Werelddominantie EU op gebied van accu’s is vrijwel uitgesloten, klimaatdoelen in gevaar

Klimaatdoelen De Europese Commissie presenteerde in 2018 nog een plan om de accumarkt te domineren, maar die is met 76 procent grotendeels in handen van China. In het ergste geval haalt de EU de klimaatdoelen van 2035 niet.
De EU wil in 2035 helemaal stoppen met de verkoop van benzine- en dieselauto’s en blijft daardoor inzetten op batterijen.
De EU wil in 2035 helemaal stoppen met de verkoop van benzine- en dieselauto’s en blijft daardoor inzetten op batterijen. Foto Martin Divisek/EPA

De kans dat de Europese Unie wereldleider wordt op het gebied van batterijen is, ondanks een kleine acht miljard euro aan overheidssteun de afgelopen jaren, vrijwel uitgesloten. Dat concludeert de Europese Rekenkamer (ERK) in een maandag gepubliceerd rapport. De Europese Commissie (EC) presenteerde in 2018 nog een ‘strategisch actieplan’ met als doel de batterijenmarkt te domineren, maar die markt is met 76 procent grotendeels in handen van China; de EU komt niet verder dan 7 procent. De klimaatdoelen van de EU lopen nu gevaar.

Een groot obstakel voor de EU is de toegang tot grondstoffen. De EU importeert de noodzakelijke grondstoffen – lithium, kobalt, natuurlijk grafiet en mangaan – uit landen waarmee ze geen handelsovereenkomsten heeft, zoals China, Australië, Zuid-Afrika en Democratische Republiek Congo. Van handelsvoordelen is daardoor geen sprake. Weliswaar heeft Europa zelf meerdere mijnbouwreserves, maar grondstoffen kunnen pas minimaal twaalf jaar na de ontdekking ervan worden gebruikt voor productie: te laat. China heeft een veel makkelijkere toegang tot grondstoffen, mede omdat een deel ervan afkomstig is van mijnbouwreserves uit eigen land.

Ook concurrentie van de Verenigde Staten zorgt ervoor dat werelddominantie hoogstwaarschijnlijk onhaalbaar wordt. De VS subsidiëren de productie van batterijen, net als de aankoop van elektrische voertuigen die in de VS met Amerikaanse onderdelen zijn gemaakt. De EU verstrekt vergelijkbare subsidies niet. Ook stijgende grondstof- en energieprijzen gaan het concurrentievermogen van de batterijproductie in de EU mogelijk verder aantasten.

Klimaatdoelen in gevaar

De EU wil in 2035 helemaal stoppen met de verkoop van benzine- en dieselauto’s en blijft daardoor inzetten op de productie van batterijen. De Europese Rekenkamer weet alleen niet of dat doel haalbaar is, mede door een gebrek aan concrete doelstellingen van de EU. Kan de Eu niet aan de vraag naar batterijen voldoen, dan leidt dat in het ergste geval tot uitstel van het verbod op de verkoop van verbrandingsmotoren in 2035. De Europese klimaatdoelen worden dan mogelijk onhaalbaar.

Europese afhankelijkheid van accu’s en elektrische auto’s buiten de EU is een ander risico. Dat zou negatieve gevolgen hebben voor de auto-industrie en werkgelegenheid binnen de EU. De ERK spreekt van „de potentiële worstcasescenario’s”, zonder uit te leggen hoe aannemelijk de uitkomst van deze scenario’s is.