Drie maanden geleden verpulverde BBB de concurrentie bij de Provinciale Statenverkiezingen. En toen werd het relatief stil. Tot deze week. Opeens zit er schot in de zaak. In Limburg, Gelderland, Zeeland en Flevoland zijn de coalitieakkoorden net gepresenteerd. En in Noord-Brabant zijn de onderhandelingen juist mislukt.
Een goed moment om de stand van zaken te bespreken met Pim van den Dool, Oscar Vermeer en Marko de Haan. Hoe verlopen de formaties in de provincies? Leiden nieuwe colleges ook tot nieuw beleid? Wat is de invloed van de formaties op de landelijke politiek? En wat hebben we geleerd over BBB: zijn ze buigzaam, pragmatisch of juist principieel?
Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via [email protected]
Het ministerie van Volksgezondheid en zorgpartijen hebben na moeizame onderhandelingen alsnog een aanvullend zorgakkoord gesloten. In het Aanvullend Zorg en Welzijnsakkoord (AZWA), dat donderdagmiddag werd gepubliceerd, willen de partijen de grote personeelstekorten in de zorg tegengaan door onder meer in te zetten op preventie en kunstmatige intelligentie.
“We gaan het écht anders doen”, belooft demissionair minister van Volksgezondheid Daniëlle Jansen (NSC). „Met deze afspraken dragen we bij aan het verminderen van het verwachte personeelstekort met 100.000 zorgmedewerkers in 2028.” Volgens recente schattingen zijn er in 2034 mogelijk 250.000 tot 300.000 medewerkers te weinig.
In het kader van preventie zijn er concreet vijf afspraken gemaakt, waarvoor in totaal 439 miljoen euro is uitgetrokken. Zo wordt er een gordelroosvaccinatiecampagne opgetuigd, wordt kunstmatige intelligentie ingezet voor borstkankerscreening, krijgen vrouwen met zeer dicht borstweefsel een MRI-scan, komt er aanvullende zorg om seksuele overdraagbare ziektes tegen te gaan en krijgen baby’s een prik tegen het RS-virus. Die laatste maatregel is al van start gegaan.
Aan het akkoord, dat nog niet officieel is ondertekend, gingen moeizame onderhandelingen vooraf. Het AZWA wordt vrijdagmiddag in de Tweede Kamer voorgesteld en zorgpartijen, waaronder de Landelijke Huisartsen Vereniging, de GGZ en Zorgverzekeraars Nederland, gaan eerst hun achterbannen raadplegen.
Charlotte (1840-1927) was de enige dochter van koning Leopold I van België. Door haar huwelijk met de Oostenrijkse aartshertog Maximiliaan, een jongere broer van keizer Frans Jozef I, groeide de statuur van de prinses van België: achter haar naam stond daarna hertogin van Saksen, aartshertogin van Oostenrijk en keizerin van Mexico. Met name vanwege die keizerlijke titel is ze bekend. Of althans, het is de reden dat er nu een prachtige strip van haar tragische leven is gemaakt. Van het Franse duo Fabien Nury (scenario) en Matthieu Bonhomme (tekeningen) verscheen vanaf 2019 een vierdelige stripreeks, waarvan het afsluitende deel onlangs verscheen.
Het huwelijk van Maximiliaan en Charlotte was bepaald niet rimpelloos. Hoewel naar buiten de schijn werd opgehouden, was al snel duidelijk dat het niet goed kon gaan. Eenmaal getrouwd, was Maximiliaan vaak de hort op, kende hij alle bordelen van binnen en dronk hij veel. Charlotte bleef achter en met name in de eerste helft van het verhaal zien we haar langzaam veranderen; van een gedweeë en zachtaardige jonge vrouw in een geslepen dame, die meedogenloos kon zijn als haar dat uitkwam.
Stuitend en achterbaks
De makers vermelden dat hun verhaal is geïnspireerd op feiten, een mix van authentieke gebeurtenissen, veronderstellingen en fantasie. Zo staan historische figuren naast karakters die zijn gebaseerd op meerdere personen en fictieve personages. Een gelukkige keuze, want hoewel de complete geschiedenis wordt verteld in meer dan 320 pagina’s is het beslist geen droog levensverhaal: Nury schreef een meeslepend verhaal dat op meerdere continenten speelt, met onvoorstelbare intriges en samenzweringen. Het stuitende gekonkel van de Rooms-Katholieke Kerk, de achterbakse spelletjes en het steeds weer gladstrijken van hufterig gedrag is prachtig uitgewerkt. Het is even echt als spannend.
Mooi is de rol van Charlotte hierin. Zij lijkt van buiten te komen; Het Belgische hof wordt aanvankelijk neergezet als een aimabele familie, in ieder geval anders dan de gehaaide Habsburgers. Als ze Maximiliaan leert kennen, is zij het zuivere, gewetensvolle meisje. Tijdens de eerste jaren van haar huwelijk is er de eerste verandering. Ze wordt geconfronteerd met het hofleven en gaat het spel meespelen, steeds fanatieker. Ze heeft de sympathie van de lezer, vooral omdat ze allang weet van de escapades van haar man – die er een druiper aan overhoudt en nooit voor nageslacht kan zorgen.
Als Maximiliaan wordt gevraagd om keizer van Mexico te worden (onder voorwaarden die achteraf zo intens laf én geniaal tegelijkertijd zijn) stemt hij in. Eenmaal daar ziet het keizerlijke paar waarin ze terecht zijn gekomen: een politiek en militair broeinest, met een lokale tegenstander, president Benito Juárez, die niets van de keizerlijke poespas wil weten. En toch probeert Charlotte, in afwezigheid van haar man, enige verlichting te brengen voor het Mexicaanse volk, uiteraard tegen de zin van de conservatieve krachten die haar tevergeefs in toom proberen te houden.
Juiste snaar
Fraai is hoe alles wordt verteld: het klinkt als geschiedschrijving, maar de stemmen en de brieven van de hoofdrolspelers bepalen voor een groot deel de schwung en de diepgang van het geheel. Het onvoorstelbare gedrag van de aristocratie is op het walgelijke af. De tegenwerking is hemeltergend. Terecht dat onze arme Charlotte, zoals de lezer haar blijft zien, doordraait en zich steeds onaangepaster gaat gedragen.
Bonhomme heeft heus al knappe strips afgeleverd, maar met Keizerin Charlotte heeft hij zijn aansprekendste werk gemaakt. De filmische perspectieven en de grandeur van de vorstenhuizen tot en met de kleinste emoties zijn prachtig uitgewerkt. Zonder in klassiek stripidioom te vervallen, raakt hij steeds de juiste snaar: hij toont het geniepige zonder met de ogen te knijpen, laat minachting zien in een tred. Juist in een entourage waar decorum zo beeldbepalend is, ontmaskert Bonhomme figuren die slecht in de zin hebben – ook al groeten ze met alle egards en drinken ze met de pink omhoog. En alle lof voor Isabelle Merlet, die de inkleuring verzorgde: het is contrastrijk, smaakvol en geeft de pagina’s een fraaie diepte en sfeer. Nooit eerder gezien hoe het noodlot zich in het kleurpalet nestelde.
Djilian Deroche & Eldiablo: Carcajou
Niet bepaald zomers: Carcajou is een angstaanjagende thriller bij -21 graden, over olie, macht en een vervloekte berg waar de geest van een indiaan zint op wraak. Een sterk avontuur over een machtsbeluste oliemagnaat die alles en iedereen in zijn val meesleurt; een verhaal waarin de personages groots acteren, de emotie echt van de grond komt en de suspense tot grote hoogten wordt opgestuwd. Carcajou, dat speelt in 1895, beneemt de adem: de dreiging uit de bergen, het gemene spel en de wraakoefeningen, alle twijfels en angsten zijn schitterend in beeld gebracht.
Lucas Harari & Arthur Harari: De zaak David Zimmerman
Een onenightstand loopt bepaald niet goed af: David wordt de volgende ochtend wakker in het lichaam van de vrouw met wie hij seks had. Hij/zij blijkt een onderdeel van een kettingreactie, maar hoe het in elkaar zit, weet niemand. Met een ander slachtoffer gaat David de waanzin te lijf. In een afgemeten, ijzige tekenstijl duikt de lezer in de menselijke psyche, met een beetje sciencefiction en veel suggestie. Een staaltje dramatisch op je handen zitten.
Alix Garin: Ondoordringbaar
Ondoordringbaar is een baanbrekende en openhartige autobiografie van de jonge stripmaker Alix Garin, die in 2021 debuteerde met het fraaie Vergeet-mij-niet over een jonge vrouw die met haar oma een roadtrip maakt, nadat bij oma alzheimer werd geconstateerd. In Ondoordringbaar blijft Garin dicht bij zichzelf en vertelt ze eerlijk en voluit over haar vaginisme. Geen luchtig thema en toch weet Garin er met haar naturelle grafische stijl en paginaopmaak, maar vooral met haar beheerste vertelstem, een indrukwekkend verhaal van te maken.
Het bestuur van Hongkong wil relaties tussen mensen van hetzelfde geslacht erkennen. Als koppels zich bij het stadsbestuur laten registreren, krijgen ze een beperkt aantal rechten die heteroseksuele stellen ook hebben, zoals bezoekrecht in ziekenhuizen of de mogelijkheid beslissingen te nemen over de uitvaart van een overleden partner.
Maar de erkenning is volgens het voorstel nadrukkelijk niet gelijk aan een huwelijk. Activisten die opkomen voor gelijke rechten zijn dan ook teleurgesteld over het voorstel. Veel cruciale zaken, zoals erfrechtkwesties, adoptie en voogdij, zijn er niet in geregeld.
Bovendien kunnen stellen zich alleen door het Hongkongse bestuur laten erkennen als ze eerst in het buitenland een geregistreerd partnerschap of huwelijk zijn aangegaan. In Hongkong zelf is het sluiten daarvan voor homokoppels niet mogelijk.
Met het voorstel geeft het stadsbestuur gehoor aan een uitspraak van de hoogste rechtbank van Hongkong uit 2023. Die oordeelde toen dat het ontbreken van enige vorm van formele erkenning van homorelaties discriminerend was, en droeg het stadsbestuur op binnen twee jaar met een regeling te komen.
Discriminerend
Die zaak was aangespannen door Jimmy Sham, een activist en voormalig districtsraadslid die 2013 in de Verenigde Staten met zijn partner is getrouwd. Sham (38) voerde de zaak vanuit de gevangenis, waar hij sinds 2021 was opgesloten als lid van de ‘Hongkong 47’, een groep prodemocratische activisten, politici en juristen die zich verzette tegen de macht van de regering in Beijing. Afgelopen november kreeg hij vier jaar en drie maanden celstraf. In mei kwam hij vrij, omdat hij zijn straf dankzij het lange voorarrest had uitgezeten.
De organisatie Hong Kong Marriage Equality, die zich inzet voor gelijke rechten voor homokoppels, noemt het voorstel in een verklaring „een minuscule stap”, die weinig doet om de meer dan honderd voorbeelden van ongelijke behandeling – geïdentificeerd door een overheidscommissie – aan te pakken. De eis dat koppels hun relatie eerst buiten Hongkong laten formaliseren noemt HKME oneerlijk. Niet iedereen kan dat betalen. Een woordvoerder van Next Chapter, een organisatie die stellen helpt hun huwelijk vanuit Hongkong te laten registreren in de Verenigde Staten, zegt tegenover de onafhankelijke nieuwssite Hong Kong Free Press dat die procedure omgerekend bijna 2.400 euro kan kosten. Een trouwboekje in Hongkong zelf, alleen beschikbaar voor heterokoppels, kost iets meer dan 200 euro.
In juni trouwden tien Hongkongse koppels van hetzelfde geslacht via een online ceremonie geleid door een dominee in de Verenigde Staten. Foto Peter Parks/AFP
„De eenvoudigste, eerlijkste en meest effectieve manier is natuurlijk om een einde te maken aan de uitsluiting van homokoppels bij het huwelijk, zoals al bijna veertig andere jurisdicties wereldwijd zonder nadelige gevolgen hebben gedaan”, schrijft HKME.
Maar dat wil het stadsbestuur beslist niet, blijkt uit het wetsvoorstel: „Aangezien er in de samenleving uiteenlopende opvattingen bestaan over de erkenning van relaties tussen mensen van hetzelfde geslacht (…) moeten we de juiste balans zoeken om maatschappelijke verdeeldheid en de ondermijning van sociale harmonie te voorkomen.”
Steun voor homohuwelijk
Toch neemt de steun voor het homohuwelijk in Hongkong al jaren toe. Volgens een opinieonderzoek van drie universiteiten in 2023 steunt 60 procent van de Hongkongers gelijke huwelijksrechten, tegen 38 procent tien jaar eerder. Op dit moment kennen in Azië alleen Taiwan en Thailand het homohuwelijk. In Nepal kunnen homokoppels wel ‘voorlopig’ trouwen, maar wacht de formele status van hun verbintenis op een oordeel van het hooggerechtshof.
HKME verwacht dat het plan, als het wordt aangenomen, geen einde zal maken aan de reeks rechtszaken voor gelijke rechten. Die vallen regelmatig uit in het voordeel van homoactivisten. Zo oordeelde Hongkongs hoogste rechtbank in november dat koppels van hetzelfde geslacht net als hetero’s het recht hebben om zich samen in te schrijven voor een sociale huurwoning.
Eerder, in 2018, dwong een rechter het stadsbestuur al om buitenlandse homohuwelijken van expats te erkennen, bijvoorbeeld bij de aanvraag van een partnervisum.
Lees ook
Hongkong erkent het homohuwelijk, maar alleen voor expats
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data134473013-c54b90.jpg|https://images.nrc.nl/oablbh9yh3on1kowAMVlww8CJpc=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data134473013-c54b90.jpg|https://images.nrc.nl/hGPHcnHoVFklcB3YFfL_3EU96_M=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data134473013-c54b90.jpg)
