N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Analyse
Defensiebijeenkomst Moskou De Russische president heeft voor het eerst openlijk de armlastige staat van het Russische leger erkend, blootgelegd door de ‘speciale operatie’ in Oekraïne. Geld speelt wat hem betreft geen rol om die op te lossen.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2022/12/data94877714-3e9c97.jpg)
Foto Mikhail Kuravlev/ Sputnik / Kremlin
Een volledige renovatie van het armlastige Russische leger, dat is waar Poetin zijn zinnen op heeft gezet. Tijdens een speciale bijeenkomst, woensdag op het Moskouse Ministerie van Defensie, maakte de Russische president de balans op en zette hij zijn defensieplannen voor het komende jaar uiteen. Die zijn ambitieus. Niet alleen eiste de president dat de Russische soldaten na een jaar bikkelen eindelijk eens goed in de kleren worden gestoken, ook moet er flink worden geïnvesteerd in wapens, medische voorzieningen en ander materieel. „Alles wat een soldaat nodig heeft, moet modern, comfortabel en betrouwbaar zijn”, zei Poetin. Geld speelt daarbij geen rol, benadrukte hij. „Het land, de regering, zal alles geven wat het leger vraagt.”
Daarmee sprak hij, na eerdere toespelingen, zich voor het eerst zonder omhaal uit over een van Ruslands slechtst bewaarde geheimen: de beroerde staat van het Russische leger. Die erkenning kwam bovenop de mededeling, dinsdag per videoboodschap aan de Russische veiligheidsdiensten, dat de situatie in de vier geannexeerde Oekraïense gebiedsdelen „extreem moeilijk” is. Hij spoorde hen aan om „spionnen, verraders en saboteurs” harder aan te pakken. Woensdag nam de Doema een wet aan die levenslange gevangenisstraffen mogelijk maakt voor „subversieve activiteiten.”
Alles wat een soldaat nodig heeft, moet modern, comfortabel en betrouwbaar zijn
President Poetin
In zijn toespraak somde Poetin voorts alle terreinen op waar werk aan de winkel is: van communicatie tot automatisering van de militaire commando’s en de ontwikkeling van nieuwe wapens. Ook spoorde hij zijn toehoorders aan tot nauwere samenwerking tussen instellingen en ministeries om de zaken zo snel mogelijk op orde te krijgen. En hij kondigde aan dat de ‘Sarmat’, een intercontinentale kernraket die een middelgrote stad kan wegvagen, „in militaire paraatheid” zal worden gebracht.
De aangekondigde moderniseringen zullen de noodlijdende Russische soldaten op het Oekraïense slagveld als muziek in de oren hebben geklonken. Poetin nam uitgebreid de tijd om hen te bedanken voor hun inzet. „Ik ben niet bang voor de vergelijking: Russische militairen vechten als helden uit eerdere oorlogen, als de helden uit de oorlog van 1812 [tegen Napoleon], de Eerste en Tweede Wereldoorlogen.”
Verouderd materieel
Of de Russische legertop, onder leiding van minister van Defensie Sergej Sjojgoe, generaal Valeri Gerasimov en generaal Sergej ‘Armageddon’ Soerovikin op korte termijn kan voldoen aan de presidentiële eisen is evenwel de vraag. Hoewel Poetin benadrukte dat geld geen rol speelt, kampt het Russische leger op alle vlakken met gigantische tekorten en worden onvoldoende getrainde soldaten met ondeugdelijk, verouderd materieel het slagveld opgestuurd. Daarnaast begint de Russische economie onder druk van de westerse sancties steeds meer barsten te vertonen. Dat bleek al eerder deze maand bij de presentatie van de aankomende, driejarige begroting. Daaruit blijkt dat de torenhoge defensie-uitgaven een flink gat in de begroting veroorzaken, wat ten koste zal gaan van sociale voorzieningen.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data90992557-be02a2.jpg)
Lees ook: Oproep tot mobilisatie legt de grote tekorten in het Russische leger bloot
Na Poetin kwam Defensieminister Sjojgoe aan de beurt, die bijna onbeweeglijk zijn verhaal opdreunde en de NAVO ervan beschuldigde een informatie- en sensatieoorlog te voeren tegen Rusland en „nazi’s” in Oekraïne te steunen. Voor de Russen zelf was zijn belangrijkste voorstel om de leeftijd voor dienstplicht „geleidelijk” op te rekken van 18 naar 21 jaar. Ook zei hij dat het Russische leger moet groeien naar 1,5 miljoen personen. Hoe die doelstelling bereikt moet worden en of er een nieuwe mobilisatie zal komen, waarover veel wordt gespeculeerd, zei hij niet. Woensdagochtend kondigde Poetin de oprichting van een ‘taskforce’ aan, om de tot nog toe zeer chaotisch verlopen, inmiddels afgeronde, mobilisatie van Russische mannen te coördineren. Daarin zitten ook militaire bloggers en journalisten die Poetin zullen adviseren.
In tegenstelling tot de Oekraïense president Zelensky heeft Poetin zover bekend de frontlinie nog nooit bezocht
De voordrachten van Poetin en Sjojgoe vormen een voorlopig sluitstuk van een week van ongewone activiteit in de hoogste regionen van het Russische defensie-apparaat. Die begon eind vorige week, toen president Poetin voor het eerst het hoofdkwartier van de ‘speciale militaire operatie’ bezocht, waar hij sprak met generaal Gerasimov en minister Sjojgoe. Maar hoewel Kremlin-woordvoerder Dmitri Peskov in de staatskrant Rossijskaja Gazeta suggereerde dat Poetin naar het frontgebied zelf was afgereisd, bleek woensdag dat hij alleen de legerstaf had bezocht in de zuid-Russische stad Rostov-aan-de-Don. In tegenstelling tot de Oekraïense president Zelensky, die dinsdag in het zwaar belegerde Bachmoet was, heeft Poetin zover bekend de frontlinie nog nooit bezocht.
Lange winteroorlog
Zondag bezocht Sjojgoe per legerhelikopter de frontlinie, waar hij over verse loopgraven vloog en verslag kreeg uitgebracht van de situatie op het slagveld. Maar ook de minister bleek verder weg van de gevechten dan hij deed voorkomen. Tachtig kilometer, zoals bleek uit een onderzoekje van Radio Free Europe, dat de loopgraven opzocht met behulp van geolocatie.
De verhoogde activiteit wordt door sommige militaire analisten geïnterpreteerd als een teken dat Rusland een lange ‘winteroorlog’ voorbereidt – een vrees van Kiev waarover de afgelopen weken geruchten op gang kwamen. Het kan echter ook onderdeel zij van een nieuwe pr-strategie, om de Russische bevolking te laten zien dat Poetin de zaak onder controle heeft – iets waar zelfs de meest geharde propagandisten afgelopen tijd aan leken te twijfelen. „Als wij het wagen te verliezen, dan zal zelfs de straatveger achter het Kremlin zich moeten verantwoorden voor [het tribunaal in] Den Haag. Of Kievse wijken tegen die tijd wel of geen elektriciteit hebben, is volstrekt onbelangrijk in het licht van de catastrofe die ons dan wacht”, zei RT-hoofdredacteur Margarita Simonjan eind november in propagandashow Vremja.
Afgelopen weken leek de president zijn openbare verantwoordelijkheden steeds vaker van zich af te schuiven. Zo zegde hij voor het eerst in tien jaar tijd zijn traditionele eindejaars-nieuwsconferentie af en liet hij zijn grondwettelijk verplichte redes voor de leden van de Doema en Federatieraad varen.
