Dagjesmensen in rustig centrum Moskou, maar extra beveiliging op alle strategische plekken

“U kunt hier niet door, het plein is afgesloten vanwege de algehele situatie in het land. U moet omlopen.” Drie agenten staan naast het beroemde warenhuis GOeM aan het Rode Plein in het Moskouse centrum en bewaken de rijen dranghekken, die in de nacht rond plein en Kremlin zijn opgezet. Vriendelijk dirigeren ze verbaasde dagjesmensen de andere kant op, de Nikolskaja-straat in richting het Bolsjojtheater.

“Geen idee wat er allemaal aan de hand is”, zegt een vrouw schouderophalend, terwijl ze haar dochtertje voor het hek posteert voor een foto. Aan de andere kant van het plein voor het roodbakstenen Historische Museum maken de eerste groepen toeristen zich met hun gidsen op voor een rondleiding. Ondanks de motregen zetten ijsverkopers geroutineerd hun karretjes op, Moskovieten haasten zich door de straten naar de metro. Politie is spaarzaam aanwezig.

Bedrieglijke rust

De rust op straat is bedrieglijk. Vrijdagmiddag kwam het al maanden openlijk broeiende conflict tussen Prigozjin en de Russische Defensietop onder leiding van minister Sergej Sjoigoe tot zijn langverwachte uitbarsting. In een vlammende videoboodschap beschuldigde de Wagner-baas Jevgeni Prigozjin het Russische leger ervan een dodelijke raketaanval te hebben uitgevoerd op een kamp niet ver van de grens met de Donbas.

In de nacht van vrijdag op zaterdag volgden de ontwikkelingen zich razendsnel op: Wagner-eenheden claimden inname van het militaire hoofdkwartier in Rostov, waar Prigozjin op dwingende toon sprak met hooggeplaatste Russische militairen. Er werden explosies gehoord en op Telegram-kanalen was te zien hoe Wagner-eenheden antitankafweergeschut in de straten hebben opgezet. In de loop van de ochtend zouden Wagner-troepen gestaag noordwaarts zijn opgetrokken naar het noordelijker gelegen Voronezj en de rivier de Oka. Op Telegram-nieuwskanalen circuleerde een bericht dat een Iljoesjin-vliegtuig van de Russische luchtmacht zou zijn neergehaald in de regio Voronezj.

Van de grootschalige rebellie van Wagner-huurlingenbaas Jevgeni Prigozjin, noch van zijn vermeende opmars, is zaterdagochtend op straat in Moskou zaterdag veel te merken. Noch van de ’antiterroristische operatie’, die door de Russische autoriteiten werd uitgeroepen in de regio’s Moskou, Rostov-aan-Don en Voronezj. De uitvalswegen aan de zuidkant van stad zijn in de nacht weliswaar extra streng beveiligd. Maar bij het Defensieministerie aan de brede Froenze-kade in het centrum staan slechts een handvol militairen en leden van Poetins elite-eenheid Rosgvardia.

‘Kan allemaal, we zullen zien’

Ondanks de ogenschijnlijke kalmte op straat blijkt ook uit berichten van de staatsmedia hoe gespannen de situatie in de hoofdstad werkelijk is. Zaterdagochtend werden op last van de Moskouse burgemeester Sergej Sobjanin alle grote evenementen in de hoofdstad geannuleerd en de veiligheid aangescherpt. Tegelijk sprak president Poetin live op de staatstelevisie van “een dolkstoot in de rug van onze natie”, beschuldigde hij zijn voormalige Kremlin-kok van “hoogverraad”, en zwoer hij dreigend dat alle deelnemers aan de “gewapende opstand” zullen worden gestraft “voor de wet en voor ons volk”.

Op het plein van het Wit-Russische Station, aan de noordkant van het centrum, marcheert een groep jonge soldaten in gloednieuwe groene pakken met plunjezakken naar de perrons, waar treinen naar de Belgorod-regio en het front in het zuiden vertrekken. Ook daar is het rustig. Voor het mintgroene gebouw staat een groepje taxichauffeurs te roken. Dat het centrum is afgezet weten zij wel. “Prigozjin heeft de aanval geopend”, zegt er een. “Pas maar op, straks gaat het leger nog transportmiddelen confisqueren. Of erger, iedereen die twee auto’s in zijn bezit heeft, wordt gewoon geliquideerd. Het kan allemaal, we zullen we zien.” Hij lacht, en steekt een nieuwe sigaret op.

Volgens mediaberichten zou het Kremlin in de vroege ochtend hebben gepoogd te onderhandelen met Prigozjin, om te voorkomen dat er gevechten in de hoofdstad zouden uitbreken. Daar zou echter niets van zijn terechtgekomen. De Russischtalige nieuwssite Meduza, die in Rusland tot ‘ongewenste organisatie’ is bestempeld en wordt geblokkeerd, meldt dat op basis van anonieme bronnen rond het Kremlin.

Het scheepvaartverkeer op de Moskou-rivier is opgeschort, zo melden hoofdstedelijke media. Ook zijn activiteiten op pieren en kades aan de Moskwa beperkt, aldus het ministerie van Transport. De burgemeester van Moskou, Sergej Sobjanin, ontkende berichten over verkeersafsluitingen bij de uitvalswegen van de stad.