Stormen, branden en schorskevers teisteren het Finse bos

Luchtfoto van Fins bos.


Foto Olivier Morin/AFP
In Finland neemt de schade aan bossen toe, net als in veel andere Europese landen. Stormen, branden en met name schorskevers slaan vaker toe. De groeisnelheid van de bomen is vorig jaar voor het eerst in honderd jaar afgenomen. Klimaatverandering maakt de kans op schade groter. Het is de vraag of de bossen de belangrijke rol kunnen spelen die de Finse overheid in zijn ambitieuze klimaatplannen voor ogen heeft.

Bos in het noorden van Finland. Net als in veel andere delen van Europa neemt ook in Finland de schade aan bossen toe. De belangrijkste oorzaken van die schade zijn stormen, branden en schorskevers. Finland is voor driekwart bedekt met bos. Foto Olivier Morin/AFP

Sparren met beschadigde schors. Een snel groeiende oorzaak van schade aan bomen zijn schorskevers. Door toenemende droogtes, als gevolg van klimaatverandering, produceren bomen minder hars, waarmee ze normaal insecten afweren. Allerlei soorten schorskevers krijgen daardoor meer kans. Ze graven gangenstelsels in de bast, tussen schors en hout. Ze blokkeren daarmee het transport van water en voedingsstoffen vanuit de wortels naar de naalden. Foto Iina Ylioja/Natural Resources Institute/AFP

Gangenstelsel van een schorskever, met larven en poppen. Foto Markus Melin/Natural Resources Institute/AFP

Bos in het Finse deel van Lapland. Vorig jaar meldde het Natural Resources Insitute van Finland dat voor het eerst in honderd jaar de gemiddelde groeisnelheid van het Finse bos was afgenomen. De oorzaak was nog niet duidelijk. Het zou de toename van zomerse droogte kunnen zijn, maar ook het teveel onttrekken van grondwater. In elk geval zorgde het bericht voor een politieke schok. In de ambitieuze klimaatplannen van Finland spelen bossen, en hun capaciteit om het broeikasgas koolstofdioxide op te nemen, een belangrijke rol. Finland heeft eerder dit jaar een nieuwe klimaatwet aangenomen, met als streven om al in 2035’koolstofneutraal’ te zijn. Foto Olivier Morin/AFP

Beschadigde boom. Foto Olivier Morin/AFP

Een straal zonlicht valt door een Fins bos, op een grazend rendier. Foto Olivier Morin/AFP

Een verzameling berken in een Fins bos. In West-Europa heeft de bosbouw zich beperkt tot een aantal soorten, waaronder fijnsparren, dennen, beuken, eiken en Douglassparren. Maar deze monoculturen zijn kwetsbaar voor klimaatverandering. Daarom lopen er experimenten om de diversiteit aan soorten te vergroten, onder andere via de aanplant van de ruwe berk, en de zachte berk. Foto Olivier Morin/AFP

Het Finse bos wordt gedomineerd door berken, dennen en sparren. In Finland is er, net als in veel Europese landen, een felle discussie gaande tussen houtexploitanten en natuurorganisaties. de Europese Commissie heeft plannen om het aandeel van beschermde natuurgebieden op het totaal aan landgebied uit te breiden naar 30 procent. Bosbouwers vrezen verlies van inkomsten. Natuurorganisaties benadrukken het behoud van biodiversiteit. Foto Olivier Morin/AFP

Een groepje naaldbomen. De kans op schade aan bos, en de bosbouw, in Finland zal door klimaatverandering toenemen, schreven Finse onderzoekers twee jaar geleden in een wetenschappelijke studie. In het zuiden van het land wordt de periode dat de grond bevroren is korter, en daardoor zullen bomen bij storm eerder omwaaien. Door toenemende zomerse droogte neemt de kans op branden en op uitbraken van schorskevers toe. Daarnaast kunnen factoren ook elkaar beïnvloeden. Schade door schorskevers maakt bomen zwakker waardoor ze makkelijker omwaaien. Foto Olivier Morin/AFP