Wat maken de Brazilianen van Nina Jurna? Van alles een beetje?

Geen tranen dit keer. Hooguit een brokje in de keel en een veelbetekenende blik. Normaal gesproken gaat Twan Huys voor de kill, of hij nou Buitenhof presenteert of College Tour. Zelfs minister van Financiën Sigrid Kaag, die niet te boek staat als overdreven emotioneel, plengde twee weken geleden bij hem op het podium een traan. Gaf een hoop commotie, in de media én de Kamer. Niet eens zozeer de traan zelf, als wel het leed dat erachter school. Minister wordt zo gehaat en bedreigd, dat haar volwassen dochters hopen dat ze haar baan opgeeft. En toch, ik hield een dubbel gevoel over na die uitzending. De traan pakte zó goed uit voor Kaag – in één klap was ze van haar kille imago af. ineens was ze een méns, een moeder zelfs. Iemand die ondanks alle tegenwerking en tegenslag onverdroten haar werk blijft doen, zich opoffert voor haar belangrijke werk voor Nederland. Zou D66, haar partij, daar vooraf nou echt geen bemoeienis mee hebben gehad? Een piepklein bemoeienisje dan? Tegen College Tour: Vraag haar dochters, dan breekt ze wel. Tegen haar: Laat je nu eens van je gevoelige kant zien. Ik zeg maar wat hè.

Ola Källenius, de ceo van Mercedes-Benz, hield het afgelopen zondag droog. Heel even, toen zijn echtgenote door zijn beste vriend een fantastische vrouw werd genoemd, bleef de camera hangen bij zijn adamsappel. Maar verder bleef de Zweed die al dertig jaar voor het Duitse automerk werkt, in de plooi. Terwijl er toch alle reden is om te grienen. In Nederland rijden tegen de 6 miljoen auto’s, in Europa 250 miljoen. De cijfers zijn van 2021, en staan los van de 29,5 miljoen bedrijfsvoertuigen en 6,4 miljoen vrachtwagens die er ook nog zijn. Dan kun je al die auto’s wel elektrisch maken, waar Mercedes druk doende mee is, maar wat los je daar per saldo mee op? Alsnog: wegen, files, parkeerdrukt, laadpalen, accu’s.

Ieder z’n wagentje

Studenten brachten die nadelen ook te berde, Hannah Prins van Extinction Rebellion stelde zelfs voor de hele auto-industrie op te heffen. De ceo gaf, indirect, de belangrijkste reden waarom dat nooit zal gebeuren. Ja, de aandelen Tesla zijn meer waard dan die van Mercedes, erkende hij. Maar de markt voor „individuele mobiliteit” – iedereen in z’n eigen wagentje – is een van de waardevolste markten. En beleggers weten: munten winnen het altijd van tranen.

Dit programma past Nina Jurna zó goed, dat het bijna gek is dat het niet eerder is bedacht

Vrijdagavond was het eerste deel van Bahia tot Brooklyn, Caribische verhalen (VPRO). Een documentaire-achtig reisprogramma dat nu eens niet door een Jelle, Thomas, Waldemar, Ruben of Erik wordt gemaakt. Dit programma past Nina Jurna zó goed, dat het bijna gek is dat het niet eerder is bedacht. Ze bereist de 10.000 kilometer hemelsbreed tussen Brazilië en Noord-Amerika en bezoekt de landen waar door slavernij en kolonialisme mensen uit alle windstreken zijn neergestreken.

Lees ook dit verhaal over het programma dat Nina Jurna maakte: De nieuwe generatie in de Cariben: trots, strijdbaar, en klaar met het koloniale verhaal

Jurna begint dichtbij huis, in Rio de Janeiro, waar ze al dertien jaar woont en waar ze zich meer op haar plek voelde dan in het Overijsselse dorpje waar ze opgroeide. Inmiddels moet ze erkennen dat er ook, of misschien wel juist, in Brazilië een kleurhiërarchie bestaat. Hoe witter, hoe beter, hoe meer kansen. Een politicus vraagt haar in de serie terloops wat háár kleur is. De vraag overvalt haar. Voor Nederlanders is ze zwart, vermoedt ze. Maar wat maken Brazilianen van haar? Is ze donkerwit, lichtzwart of een mengkleur? Half-Nederlander, half-Surinaams, Europaan? Van alles een beetje?

Net zo rechtstreeks leest een Braziliaanse met Afrikaanse voorouders – zonder haar kennen – haar persoonlijkheid. „Je huilt veel en je bent emotioneel.” Dat laatste klopt, deze documentaire-reis lijkt haar niet onberoerd te laten. Onderweg komt ze zichzelf tegen en dat maakt dat zij , en zij alleen, dit programma goed kan maken. Zij spreekt de taal, en zij herkent de mensen.