijk in Brooklyn, Park Slope, is welgesteld en Chrustic heeft zich hier nooit onveilig gevoeld. De Democratische leider in de Senaat, Chuck Schumer woont in de buurt, net als de voormalige burgemeester Bill DeBlasio, ook al een prominente Democraat.
Een progressief bolwerk
New York is Democratisch terrein, een progressief bolwerk. De staat ging in 2020 met een ruime meerderheid naar Joe Biden: bijna 61 procent van de stemmen tegen krap 38 procent voor Donald Trump, ongeveer dezelfde marge waarmee de vorige Democratische gouverneur Andrew Cuomo in 2018 won. De stad koos in 2021 met bijna 73 procent van de stemmen Democraat Eric Adams als burgemeester. Maar bij de verkiezingen van dit jaar won gouverneur Kathy Hochul alleen ternauwernood (5 procentpunt verschil) van haar Republikeinse rivaal.
Ernstiger voor de Democraten: vier New-Yorkse zetels in het Huis van Afgevaardigden verspeelde de partij op 8 november aan Republikeinen. Dat lijkt – er moeten vier weken na de verkiezingen nog altijd enkele zetels worden verdeeld – (bijna) precies het verschil te zijn tussen een meerderheid in het Huis of niet. In New York verloor de partij van president Biden haar machtspositie in het Congres. En het heeft er alle schijn van dat het verlies van de Democraten in New York alles te maken heeft met wat Jessica Chrustic is overkomen en de reactie daarop van de gekozen vertegenwoordigers voor haar wijk, haar district, haar stad.
Twee thema’s domineerden de Congresverkiezingen van 2022: economie (vooral de inflatie) en het existentiële gevaar dat de ándere partij voor de democratie vormt. Volgens de Democraten verlangen de Republikeinen naar een autocratie, volgens de Republikeinen verlangen de Democraten naar een socialistische heilstaat. In de meeste lokale campagnes waren deze thema’s de grondtoon, en daarbij wezen de Democraten telkens naar de uitspraak van het in meerderheid conservatieve Hooggerechtshof dat in juni het recht op abortus schrapte en de wetgeving daarover aan de verschillende staten delegeerde.
Maar soms voeren plaatselijke thema’s de boventoon – en in New York ging het dit jaar vooral over criminaliteit.
Panters
In het fijne buurtje Park Slope deed het verhaal over de aanval op Jessica Chrustic en haar hond de ronde, niet alleen op de uitlaatveldjes in het park maar ook op Nextdoor, de in de VS, maar ook in Nederland veel gebruikte app waarop buurtbewoners razendsnel met elkaar kunnen communiceren. Na de aanval werd Chrustic opgevangen door de politie die met vier wagens op de melding was afgekomen. Ze legde een verklaring af en verwachtte dat de agenten meteen het park in zouden gaan om de verdachte te zoeken. Deden ze niet.
Chrustic vertelde op Nextdoor wat er was gebeurd, waarschuwde de buren en vroeg uit te kijken naar haar aanvaller, een zwarte man met een zwaar Caribisch accent. Zo opende ze „een doos van Pandora”, zegt ze in het cafeetje. Er kwamen veel steunbetuigingen, knuffels voor Moose, bijdragen aan de operatiekosten, maar ook racistische én anti-racistische hartenkreten. Had de aanvaller niet veeleer hulp en zorg nodig dan politie, opperden sommigen. „In het park zie je veel daklozen”, zegt Chrustic. „Ik vind dat ze allemaal aandacht, zorg en een sociaal vangnet nodig hebben. Maar dit is anders, deze man is gevaarlijk. Ik was niet de eerste die hij in het park had aangevallen.”
Het hielp niet echt dat enkele (witte) bewoners een buurtwacht opzetten en al helemaal niet dat ze zichzelf de ‘Park Slope Panthers’ noemden. Dat was bedoeld als eerbetoon aan de panter-standbeelden aan weerszijden van de ingang aan 3rd Street, maar het deed sommige bewoners denken aan de Black Panthers, de strijdvaardige, gewapende zijtak van de burgerrechtenbeweging in de jaren 60 en 70.
Activisten kochten de domeinnaam parkslopepanthers.com. Wie daarop klikt, ziet: ‘Zocht je de Park Slope Panters? Prospect Park heeft je racistische gelul niet nodig!’ Buurtwachten „wekken alleen maar meer racistisch gedrag op dan er toch al is”. Deze discussie leidt volgens Chrustic af van de kern van de zaak: openbare veiligheid. „Als hij een kind had aangevallen met die paal, had hij het dood kunnen slaan.”
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data94113951-43fb59.jpg|https://images.nrc.nl/s3uVMmKio8m_RAa8DqYv8xA_wzU=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data94113951-43fb59.jpg)
Foto privé-archief
De politie had Jessica Chrustic gevraagd te helpen bij de opsporing van de kennelijk onvindbare man. Ze kreeg het directe nummer van een agent en van een brigadier. De eerstvolgende keer dat ze haar aanvaller zag, moest ze meteen een van die nummers bellen en hem in het vizier houden totdat de politie zou arriveren.
Eind oktober, een paar weken voor de verkiezingen, belde dezelfde buurvrouw met de hond. Het was weer heel vroeg in de ochtend en ze zag de man lopen. Of Jessica meteen kon komen. Die trok snel haar kleren aan en ging naar buiten. Vlak voor het park stond een politieauto. Gelukkig dacht ze, ze zijn er al. Maar de agent achter het stuur maakte een handgebaar van ‘doorlopen’ toen ze tegen zijn autoruit tikte.
Drie minuten later stond ze in het park met een telefoon aan haar oor. 911 gebeld, het alarmnummer. Het nummer van de agent, het nummer van de brigadier. De brigadier belde ze uit bed in zijn huis op Staten Island, een kilometer of 25 verderop. In de tijd totdat die arriveerde, zo’n veertig minuten later, heeft Chrustic die nummers bij elkaar een keer of vijftien gebeld. Intussen had de dreigende man in de gaten gekregen dat hij werd bekeken en holde hij op haar af. Hij had weer die dikke paal in zijn handen. Ze rende weg, gillend, terwijl hij haar met pepperspray besproeide. Ze denkt achteraf dat hij niet eens doorhad wie ze was. Uiteindelijk kwam ze op 7th Avenue, een doorgaans drukke winkelstraat. Daar haakte de man pas af. Chrustic is nog ontdaan als ze eraan terugdenkt. „De politie heeft mij gewoon als aas gebruikt. En ze liet het afweten toen de man toebeet.”
Lauwe reacties
Met haar verhaal ging Chrustic naar haar volksvertegenwoordigers: raadslid Shahana Hanif, afgevaardigde Robert Carroll en burgemeester Eric Adams. Allen Democraten. Geen van hen liet in eerste instantie iets horen. Pas toen ze in plaatselijke en landelijke media haar verhaal had gedaan, kreeg ze „lauwe reacties”, zegt ze nu.
Ze is geen geregistreerde Democraat, ze staat een progressieve politiek voor die veel Democratische politici te links is. Maar maatschappelijke hervormingen hebben volgens haar geen betekenis als de samenleving onveilig is. „Hoe simpel was het geweest voor één van die politici om met mij in een auto te stappen en rond het park te rijden om te helpen zoeken naar de verdachte. Dat was gratis reclame in de aanloop naar de verkiezingen geweest.”
Op vragen van NRC aan deze politici reageert alleen de woordvoerder van afgevaardigde Carroll, die onderstreept dat er wel degelijk contact is geweest met Chrustic. „Klopt”, zegt Chrustic. „En hij herhaalde simpelweg wat de politie zei, dat ze er alles aan hebben gedaan.” Intussen is een online petitie aan burgemeester (en oud-politiechef) Adams: ‘Pak de Prospect Park aanvaller’, ruim elfduizend keer ondertekend.
Onlangs kreeg Chrustic weer een telefoontje van de politie. Ze hadden een verdachte gearresteerd en kon zij komen om hem te identificeren. Dat gebeurde in een line up, bekend uit politieseries. Alleen stónden de mannen nu niet in een rijtje, ze záten. En ze waren van top tot teen bedekt in een soort poncho die van hun gezicht alleen ogen, neus en mond openliet. Chrustic had allerlei uiterlijke kenmerken van de man in zich opgenomen tijdens de twee confrontaties met hem, maar niet zozeer zijn aangezicht. Ze liet vragen of de mannen iets konden zeggen, zijn stem zou ze wel herkennen. De politie belde met het openbaar ministerie en dat liet weten dat dit niet was toegestaan. De mannen werden vrij gelaten.
Chrustic trekt in het café haar handschoenen aan en stapt naar buiten. „Als ze hem hadden opgepakt, was het een slam dunk geweest voor de Democraten.”
Een paar dagen later stuurt ze een bericht door, met een opgestoken duimpje erbij. The New York Times bericht: „In reactie op ‘een crisis die we allemaal om ons heen zien’ heeft burgemeester Eric Adams, aan het eind van een jaar met een reeks opvallende misdrijven waar daklozen bij betrokken waren, een belangrijke stap aangekondigd: om mensen met ernstige, onbehandelde psychische problemen van straat en uit de metro’s weg te halen.”
Luister ook de NRC-podcast Vandaag over de aanval op Moose nrc.nl/audio
