De orkestbus is niet je klassieke bandbus

Posted on June 8, 2023 by admin

N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.

De bandbus Dagenlang onderweg op vaak onmogelijke uren; de bandbus is het privéterrein van muzikanten. Fotograaf Michiel Bles en journalist Leendert van der Valk bekijken de biotoop van bands on the road. Deze week: de muzikantenkaravaan van het Concert-gebouw-orkest

8 juni 2023 om 16:32

Leestijd 2 minuten

Kort nadat Simon Van Holen aan het begin van de middag bij het Concertgebouw in Amsterdam in de touringcar is gestapt, legt hij een stapel bamboehoutjes, een rolletje koperdraad en een tangetje op het tafeltje voor zijn stoel. Tijdens een lange busreis zorgt hij er altijd voor dat hij rieten kan binden voor zijn contrafagot, het klassieke blaasinstrument van totaal wel zes meter gebogen buizen. Hij verslijt er vier per week. Als het Koninklijk Concertgebouworkest over drie uur aankomt in Essen zal hij ongeveer zestig nieuwe rieten klaar hebben. Kan–ie weer even vooruit.

Geen bier

In de bus heerst rust. Een orkestbus is niet je klassieke bandbus. Hier vliegt geen bier over de stoelen, er staat geen muziek op en niemand schreeuwt ‘pissen!’ als een tankstation nadert. Er is immers gewoon een toilet aan boord. De muzikanten drinken koffie, eten hun meegebrachte lunch uit tupperware bakjes en werken mailtjes weg op de laptop. Een enkeling test de spanning van de strijkstok of bestudeert de bladmuziek van vanavond nog eens. Een altviolist speelt de game Civilization, daar wordt hij rustig van. Een contrabassist doet League of Legends op de iPad, ze zegt dat het swipen niet uitmaakt voor haar fijne motoriek.

Foto’s Michiel Bles

Een paar uur eerder is de contrafagot van Van Holen al met alle andere instrumenten in een aparte vrachtwagen naar Essen vervoerd. Het orkest reist vandaag in een karavaan van vier bussen voor 95 personen. De zitplaatsen zijn ruim bemeten zodat elk orkestlid ongeveer twee plekken ter beschikking heeft. Van Holen: „Onze werkgever zorgt ervoor dat we relaxed aankomen om goed te kunnen presteren. Daar wordt vanuit de ondernemingsraad ook op gehamerd. Het hoeft geen extreme luxe te zijn, maar we hebben wel rust nodig, want zo’n concert van 2,5 uur vraagt veel van je.” Tussen het binden van de rieten door, bekijkt Van Holen de planning van volgend jaar. Ze verwachten thuis binnenkort hun tweede kindje, dus hij vraagt ouderschapsverlof aan.

Bij aankomst in Duitsland begeeft Van Holen zich in het gewoel van muzikanten die op zoek zijn naar hun instrumentenkoffer, verspreid over gangen en de backstageruimtes. Altijd een spannend moment. Nooit zal hij het eerste concert van zijn eerste tour met het Concertgebouworkest vergeten. Hij zat in zijn proeftijd en wilde nog even studeren voordat het concert begon. Hij opende de kist van zijn contrafagot en zag het meteen: geen es, het zeer specifieke metalen verlengstuk waar je niet zonder kan.

Foto’s Michiel Bles

Bijzaak

„Paniek! Ik rende naar mijn hotelkamer om mijn koffer te checken, hoewel ik heel goed wist dat mijn essen thuis lagen. Dan begint het bellen en stressen. Uiteindelijk vond ik een collega van een collega die vlak voor aanvang in de zaal stond met een es. Sindsdien check ik altijd twee keer voor vertrek en bij aankomst: instrument, essen, rietjes? Oké, dan kan ik spelen. De rest is bijzaak.”

Vandaag heeft hij een klein uurtje om voor de repetitie nog met twee collega’s een broodje en koffie te halen. Ze spelen al om zeven uur ’s avonds. Rond elf uur zit Van Holen alweer in de bus terug. In een van de bussen komt er meestal wel wijn met kazen op tafel, maar met een kleintje thuis heeft Van Holen geleerd de slaap te pakken wanneer het kan. Hij houdt het bij één biertje en dommelt weg. Als hij om half één ’s nachts wakker wordt, rijden ze Amsterdam binnen.

Demissionair kabinet en zorgpartijen zetten in aanvullend zorgakkoord in op preventie en kunstmatige intelligentie

admin
July 3, 2025
0

Het ministerie van Volksgezondheid en zorgpartijen hebben na moeizame onderhandelingen alsnog een aanvullend zorgakkoord gesloten. In het Aanvullend Zorg en Welzijnsakkoord (AZWA), dat donderdagmiddag werd gepubliceerd, willen de partijen de grote personeelstekorten in de zorg tegengaan door onder meer in te zetten op preventie en kunstmatige intelligentie.

“We gaan het écht anders doen”, belooft demissionair minister van Volksgezondheid Daniëlle Jansen (NSC). „Met deze afspraken dragen we bij aan het verminderen van het verwachte personeelstekort met 100.000 zorgmedewerkers in 2028.” Volgens recente schattingen zijn er in 2034 mogelijk 250.000 tot 300.000 medewerkers te weinig.

In het kader van preventie zijn er concreet vijf afspraken gemaakt, waarvoor in totaal 439 miljoen euro is uitgetrokken. Zo wordt er een gordelroosvaccinatiecampagne opgetuigd, wordt kunstmatige intelligentie ingezet voor borstkankerscreening, krijgen vrouwen met zeer dicht borstweefsel een MRI-scan, komt er aanvullende zorg om seksuele overdraagbare ziektes tegen te gaan en krijgen baby’s een prik tegen het RS-virus. Die laatste maatregel is al van start gegaan.

Aan het akkoord, dat nog niet officieel is ondertekend, gingen moeizame onderhandelingen vooraf. Het AZWA wordt vrijdagmiddag in de Tweede Kamer voorgesteld en zorgpartijen, waaronder de Landelijke Huisartsen Vereniging, de GGZ en Zorgverzekeraars Nederland, gaan eerst hun achterbannen raadplegen.

Met medewerking van Marko de Haan

Alles is schijn en gekte in het verstripte leven van keizerin Charlotte

admin
July 3, 2025
0

Charlotte (1840-1927) was de enige dochter van koning Leopold I van België. Door haar huwelijk met de Oostenrijkse aartshertog Maximiliaan, een jongere broer van keizer Frans Jozef I, groeide de statuur van de prinses van België: achter haar naam stond daarna hertogin van Saksen, aartshertogin van Oostenrijk en keizerin van Mexico. Met name vanwege die keizerlijke titel is ze bekend. Of althans, het is de reden dat er nu een prachtige strip van haar tragische leven is gemaakt. Van het Franse duo Fabien Nury (scenario) en Matthieu Bonhomme (tekeningen) verscheen vanaf 2019 een vierdelige stripreeks, waarvan het afsluitende deel onlangs verscheen.

Het huwelijk van Maximiliaan en Charlotte was bepaald niet rimpelloos. Hoewel naar buiten de schijn werd opgehouden, was al snel duidelijk dat het niet goed kon gaan. Eenmaal getrouwd, was Maximiliaan vaak de hort op, kende hij alle bordelen van binnen en dronk hij veel. Charlotte bleef achter en met name in de eerste helft van het verhaal zien we haar langzaam veranderen; van een gedweeë en zachtaardige jonge vrouw in een geslepen dame, die meedogenloos kon zijn als haar dat uitkwam.

Stuitend en achterbaks

De makers vermelden dat hun verhaal is geïnspireerd op feiten, een mix van authentieke gebeurtenissen, veronderstellingen en fantasie. Zo staan historische figuren naast karakters die zijn gebaseerd op meerdere personen en fictieve personages. Een gelukkige keuze, want hoewel de complete geschiedenis wordt verteld in meer dan 320 pagina’s is het beslist geen droog levensverhaal: Nury schreef een meeslepend verhaal dat op meerdere continenten speelt, met onvoorstelbare intriges en samenzweringen. Het stuitende gekonkel van de Rooms-Katholieke Kerk, de achterbakse spelletjes en het steeds weer gladstrijken van hufterig gedrag is prachtig uitgewerkt. Het is even echt als spannend.

Mooi is de rol van Charlotte hierin. Zij lijkt van buiten te komen; Het Belgische hof wordt aanvankelijk neergezet als een aimabele familie, in ieder geval anders dan de gehaaide Habsburgers. Als ze Maximiliaan leert kennen, is zij het zuivere, gewetensvolle meisje. Tijdens de eerste jaren van haar huwelijk is er de eerste verandering. Ze wordt geconfronteerd met het hofleven en gaat het spel meespelen, steeds fanatieker. Ze heeft de sympathie van de lezer, vooral omdat ze allang weet van de escapades van haar man – die er een druiper aan overhoudt en nooit voor nageslacht kan zorgen.

Als Maximiliaan wordt gevraagd om keizer van Mexico te worden (onder voorwaarden die achteraf zo intens laf én geniaal tegelijkertijd zijn) stemt hij in. Eenmaal daar ziet het keizerlijke paar waarin ze terecht zijn gekomen: een politiek en militair broeinest, met een lokale tegenstander, president Benito Juárez, die niets van de keizerlijke poespas wil weten. En toch probeert Charlotte, in afwezigheid van haar man, enige verlichting te brengen voor het Mexicaanse volk, uiteraard tegen de zin van de conservatieve krachten die haar tevergeefs in toom proberen te houden.

Juiste snaar

Fraai is hoe alles wordt verteld: het klinkt als geschiedschrijving, maar de stemmen en de brieven van de hoofdrolspelers bepalen voor een groot deel de schwung en de diepgang van het geheel. Het onvoorstelbare gedrag van de aristocratie is op het walgelijke af. De tegenwerking is hemeltergend. Terecht dat onze arme Charlotte, zoals de lezer haar blijft zien, doordraait en zich steeds onaangepaster gaat gedragen.

Bonhomme heeft heus al knappe strips afgeleverd, maar met Keizerin Charlotte heeft hij zijn aansprekendste werk gemaakt. De filmische perspectieven en de grandeur van de vorstenhuizen tot en met de kleinste emoties zijn prachtig uitgewerkt. Zonder in klassiek stripidioom te vervallen, raakt hij steeds de juiste snaar: hij toont het geniepige zonder met de ogen te knijpen, laat minachting zien in een tred. Juist in een entourage waar decorum zo beeldbepalend is, ontmaskert Bonhomme figuren die slecht in de zin hebben – ook al groeten ze met alle egards en drinken ze met de pink omhoog. En alle lof voor Isabelle Merlet, die de inkleuring verzorgde: het is contrastrijk, smaakvol en geeft de pagina’s een fraaie diepte en sfeer. Nooit eerder gezien hoe het noodlot zich in het kleurpalet nestelde.

Djilian Deroche & Eldiablo: Carcajou

Niet bepaald zomers: Carcajou is een angstaanjagende thriller bij -21 graden, over olie, macht en een vervloekte berg waar de geest van een indiaan zint op wraak. Een sterk avontuur over een machtsbeluste oliemagnaat die alles en iedereen in zijn val meesleurt; een verhaal waarin de personages groots acteren, de emotie echt van de grond komt en de suspense tot grote hoogten wordt opgestuwd. Carcajou, dat speelt in 1895, beneemt de adem: de dreiging uit de bergen, het gemene spel en de wraakoefeningen, alle twijfels en angsten zijn schitterend in beeld gebracht.

Lucas Harari & Arthur Harari: De zaak David Zimmerman

Een onenightstand loopt bepaald niet goed af: David wordt de volgende ochtend wakker in het lichaam van de vrouw met wie hij seks had. Hij/zij blijkt een onderdeel van een kettingreactie, maar hoe het in elkaar zit, weet niemand. Met een ander slachtoffer gaat David de waanzin te lijf. In een afgemeten, ijzige tekenstijl duikt de lezer in de menselijke psyche, met een beetje sciencefiction en veel suggestie. Een staaltje dramatisch op je handen zitten.

Alix Garin: Ondoordringbaar

Ondoordringbaar is een baanbrekende en openhartige autobiografie van de jonge stripmaker Alix Garin, die in 2021 debuteerde met het fraaie Vergeet-mij-niet over een jonge vrouw die met haar oma een roadtrip maakt, nadat bij oma alzheimer werd geconstateerd. In Ondoordringbaar blijft Garin dicht bij zichzelf en vertelt ze eerlijk en voluit over haar vaginisme. Geen luchtig thema en toch weet Garin er met haar naturelle grafische stijl en paginaopmaak, maar vooral met haar beheerste vertelstem, een indrukwekkend verhaal van te maken.

Hongkongse homokoppels moeten buiten de stad trouwen

admin
July 3, 2025
0

Het bestuur van Hongkong wil relaties tussen mensen van hetzelfde geslacht erkennen. Als koppels zich bij het stadsbestuur laten registreren, krijgen ze een beperkt aantal rechten die heteroseksuele stellen ook hebben, zoals bezoekrecht in ziekenhuizen of de mogelijkheid beslissingen te nemen over de uitvaart van een overleden partner.

Maar de erkenning is volgens het voorstel nadrukkelijk niet gelijk aan een huwelijk. Activisten die opkomen voor gelijke rechten zijn dan ook teleurgesteld over het voorstel. Veel cruciale zaken, zoals erfrechtkwesties, adoptie en voogdij, zijn er niet in geregeld.

Bovendien kunnen stellen zich alleen door het Hongkongse bestuur laten erkennen als ze eerst in het buitenland een geregistreerd partnerschap of huwelijk zijn aangegaan. In Hongkong zelf is het sluiten daarvan voor homokoppels niet mogelijk.

Met het voorstel geeft het stadsbestuur gehoor aan een uitspraak van de hoogste rechtbank van Hongkong uit 2023. Die oordeelde toen dat het ontbreken van enige vorm van formele erkenning van homorelaties discriminerend was, en droeg het stadsbestuur op binnen twee jaar met een regeling te komen.

Discriminerend

Die zaak was aangespannen door Jimmy Sham, een activist en voormalig districtsraadslid die 2013 in de Verenigde Staten met zijn partner is getrouwd. Sham (38) voerde de zaak vanuit de gevangenis, waar hij sinds 2021 was opgesloten als lid van de ‘Hongkong 47’, een groep prodemocratische activisten, politici en juristen die zich verzette tegen de macht van de regering in Beijing. Afgelopen november kreeg hij vier jaar en drie maanden celstraf. In mei kwam hij vrij, omdat hij zijn straf dankzij het lange voorarrest had uitgezeten.

De organisatie Hong Kong Marriage Equality, die zich inzet voor gelijke rechten voor homokoppels, noemt het voorstel in een verklaring „een minuscule stap”, die weinig doet om de meer dan honderd voorbeelden van ongelijke behandeling – geïdentificeerd door een overheidscommissie – aan te pakken. De eis dat koppels hun relatie eerst buiten Hongkong laten formaliseren noemt HKME oneerlijk. Niet iedereen kan dat betalen. Een woordvoerder van Next Chapter, een organisatie die stellen helpt hun huwelijk vanuit Hongkong te laten registreren in de Verenigde Staten, zegt tegenover de onafhankelijke nieuwssite Hong Kong Free Press dat die procedure omgerekend bijna 2.400 euro kan kosten. Een trouwboekje in Hongkong zelf, alleen beschikbaar voor heterokoppels, kost iets meer dan 200 euro.

In juni trouwden tien Hongkongse koppels van hetzelfde geslacht via een online ceremonie geleid door een dominee in de Verenigde Staten. Foto Peter Parks/AFP

„De eenvoudigste, eerlijkste en meest effectieve manier is natuurlijk om een einde te maken aan de uitsluiting van homokoppels bij het huwelijk, zoals al bijna veertig andere jurisdicties wereldwijd zonder nadelige gevolgen hebben gedaan”, schrijft HKME.

Maar dat wil het stadsbestuur beslist niet, blijkt uit het wetsvoorstel: „Aangezien er in de samenleving uiteenlopende opvattingen bestaan over de erkenning van relaties tussen mensen van hetzelfde geslacht (…) moeten we de juiste balans zoeken om maatschappelijke verdeeldheid en de ondermijning van sociale harmonie te voorkomen.”

Steun voor homohuwelijk

Toch neemt de steun voor het homohuwelijk in Hongkong al jaren toe. Volgens een opinieonderzoek van drie universiteiten in 2023 steunt 60 procent van de Hongkongers gelijke huwelijksrechten, tegen 38 procent tien jaar eerder. Op dit moment kennen in Azië alleen Taiwan en Thailand het homohuwelijk. In Nepal kunnen homokoppels wel ‘voorlopig’ trouwen, maar wacht de formele status van hun verbintenis op een oordeel van het hooggerechtshof.

HKME verwacht dat het plan, als het wordt aangenomen, geen einde zal maken aan de reeks rechtszaken voor gelijke rechten. Die vallen regelmatig uit in het voordeel van homoactivisten. Zo oordeelde Hongkongs hoogste rechtbank in november dat koppels van hetzelfde geslacht net als hetero’s het recht hebben om zich samen in te schrijven voor een sociale huurwoning.

Eerder, in 2018, dwong een rechter het stadsbestuur al om buitenlandse homohuwelijken van expats te erkennen, bijvoorbeeld bij de aanvraag van een partnervisum.