N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Column Hassnae Bouazza
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data88783275-1b7ebf.png)
Het was een fascinerend schouwspel, Thierry Baudets bijdrage aan het Kamerdebat over de koloniale geschiedenis. En dan bedoel ik niet dat hij aanstellerig en quasi-literair repte van „ons Indië” als „die prinses, die minnares” of dat hij het kolonialisme het „grootste, het mooiste” noemde – die gekunstelde geaffecteerdheid leidt inmiddels tot slechts een verveelde oogrol.
De zin die de aanwezige Kamerleden op de benen en aan de interruptiemicrofoon kreeg, was toen hij Nederlands „missionarisrol” roemde om „hen die door geografie, genetica en geschiedenis niet de zegeningen van het Europese bestaan hebben overgeërfd gekregen, toch deelgenoot daarvan te maken”.
Noemde hij nou Indonesiërs en Aziaten minderwaardig? Kamervoorzitter Bergkamp vroeg hem, onbeholpen als altijd, of hij dat zo bedoelde. Welnee. Helemaal niet. Baudet beweerde zelfs voor de alliteratie van de drie g’s te hebben gekozen. Het teleurstellende en afstotelijke aan hedendaagse racisten is dat ze er opzichtig mee pronken, maar verbazing veinzen als je ze ermee confronteert.
En zo demonstreerde de Kamer hoe discussies over racisme altijd gaan: iemand poneert een racistische stelling, anderen struikelen erover, vervolgens gaat het erover of het wel echt zo bedoeld was, de racist kronkelt zich een ontkenning uit de discussie, en we gaan weer verder. Een overbodig toneelstukje voor eigen bevrediging.
Je hebt het woord ‘genetica’ niet nodig, om een ode aan het kolonialisme, de bloedige onderwerping en uitbuiting van verre landen, verwerpelijk te vinden. Het wezen van kolonialisme is de eigen superioriteit en de inferioriteit van de ander. Baudet zei het letterlijk in datzelfde betoog: „Om hen deelgenoot te maken van de superioriteit, de generositeit, ik durf te zeggen de menselijkheid van het Avondland.” Daar zit geen woord Latijn bij.
Baudet spreekt slechts uit wat de politiek dagelijks uitvoert
Het is een patroon: benoem racisme en het wordt simpelweg ontkend. Wijs het aan en je krijgt een ‘je kunt alles wel racisme noemen’ naar je hoofd, een ‘je bent zelf racist’, of de klassieker ‘rot op naar je eigen land’ – want ze zijn geen racist, ze vinden slechts dat je minder recht van spreken hebt, omdat je een andere culturele achtergrond hebt.
Debatteren over racisme is als een schaduwspel: ongrijpbaar en onoplosbaar zolang er niet één gedeeld vertrekpunt is dat alle mensen gelijk zijn en onderscheid maken fout is.
Dat onderscheid wordt continu gemaakt. Iedere dag. De politiek is ervan doordesemd. Het is makkelijk om de juiste kant te kiezen wanneer het over het verleden gaat. Ik zag zelfs VVD’er Ruben Brekelmans, voorstander van de omstreden ‘migratiedeal’, Baudet ondervragen over dat genetische. Moeilijker wordt het om het onrecht in de ogen te kijken dat op dit moment plaatsvindt, aan onze grenzen, door ons toedoen.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data101822991-434a7b.jpg)
Zeker, er varen geen schepen meer naar verre landen om de boel over te nemen, maar dat doen ze wel aan de grenzen van Europa om kwetsbare vluchtelingen op brakke bootjes terug te duwen, ver weg van ons, een ongewisse toekomst of verdrinkingsdood tegemoet.
Dus dan kunnen we met zijn allen vallen over de nar Baudet die in zijn delirische proza beweert dat Europeanen superieur zijn, maar hij spreekt slechts uit wat de politiek dagelijks uitvoert. Mensen uit niet-westerse landen wórden ongelijk behandeld, hun veiligheid in gevaar gebracht en hun menselijkheid ontkend. Want dat is wat je doet als je toestaat dat mensen voor je ogen verdrinken of hen overlevert aan een gewelddadige dictator. Kennelijk gelden mensenrechten niet voor hen.
Daar zouden we een veel eerlijker gesprek over moeten hebben. In plaats daarvan diende JA21 een platvloerse motie in om de rijsttafel te redden. En ook dat was veelzeggend. Wel de lusten, niet de lasten. Het eten, maar niet de mens of de verantwoordelijkheid. Zoals Nederland wel de grondstoffen wil en de goedkope arbeid, maar niet de mens. Die moet na gedane arbeid weer weg.
Je kunt er allerlei mooie woorden en theorieën op loslaten, beweren dat Europa niet meer vluchtelingen op kan nemen, maar wie mensen in nood laat verrekken en samenwerkt met onderdrukkers, kan geen aanspraak maken op morele superioriteit.
Het koloniale tijdperk is niet afgesloten, het heeft alleen een andere vorm aangenomen.
